به گزارش پایگاه خبری کتابداری و اطلاع رسانی ایران (لیزنا)، مصاحبه زیر را "تام اسلون" با "توماس فری" درباره آینده کتابخانه ها انجام داده است  که در American Library Magazine منتشر شده است. توماس فری، آینده نگر و مدیر اجرایی مؤسسه DaVinci است. او با اعضای بالا رتبه و ارشد و هیأت پژوهشگران این مؤسسه کار می کند تا مطالعات پژوهشی اصیل را گسترش دهند.در این مصاحبه وی درباره آینده امید بخش کتابخانه هایی که به طور گسترده ای به جامعه شان وابسته هستند و به سرعت خودشان را با تغییرات جهان اطرافشان وفق می دهند ، صحبت می کند.

تام اسلون، مدیر اجرایی سیستم کتابخانه ای DuPage در ژنو سوئیس  است که بیش از 130 عضو در بیش از 300 کتابخانه شیکاگو دارد.

• چرا شما بر خلاف بسیاری از آینده نگرها ، بیان نموده اید که " کتابخانه ها باقی می مانند" ؟

 کتابخانه ها حدودا" از 4000 سال پیش به شکل های گوناگون وجود داشته اند و سنگ بنای فعالیت های جوامعی هستند که در آن ایجاد شده اند و توسعه یافته اند.حتی اگر نقش و وظیفه چیزی که در درون جوامع اتفاق می افتد، تغییر کند؛ کتابخانه ها به عنوان یک نهاد و موجودیتی قوی درکنار جوامع باقی خواهند ماند و ارتباط ها را تقویت و پشتیبانی خواهند کرد.

در آن سوی تغییر ماهیت کتابخانه ها، تعداد کمی از مردم وجود دارند که کتابخانه ها را دوست ندارند. در واقع، اکثریت مردم می خواهند که کتابخانه ها باقی بمانند و این تمایل عمومی بر پایداری، بقا و استحکام کتابخانه ها کمک خواهد نمود.

یکی از نقش های مهم کتابخانه ها که اغلب نادیده گرفته می شود، آرشیو کردن تاریخ جوامعی است که کتابخانه در آن شکل یافته است. در حالی که بسیاری از فرمهای اطلاعات می توانند دیجیتالی شوند و در "ابر شبکه" مستقر باشند و ابزار های مختلف دسترسی به اطلاعات را در هر زمان و مکانی برای ما فراهم کند.تنوع بسیاری از اسناد و آثار تصنعی در این جوامع نیز وجود دارند که محلی هستند و برای نگهداری نیاز به آرشیو دارند.

من پیشنهاد کرده ام که کتابخانه ها " اتاقهای محفظه محتوی آثار تاریخی و فرهنگی" را به عنوان راهی برای کمک به آرشیو کردن تاریخ جوامع دایر و مستقر کنند.هر چه بیشتر یک کتابخانه بتواند به نقش خود به عنوان آرشیو همه آثار محلی عمل کند بهتر می تواند جای خود را در میان مردمی که از آن بهره می برند، باز کند.

• شما پیش بینی کرده اید که در طول 10 سال بعد، صنعت چاپ و نشر سنتی و کاغذی، مدل تجاری مناسبی نخواهد بود، مدل  تجاری جدید چگونه خواهد بود؟

در ژانویه در یک نمایشگاه محصولات الکترونیکی در لاس وگاس شرکت کردم و بیشتر از 20 دستگاه  کتابخوان الکترونیکی را در معرض نمایش و معرفی دیدم. در چند سال آینده، ما رقابت قیمتی شدیدی را با افت هزینه  دستگاه های کتابخوان الکترونیکی  در حدود کمتر از 20 دلار خواهیم دید. همزمان تعداد دانلود های دیجیتالی افزایش می یابد و فروش کتابهای چاپی کم خواهد شد.

امروزه مردم به قدری آگاه هستند که از گردش یک طرفه اطلاعات متنفر شده اند. آن ها می خواهند مشارکت کنند، نظر خود را ارائه دهند و با دیگر خوانندگان تعامل داشته باشند و به نوعی مالک محتوای مورد نظر خود باشند. بیشترین مدل های تجاری موفق برای ناشران در آینده شامل انجمن های تعاملی خواهد بود که نویسندگان را با جلسات متقابل با خوانندگان روبرو کند و با بحث و گفتگو در مورد محتویات ایستای آثار قبلی موجبات رشد و پویایی آن ها را فراهم کنند.

