کودکان و نوجوانان غیر از کتاب های درسی، کتاب نمی خوانند
نشست «كودك و شعرهاي بي‌وزن» از جمله برنامه‌هايي بود كه در سراي اهل قلم كودك و نوجوان نمايشگاه بين‌المللي كتاب تهران برگزار شد. در اين نشست، كارشناسان و منتقدان شعر و ادبيات كودك و نوجوان بحران‌هاي شعر كودك و نوجوان را بررسي كردند. حسين شيخ‌الاسلامي، منتقد، در اين نشست گفت: نقش كالاي فرهنگي روز،از حافظ و سعدي بيشتر است.
کد خبر: 1562
تاریخ: 1389/02/20 - 09:48
به گزارش پایگاه خبری کتابداری و اطلاع رسانی ایران (لیزنا) به نقل از ستاد خبري سراي اهل قلم، در اين نشست كه عصر روز(18 ارديبهشت) به صورت گفتماني دوستانه ميان كارشناسان و جمعي از نوجوانان در سراي اهل قلم كودك و نوجوان برگزار شد، حسين شيخ‌الاسلامي، منتقد و جواد محقق، شاعر، نويسنده و پژوهشگر حوزه كودك و نوجوان به سخنراني پرداختند.
در ابتداي اين نشست، حسين شيخ الاسلامي با بيان اين كه يكي از مشكلات سال‌هاي اخير در حوزه شعر، نخواندن شعر از سوي كودكان و نوجوانان است، اظهار داشت: در دو دهه گذشته شاعراني بودند كه براي نوجوانان شعر مي‌گفتند؛ در دهه گذشته نوجوانان دبيرستاني شعرهاي شاعراني چون سهراب سپهري را مي‌خواندند، اما اكنون ديگر اين شعرها هم خوانده نمي‌شوند.
وي افزود: در كتاب‌هاي درسي، شعرهايي گنجانده شده اند تا كودكان و نوجوانان را با شعر آشنا كنند و گاهي هم آنها را مجبور به حفظ اين اشعار مي‌كنند كه تاثير زيادي در علاقه‌مندي نوجوانان به شعر ندارد.
اين منتقد ادبي با بيان اين كه حذف شعر از زندگي نوجوانان به اين دليل است كه كتاب‌هايي براي نوجوانان تبليغ مي‌شوند كه با زندگي امروزي آنها ارتباطي ندارند و براي آنها ملموس نيستند و وقتي شاعر از سبزه، روستا و كوه و دريا، آسمان و پرنده در شعرش مي‌گويد كودك امروز كه زندگاني ماشيني دارد و قهرمان بازي‌هاي رايانه‌اي‌اش به چنين فضاهايي نزديك نيستند، از شعر فاصله مي‌گيرد. در اين شرايط به زحمت 500 نسخه از كتاب‌هاي شعر ما به فروش مي‌رسد.
وي تاكيد كرد: البته اين مشكل كودكان و نوجوانان نيست كه شعر نمي‌خوانند اگر شعر و ساير كالاهاي مكتوب ما خوب مصرف نمي‌شوند به دليل اين است كه خوب بسته‌بندي نمي‌شوند؛ اگر ادبياتمان را خوب بسته‌بندي كنيم مانند آهنگ و موسيقي خوب، مصرف مي‌شوند. در اينجا وظيفه سياستگذاران فرهنگي است كه با برنامه‌هاي صحيح، كتاب توليد و آن را خوب تبليغ كنند.
شيخ‌الاسلامي با بيان اين كه ايران به لحاظ فرهنگي و استقبال از كالاهاي فرهنگي تقريبا وضعيت خوبي دارد و انعكاس هر اتفاقي را در حوزه فرهنگ مي‌بينيم، عنوان كرد: امروز كه با نوجوانان صحبت كرديم متوجه شديم كه چقدر از آنها دوريم و به جاي اين كه بررسي كنيم كه شعرهاي ما بايد وزن داشته باشند يا نداشته باشند، بايد به فكر نزديك شدن به سليقه مخاطب باشيم.
وي گفت: اگر شعر را كالايي فاخر بدانيم و در آن نخبه‌گرا باشيم، در سطح فعلي كه هستيم جايگاه خوبي داريم و همه ساله شاهد برپايي جشنواره‌ها و اهداي جوايز هستيم، اما براي ارتباط با كودك و نوجوان بايد با سليقه آنها به ويژه طبقه متوسط، تغيير كنيم.
اين منتقد ادبي با اشاره به اين كه نظم از زندگي نوجوان امروز حذف شده است و با شعر وزن و قافيه‌دار نمي‌تواند ارتباط برقرار كند، اظهار داشت: اكنون فضا ملتهب است و جنگ مفاهيم و بمباران اطلاعات وجود دارد. شاعران ما بايد اين فضا را بفهمند زيرا نقش كالاي فرهنگي روز در زندگي، از حافظ و سعدي بيشتر است.
وي افزود: مساله اين است كه نمي‌توانيم با مخاطب ارتباط برقرار كنيم نه در موزون و بي‌وزن بودن شعرها، شاعران امروز با انگيزه استقبال مخاطب وزن و قافيه را از شعر مي‌گيرند و ساير اركان آن را كم و زياد مي كنند اما باز هم اقبالي صورت نمي‌گيرد و با بحران مخاطب مواجهيم. در شعرهاي بي‌وزن سعي شده است زندگاني كودك و نوجوان بازنمايي شود. حال مي‌توان اين سبك‌ها را نفي كرد يا نوآوري را در زمينه‌هاي ديگر مثل شعر گفتاري، شعر نمايشي و ساير ابعاد گسترش داد.
سپس جواد محقق، شاعر، نويسنده و پيشكسوت روزنامه‌نگاري كودك و نوجوان با بيان اين كه كودكان و نوجوانان غير از كتاب‌هاي درسي، كتاب نمي‌خوانند، گفت: انسان علاوه بر علاقه، نيازهايي هم دارد كه بايد آن نيازها را هم برطرف كند.
وي با بيان اين كه بحران مخاطب را قبول ندارد، گفت: در بحث بحران مخاطب بايد ديد كدام شعر ما با بحران مواجه است، شعر كلاسيك، شعر نو يا شعر معاصر كلاسيك، شعر كلاسيك ما خيلي با بحران مواجه نيست حتي شعر ميانه، مانند شعرهاي پروين اعتصامي نيز مخاطب دارند و بارها تجديد چاپ مي‌شوند.
اين شاعر و نويسنده كودك و نوجوان، بيان كرد: برخي از شعرها و شاعران نيز براي دوران خاصي اند و چند سال به شهرت مي‌رسند و همه كتاب‌هاي آنها را مي‌خرند اما پس از چند سال فراموش مي‌شوند. البته كمي بحران طبيعي است، زيرا اكنون روزگار بحران است و ممكن است بخشي از آن نيز متوجه شعر شود.