به گزارش پایگاه خبری کتابداری و اطلاع رسانی ایران (لیزنا) به نقل از ایبنا ، امروز حوزه نشر مکتوب ايران با مشکلاتي از قبيل شمارگان پايين کتاب و ناکارآمدي شبکه توزيع دست و پنجه نرم مي‌کند. در چنين شرايطي نشر الکترونيک آيا مي‌تواند منجي حوزه نشر مکتوب باشد؟
اگر چه گروهي از صاحب نظران ارتباطات توسعه نشر الکترونيک را به معناي ظهور رقيبي قدرتمند براي حوزه کتاب تلقي مي‌کنند و معتقدند، بزرگراه‌هاي ارتباطي تومار حوزه چاپ و نشر را در هم خواهد پيچيد و آن را به پديده‌اي سنتي بدل خواهد کرد، اما به باور اکثر کارشناسان نه تنها اتفاق چنين امري محال است بلکه حتي تجربه نشان داده که توسعه نشر الکترونيک مکملي براي نشر مکتوب است.
گسترش ويترين کتاب جزو ضروريات جامعه ماست
دكتر محسن پرويز معاون فرهنگي وزير ارشاد توسعه نشر الکترونيک را از ضروريات امروز جامعه دانست و گفت: نشر الکترونيک چه بخواهيم و چه نخواهيم امروزه جايگاه خود را به عنوان مکملي براي حوزه نشر مکتوب پيدا کرده است.
وي افزود: با پيشرفت تکنولوژي ارتباطي، حرکت به سمت الکترونيک شدن خدمات سرعت گرفته است و قطعا توسعه اين حوزه در گسترش ويترين کتاب در جامعه ايراني، که از کمبود ويترين کتاب و نارسايي شبکه توزيع کتاب رنج مي‌برد، نقش بسزايي دارد.
معاون فرهنگي وزير ارشاد در ادامه، رونمايي از نخستين دستگاه خودکار فروش کتاب را يکي از گام‌هاي مثبت شرکت نشر الکترونيک ايران در اين راستا خواند و تصريح كرد: توسعه چنين دستگاه‌هايي از باب کلان ماجرا به توسعه ويترين کتاب کمک شاياني مي‌کند اما بايد ببينيم که در عمل نيز اين دستگاه‌ها به گسترش ويترين کتاب کمک مي‌کنند؟
وي تاکيد کرد: البته ما اميدواريم که طرح‌هاي نويني چون به کارگيري اين دستگاه‌ها مفيد واقع شوند. گسترش ويترين کتاب جزو ضروريات جامعه ماست که اگر توسعه استفاده از اين دستگاه‌ها بتواند خلاهاي موجود در زمينه توزيع کتاب پر کند، احتمال موفقيت و اقبال مردم به اين دستگاه‌ها افزايش پيدا مي‌کند.
نشر الكترونيك موانع نشر مکتوب را از سر راه برمي‌دارد
علي‌اکبر اشعري، مشاور فرهنگي رييس جمهور و رييس کتابخانه ملي نيز با بيان اين‌که استفاده از نشر الکترونيک برخي از موانع نشر مکتوب را از سر راه برمي‌دارد، خاطرنشان كرد: نه نشر الکترونيک خلا کتاب را پر مي‌کند، نه نشر مکتوب خلا نشر الکترونيک را. اما اين دو مي‌توانند مکمل خوبي براي هم باشند.
وي افزود: کارکرد اين دو حوزه در يک سري از موضوع‌ها متفاوت است. مثلا رمان را نمي‌توان در اينترنت مطالعه کرد اما مي‌توان براي استفاده از کتاب‌هاي مرجع مانند دايره‌المعارف‌ها که جاگير نيز هستند، از اينترنت و به طور عام از نشر الکترونيک استفاده کرد.
وي با بيان اين‌که براي افزايش سرانه مطالعه در کشور بايد از هر شيوه جديدي بهره برد، افزود: يکي از مشکلات ما ضعف شبکه توزيع کتاب است، نشر الکترونيک مي‌تواند خلا توزيع را براي مخاطباني که به اينترنت دسترسي دارند، جبران کند.
اشعري نيز چون پرويز رونمايي از نخستين دستگاه خودکار فروش کتاب را گامي موثر در تسهيل دسترسي مردم به کتاب خواند و متذکر شد: اين دستگاه‌ها براي فروش کتاب‌هاي شناخته شده مفيدند، اما اشکالي که دارد اين است که به خريدار امکان نمي‌دهد قبل از خريد، کتاب را لمس کند يا با مطالب آن آشنا شود.
مشاور فرهنگي رييس جمهور و رييس کتابخانه ملي خاطرنشان كرد: نکته ديگر اين است که ظاهر کتاب براي ما ايرانيان مهم است و اگر آسيبي ديده باشد، امکان تغيير آن وجود ندارد. بنابراين اين دستگاه امکان مراجعه به کتاب را به ما نمي‌دهد.
وي به طراحان اين دستگاه توصيه مي‌کند با نصب رايانه‌اي در کنار دستگاه، امکاني ايجاد کنند تا مخاطب به مطالب عمومي و مقدمه کتاب دسترسي داشته باشد. وي در عين حال يادآور شد: البته تعبيه LCD در بالاي اين دستگاه که به معرفي کتاب مي‌پردازد، طرحي خلاقانه است، اما وجود يک رايانه براي دسترسي مخاطب به متن کتاب در اين زمينه راه‌گشاست.
به گفته رييس کتابخانه ملي، هر نوآوري در حوزه نشر کتاب، مثبت و موثر است. اما اگر طرحي حساب شده و کامل نباشد، جواب مورد نظر را نمي‌دهد، بنابراين مديران نشر الکترونيک بايد به گونه‌اي برنامه‌ريزي کنند تا اين دستگاه نيز سرنوشت دستگاه‌هاي خودکار فروش روزنامه همشهري را پيدا نکند.