من فقط می توانم بر روی مؤثرترین مدل های تجاری فکر کنم، اما حدس من این است که خوانندگان تمایل خواهند داشت که به شکل قابل توجهی با گزینه هایی مانند وب کست های زنده، آثار دیجیتال و جلسات گفتگوی پر جنب وجوش در ارتباط باشند. همچنین آن ها علاقه مند هستند که برای این  نوع آثار هزینه کنند تا آثار چاپی مشابه آنها.

• شما نوشته اید و بیان نموده اید که کتابخانه ها در حال تبدیل شدن به "پایگاه الکترونیکی" هستند.منظور از این نوع کتابخانه چیست؟

یک پایگاه الکترونیکی، شعبه ای اقماری از یک کتابخانه مرکزی است و بدین منظور طراحی شده است که به طور مؤثر بتواند محل تجمع و تمرکز جوامع مربوط باشد. البته اندازه، شکل و هدف آن ها متفاوت خواهند بود.

برخی از آنها ممکن است مناسب قرار گرفتن در مراکز خرید و یا در ساختمانی مستقل باشند. برخی ممکن است کوچک و تعدادی دیگر بزرگ باشند. تعدادی ممکن است شبیه اتاق نشیمن خانه و برخی دیگر شبیه اتاق مطالعه کتابخانه های سنتی و باقی شبیه یک کافه مجازی باشند.

امید من این است که جوامع این نوع کتابخانه را امتحان خواهند کرد و پایگاه های الکترونیکی با نیاز های جوامع برخاسته از آنها همگام و هماهنگ خواهند شد و در پایان، آنها نقش های متفاوت تری از کتابخانه های سنتی ایفا خواهند نمود.

احتمالات پایان ناپذیرند. تعدادی از این کتابخانه ها گلچینی از آثار دیجیتالی  و خوانندگان کتابها را ارائه خواهند داد. برخی دیگر تئاترهای کوچک، ایستگاه های بازی، مراکز مراقبتی روزانه، استودیو های کاری و مراکز پژوهشی را به طور برجسته نمایان می کنند.

ولو اینکه ممکن است عمر آثار سنتی به پایان برسد.اما نیاز ما به دسترسی به اطلاعات افزایش می یابد و روش های ما برای تعامل با اطلاعات رشد می کند.

• مدل تجاری "Empire of One" چیست و چرا کتابداران باید به این گرایش علاقه مند باشند؟

تجارت Empire of One” “تجارتی فردی با تأثیری گسترده است. برخی به عنوان تجربه های شخصی، مانند آنچه یک پزشک یا داندانپزشک تجربه می کند، تعدادی دیگر به عنوان تجارتهای مشورتی یا آموزشی و باقی آن ها به عنوان فراهم کنندگان خدمات مستقل از گروهی خاص موجودند.

محصولات تولید شده در کشورهای مختلف در حال افزایش است، به این دلیل که کاربران سراسر دنیا را در نظر دارند و این یک تجارت جهانی است.

گرایشی جدید در حال ایجاد وضعیتی است که به عنوان فضاهای همکاری و تعاملی شناخته شده است و همانند محیط های کاری اجتماعی برای کارکنان مستقل به کار می رود. این نوع فضاهای همکاری به اندازه کافی قابل شخصی سازی هستند. این فضا، حوزه ای جالب است که کتابخانه ها باید آن را تجربه کنند.

•  در کتاب “The Long Tail”  در سال 2006،  کریس اندرسن (Chris Anderson) سردبیر مجله Wired،  بیان کرده است: "وقتی ابزارهای تولید در دسترس  همه افراد هستند، هر فردی به یک تولید کننده تبدیل می شود." کتابخانه ها چه نقش و وظایف جدیدی را می توانند اتخاذ کنند که از این تولیدکنندگان حمایت کنند؟

در حال حاضر می بینم که مردم در حال تبدیل از وضعیت مشتری به تولیدکننده هستند. این "ابزارهای تولید" که کریس اندرسن درباره آن ها صحبت کرده، اکنون به راحتی دسترس پذیرند. کاربران کتابخانه ها در حال تبدیل از مشتریان اطلاعات به تولیدکنندگان اطلاعات، خوانندگان به نویسندگان، شنوندگان رادیو به نویسندگان صوتی و بینندگان ویدئو به تولیدکنندگان ویدئو می باشند.

