به گزارش خبرنگار لیزنا، مجمع سالانه انجمن کتابداری و اطلاع رسانی ایران به همراه بزرگداشت زنده یاد استاد ایرج افشار، با حضور بزرگان و اساتید کتابداری در روز چهارشنبه مورخ 31 فروردین 1390 از ساعت 16:30 در سالن کنفرانس گنجینه اسناد پس از پخش سرود ملی و تلاوتی از آیات قرآن کریم آغاز شد.

در ابتدا  نورالله مرادی سخنرانی خود را با عنوان «افشار کتابدار» آغاز کرد. وی در بیاناتش تصریح کرد: " صحبت از کتابدارانی چون ایرج افشار بر این دلالت می کند که کتابداری ایران بدون سابقه تاریخی نیست. این سابقه تاریخی تا دهه 40 کتابداری کلاسیک و بعد از آن دوره کتابداری جدید است. مرحوم افشار سند پژوه، نسخه شناس، مصحح متون، مورخ، روزنامه نگار و ایران شناس بود."

افشار تنها کتابدار گذشته ماست  که هم با سنت و هم با گذشته آشناست و تلاش کرده است که بین سنت و مدرنیته آشتی بوجود آورد و این ویژگی تنها در افشار از بین کتابداران کلاسیک مشاهده می شود.

دکتر مرادی درباره «فعالیت های روزنامه نگاری افشار» بیان کرد: " وی در سال 1339  به کتابخانه دانشکده حقوق پیوست و فعالیت کتابداری خود را آغاز کزد. در این زمان نشریه «کتاب های ماه» را با همکاری فرانکلین و پس از آن مجله «فرهنگ ایران زمین» را با همکاری چند تن دیگر منتشر کرد. سپس بنیاد «ترجمه و نشر کتاب» را  ایجاد، و «انجمن کتاب» را تأسیس می کند و نشریه «راهنمای کتاب» را به مدت 20 سال منتشر می نماید. در سال 1334 جزوه «کتاب های سال» را منتشر می کند. اهمیت این جزوه به این دلیل است که آغاز کتابشناسی ملی در ایران می شود. تا سال 1343 که به کتابخانه ملی واگذار می شود و به نام کتابشناسی ملی منتشر می گردد."

وی در ادامه افزود: " مرحوم افشار نقش مقالات در تحقیق را خوب می شناسد و می داند که مقالات پس از مدتی فراموش می شوند و دسترسی به آن ها مشکل است. افشار در سال 1329 شروع به تهیه «راهنمای مقالات» می کند و 6 جلد کتاب «فهرست مقالات فارسی» را منتشر می نماید. در حال حاضر قرار است که بنیاد دایره المعارف بزرگ اسلامی این کار را ادامه دهد. افشار در سال 1341 رئیس کتابخانه ملی می شود و مدت ریاست وی 7 ماه است و اکنون ثمره فعالیت های ایشان را در کتابخانه ملی می بینیم. کانون ایران شناسی و اسلام شناسی در کتابخانه ملی و قانون واسپاری نتیجه تلاش افشار در آن دوره است. افشار برای تقویت قانون واسپاری نامه ای خصوصی به ناشرین نوشت و آن ها را به همکاری در این طرح دعوت کرد."

دکتر نورالله مرادی اظهار داشت: " مرحوم افشار در سال 1341 بنا به درخواست دانشگاه هاروارد به آن جا رفت و مجموعه نسخ خطی هاروارد را فهرستنویسی کرد و پس از بازگشت به ریاست کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران منصوب شد. در ادامه فعالیت هایش در زمینه کتابداری درسی به نام «کتابداری» را در دانشسرا می گذارد و تلاش می نماید کتابخانه های عمومی قفسه باز را رواج دهد. دوره کارشناسی ارشد با تلاش دکتر افشار در سال 1345 راه اندازی می شود. در ادامه انجمن کتابداری را با کمک دوستان و همفکران تأسیس می کند."

