طراحی نظام اطلاعات و آمار تولید علم ایران در ISC

 

دکتر جعفر مهراد،  سرپرست پایگاه استنادی علوم جهان اسلام در گفتگو با لیزنا درباره  طراحی نظام اطلاعات و آمار تولید علم ایران در این پایگاه گفت:  ارزیابی عملکرد پژوهشی به پشتوانه اطلاعاتی نیاز دارد. در حال حاضر طراحی چنین سیستم هایی عمدتا مبتنی بر نیاز کشورهای تولید کننده این پایگاه های اطلاعاتی صورت می گیرد. پایگاه های ISI  و Scopus از این نمونه اند. نتیجه این امر عدم سهولت در بکارگیری این ابزارها جهت ارزیابی عملکرد پژوهشی به صورت گسترده است. در حال حاضر در سطح کشور و همچنین در جهان اسلام نظام آماری وجود ندارد که به شایستگی با توجه به برون دادهای پژوهشی در سطح بین المللی امکان مقایسه و ارزیابی به منظور تعیین جایگاه و بهبود مستمر عملکرد را فراهم آورد. هر چند این ضعف در سطح دانش ملی در این کشورها با حضور ISC برطرف گردیده است اما بخش مشارکت بین المللی همچنان مورد غفلت واقع شده است.

وی افزود: پایگاه استنادی علوم جهان اسلام هم اکنون در حوزه ای عمل می کند که به ارائه استانداردهای جدید در حوزه علم سنجی و ارزیابی عملکرد پژوهشی در سطح بین المللی اقدام نموده است. نظام Contribution reports ISC World’s Scientific نظامی است در دسترس سیاستگذاران علمی کشور، کشورهای اسلامی و همچنین ابزاری است کارآمد برای کلیه کشورهای دنیا. این سیستم در دو بخش عمده به ارائه کلیه انتشارات علمی و موثرترین آنها در مجلات معتبر علمی دنیا می پردازد. تحلیل توسعه علمی نه تنها با مقایسه با متوسط های جهانی تولید علم بلکه با در نظر گرفتن جایگاه کشور در بین کشورهای منطقه به خوبی از طریق این ابزار میسر می باشد. این نظام، اطلاعات جهانی را از سال 2000  دسترس پذیر ساخته است.

دکتر مهراد در ادامه بیان کرد: این ابزار حاصل پردازش 16000 نشریه از معتبرترین نشریات علمی بین المللی  و 17,000,000 مدرک می باشد. سیاستگذاران علمی در سطح کشور قادرند علاوه بر فعالیت مرسوم به تعقیب بخشی از تولیدات علمی بپردازند که در زمره موثرترین تولیدات علمی بین المللی است. این ابزار تولیدات علمی بین المللی را به حوزه های 1%، 10%، 20% و 50% برتر دنیا تقسیم کرده است. بدین ترتیب به جای نگاه مطلق به تولید علم ایران یا هر کشور دیگری، قادر خواهیم بود تا میزان اثر گذاری خود را در سطح منطقه ای و بین المللی درک نموده و به برنامه ریزی در جهت ارتقاء علمی بیش از پیش بپردازیم.

رئیس مرکز منطقه ای اطلاع رسانی علوم و فناوری اظهار داشت: به منظور تسهیل در تحلیل، اطلاعات مقالات در دو طبقه بندی کلان و ریز قابل پردازش می باشند. لذا طبقه بندی های 22 گانه و پنج گانه ارائه گردیده است. این طبقه بندی امکان تحلیل نقاط ضعف و قوت در حوزه های مختلف رشته های موضوعی را فراهم می آورد. به منظور استفاده های ملی امکان تحلیل و تعیین جایگاه کشور در بین کشورهای OIC، OPEC  و همچنین کشورهائی که به لحاظ اقتصادی در یک دسته قرار می گیرند فراهم شده است.

وی  افزود:  این ابزار به ما نشان خواهد داد که در طول زمان در کارنامه علمی بین المللی از چه بخشی از منابع کشور استفاده نشده است. متوسط نسبت تعداد استنادها به مقالات در هر حوزه موضوعی چگونه است؟ با ارائه دسته بندی جدا برای کشورهای OECD تحلیل وضعیت این کشورها در جهت آگاهی از وضعیت موجود به راحتی از طریق این ابزار توانمند فراهم شده است.

دکتر مهراد در پایان تصریح کرد: تاکنون ابزاری که مبتنی بر این اطلاعات در سطح بین المللی قادر باشد چنین دید کلان و منحصر بفردی را برای سیاستگذاران علمی فراهم بیاورد وجود نداشته و این از ابتکارات پایگاه استنادی علوم جهان اسلام در راستای ارائه شاخص های علمی جدید به دنیای علم در سطح بین المللی و از افتخارات جمهوری اسلامی ایران و کشورهای اسلامی می باشد.