لازم است که کتابخانه ها دسترسی به این "ابزارهای تولید" را ایجاد نمایند. دامنه تغییرات این ابزارها از استودیوهای پادکست به ضبط کننده های صوتی و ویرایش گرهای صوتی، به ضبط کننده های ویدئویی و ویرایشگر های ویدئویی، به ایستگاه های جهانی مجازی، به ایستگاه های وبلاگ نویسی، به ابزارهای ماش آپ و به ایستگاه های ویرایش گرافیکی  است. البته این احتمالات فقط با تصورات خودمان محدود شده اند.

• علاوه بر کتابخانه ها، شما درباره آینده تجارت، تحصیل، دولت و حمل و نقل نوشته و صحبت کرده اید. فکر می کنید چه گرایش هایی در این حوزه ها بر آینده کتابخانه ها تأثیر خواهند داشت؟

احتمالا" بزرگترین تأثیر از سیستم های آموزشی آینده خواهد آمد.این سیستم ها اطراف یک سیستم شبیه iTunes تطبیق داده خواهند شد که خبرگان و متخصصان سراسر جهان را قادر سازد که واحدهایی را با طراحی سریع یک نرم افزار آموزشی ایجاد کنند.

تصور می شود که برای انجام این فرآیند و ایجاد یک مدل، طراحان نرم افزارها باید با دقت کافی در مراحل  مختلف طراحی ، ساخت و راه اندازی واحدهای درسی قدم بگذارند.  با واحد های درسی ذخیره شده  به عنوان بخشی از یک مرکز توزیع جهانی مردم سراسر جهان می توانند به آن ها دسترسی داشته باشند.

شرکت Apple قبلا" iTunes خود را راه انداخته است و اخیرا" میزبان  بیش از 200 هزار واحد درسی دانشگاهی است. نرم افزارهای طراحی شده  با گذشت زمان بهتر خواهند شد و بزودی برای کودکان در همه سنین ارائه خواهد شد تا اکثریت کلاس هایشان را به طور پیوسته (آنلاین) تجربه کنند.

آینده تحصیلات با یادگیری فرافردی و خودپیمایشی تغییر خواهد کرد. اساسا" محتوای تولید شده به لحاظ کیفیت، گوناگون است و در هر موضوع، مکان و زمانی بر اساس نیاز و تقاضا در دسترس است. بنابراین کمتر به معلم و مدرسه وابسته است و کنترل فردی بیشتری را پیشنهاد می کند. کتابخانه ها پتانسیلی قوی برای تبدیل شدن به آزمایشگاه های کاری مردمی دارند که در حال ایجاد این نرم افزارها هستند.

• در طول سال های پیش، شما از صدها کتابخانه را بازدید کرده اید و با گروه های کتابخانه ای زیادی در کشور صحبت نموده اید. در طول این بازدیدها چه چیزی درباره کتابخانه ها فراگرفته اید که قبل از آن نمی دانستید؟

ممکن است کمی عجیب به نظر برسد. اما کتابخانه ها واقعا" شکلی از زندگی هستند. آن ها به عنوان یک سیستم انسانی وجود دارند و تمایل دارند که به عنوان نشان های مشابه دیگر شکل های زندگی به کار برده شوند. به سؤال اول شما بر می گردم که عنوان شد" کتابخانه ها ماندگارند"، چرا که آن ها یک غریزه بقا دارند و یک رابطه وابسته متقابل را با جوامعی که از آن بهره می جویند، ایجاد کرده اند و مهمتر از همه آن ها می دانند که چگونه خودشان را با تغییرات اطراف جهان وفق دهند.

من همیشه با چیزهای خلاقانه که در کتابخانه ها انجام می شود، تحت تأثیر قرار می گیرم. همان طور که الینر رزولت (Eleanor Roosevelt) یک بار گفت: "آینده به کسانی تعلق دارد که زیبایی های رؤیاهایشان را باور می کنند." رؤیا های زیبای بسیاری وجود دارند که به شکل گیری کتابخانه های آینده کمک خواهند نمود.