افشار درمقاله ای درباره انجمن کتابداری می نویسد: " انجمن گویای تازگی نیروی جوان بود که لازمه آن حفظ حقوق صنفی و توسعه فعالیت های تخصصی آن بود و باید این تلاش ها ادامه یابد

در ادامه عبدالله انوار، سخنرانی خود را با عنوان «افشار نسخه شناس و سند پژوه» آغاز کرد. ایشان در تکمیل سخنان دکتر مرادی بیان کرد: " کاربرگه نسخه خطی را دکتر افشار بنیان نهاد و تلاش کرد که خاصیت های فیزیکی کتاب خطی را نیز در کار برگه بگنجاند. افشار در اثر ممارست زیاد در امر شناسایی سند نیز تبحر پیدا کرد. حتی افشار سند پژوه در رابطه با شناسایی سنگ نوشته ها، کاشی نوشته ها و  سفال های مکتوب هم صاحبنظر بود. افشار با تجربه و مشاهده و استفاده از قوه عاقله می توانست  سند صاحب کمال را از سند صاحب نقص تشخیص دهد."

انوار در ادامه افزود: " افشار حتی می توانست 3 ویژگی سند را نیز تشخیص دهد. خصوصیتی را که مبین خواص فیزیکی و مادی است. مثلا شناخت کاغذ در زمان کتابت آن که به راحتی قابل شناسایی نیست. دومین ویژگی حساس ، محتویات و مندرجات سند است که آیا واژه ها و ترکیبات کلامی آن به زمان نوشتار سند تأکید می کند یا خیر و سومین ویژگی این است که آیا منقولات مندرج در سند رسمیت فرهنگی دارد یا نه. سندها یا با هم رابطه تخصصی، رابطه تخصیصی و یا رابطه حکومتی دارد و یا سندی باعث از بین رفتن سند دیگر می شود که افشار نیز در شناسایی آن ها مهارت کافی داشت."

در ادامه دکتر عباس حری با ذکر خاطراتی درباره مرحوم افشار بیان کرد: " دکتر افشار حبس اطلاعات در تدریس را اصلا مناسب نمی دید. ایشان به طور ایثار گرایانه در تنظیم برخی مدخل های دایره المعارف کتابداری کمک شایانی کردند. و مقاله «موج نو و دریای سنت» دکتر افشار بسیار تأثیر گذار بود."

در ادامه دکتر سعید رضایی شریف آبادی، رئیس انجمن کتابداری و اطلاع رسانی ایران، «گزارش عملکرد سالیانه انجمن» را ارائه داد. وی درباره «فعالیت های عمومی انجمن» اظهار کرد: "تأسیس کمیته های کتابخانه های تخصصی، معرفی اساتید کتابداری به دبیرخانه چهره های ماندگار، برگزاری چهار نشست سردبیران نشریات به میزبانی دانشگاه تهران که منجر به تهیه فرم نهایی داوری برای کلیه نشریات شد، تهیه و قرائت بیانیه به مناسبت های مختلف در حوزه کتابداری، انجام چندین مصاحبه از سوی اعضا با مطبوعات و شبکه های رادیو و تلویزیون، ارسال نامه به وزیرآموزش و پرورش در اعتراض به حذف پست کتابدار و برگزاری نشست مشترک با شاخه های استانی انجمن از جمله فعالیت های عمومی انجمن بوده است."

رئیس انجمن کتابداری و اطلاع رسانی ایران در ادامه به فعالیت های کمیته آموزش در برگزاری کارگاه های آموزشی، کمیته همایش ها، کمیته پژوهش، کمیته انتشارات و کمیته روابط عمومی اشاراتی داشت.

دکتر رضایی تأکید کرد: " در حال حاضر انجمن کتابداری در رده «ب» قرار دارد و در حال بررسی هستیم که نشریه علمی –پژوهشی مستقلی داشته باشیم و راه اندازی وب سایت جدید انجمن  را به عنوان واسطه اصلی انجمن و جامعه کتابداری  نوید می دهم."

در ادامه دکتر رضایی ضمن اشاره به به فعالیت های انجمن های شاخه های کرمانشاه، خراسان، مازندران  و همدان در برگزاری کارگاه های آموزشی و همینطور فعالیت های کمیته های مختلف  این انجمن ها بیان کرد: " تلاش انجمن شاخه کرمانشاه برای جا انداختن انجمن در سطح منطقه با حضور افراد صاحبنظر و رابطه خوب آن ها با نهاد کتابخانه های عمومی کشور باعث ارتقاء سطح کتابداری شده است و انتشار کتاب «گوهر ماندگار» از فعالیت های خوب کمیته انتشارات انجمن شاخه خراسان بوده است."

از اهداف مهم انجمن شاخه قم تلاش برای تقویت نقش میان رشته ای کتابداری با تأکید بر استفاده از نیروهای بومی بوده است.

در ادامه طالعی، رئیس انجمن شاخه قم در بیاناتش تصریح کرد: "از اهداف مهم ما تلاش برای تقویت نقش میان رشته ای کتابداری با تأکید بر استفاده از نیروهای بومی بوده است و به زودی کتاب «اخلاق حرفه ای کتابداری» منتشر و در نمایشگاه بین المللی کتاب از آن رونمایی خواهد شد. ترجمه سرعنوان های موضوعی کنگره و برگزاری چند کارگاه آموزشی از دیگر فعالیت های انجمن شاخه قم بوده است. همکاری با چندین کتابخانه از جمله کتابخانه معاونت پژوهشی حوزه و کتابخانه حرم حضرت معصومه (س) از دیگر اهداف ما بوده است."

سپس دکتر رحمت الله فتاحی، استاد گروه کتابداری دانشگاه فردوسی مشهد، ابراز تأسف کردند که حتی فرصت شاگردی را در پیشگاه مرحوم افشار نداشتند و در یادبود مرحوم دکتر اسدالله آزاد خاطراتی را بیان کردند.

سپس کاظم حافظیان رضوی، عضو هیأت مدیره انجمن کتابداری و اطلاع رسانی، ضمن گرامیداشت یاد مرحوم حاج احمد تیموری، از وی به عنوان فرد تأثیرگذار در حوزه کتابخانه ها و کتابداری ایران نام برد.

وی در گزارش خزانه داری انجمن بیان کرد: " ترازنامه انجمن، سالانه توسط حسابدار انجمن تنظیم می شود و کمک های کتابخانه ملی به انجمن  قابل تقدیر است امیدواریم  بتوانیم برای انجمن درآمدهای مالی بیشتری را کسب و در این مسیر هزینه کنیم."

در ادامه دکتر افشین موسوی، بازرس انجمن کتابداری و اطلاع رسانی گزارشی را ارائه داد: " 4 جلسه هیأت مدیره انجمن به طور منظم با حضور حداکثری افراد  برگزار شد و مصوبات با حضور حداکثری افراد تصویب شده است. فعلا 12 میلیون و 400 هزار تومان در حساب انجمن داریم. از طریق گروه بحث انجمن با اعضا در ارتباطیم."

وی افرود:" دو شاخه انجمن در استانهای لرستان و یزد اصلا فعال نیستند که نیاز به پیگیری دارد. تأخیر در انتشار خبرنامه از مشکلات دیگر است که انتشار تعداد بیشتری خبر در آن ضروری است که همکاری اعضا را می طلبد."

در ادامه کلیپی برای گرامیداشت یاد مرحوم دکتر اسدالله آزاد پخش شد.

در این همایش از سازمان ها و نهاد های همکار با انجمن مانند ادکا، کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران، مرکز منطقه ای اطلاع رسانی علوم و فناوری شیراز، خانه کتاب، شرکت نوسا،  شرکت پارس آذرخش، ایرانداک، نشر چاپار، نشر کتابدار، سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران، پایگاه خبری لیزنا و نهاد کتابخانه های عمومی با ارائه لوح تقدیر، سپاسگزاری شد.

همچنین در این مراسم از اعضای هیأت مدیره قبلی انجمن و افرادی که همراه با انجمن بودند مانند دکتر رحمت الله فتاحی، داریوش علیمحمدی، دکتر یزدان منصوریان، دکتر لیلا مکتبی فرد، دکتر مجسن حاجی زین العابدینی، دکتر موسوی، دکتر نورالله مرادی، عبدالرسول خسروی، دکتر محمدهادی یعقوب نژاد، عاطفه شریف، دکتر مهری پریرخ، داریوش مطلبی، حمید پیمانی فر،  دلنشین دانایی مقدم، سمانه نوذر، محدثه دخت عصمتی، مریم پاکدامن، منیره قاسمی، امیر مهدی عنبری، مهشید سجادی، ملیحه درخوش،  الهام عابدی، امیر حسین رجب زاده عصارها و آزاده فتاحی با ارائه لوح تقدیر، قدردانی شد.

در پایان با پخش کلیپی از فعالیت های انجمن کتابداری که توسط ادکا تهیه شده بود مجمع سالیانه انجمن و مراسم بزرگداشت دکتر افشار در ساعت 19 به پایان رسید.

خبرنگار الهه حسینی