به گزارش لیزنا، اولین نشست کارنامه نشر سرای اهل قلم از پنجمین روز بیست و پنجمین نمایشگاه کتاب با عنوان «اخلاق پژوهشی و سرقت ادبی»، با حضور دکتر عباس حری (استاد پیشکسوت کتابداری و اطلاع رسانی)،  دکتر سعید رضائی شریف آبادی (رئیس انجمن کتابداری ایران و رئیس دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه الزهرا (س))، دکتر حمیدرضا جمالی مهموئی (مدیر گروه کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاه خوارزمی) و  دکتر یزدان منصوریان (عضو هیأت علمی گروه کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاه خوارزمی) به عنوان دبیر نشست برگزار شد.

در ابتدای نشست، دکتر منصوریان با اشاره به روند رو به رشد تولیدات علمی و در کنار آن مواجه شدن با با پدیده سرقت از حاضران درخواست کرد که بحث درباره این مسأله و ارائه راه حل بپردازند.

دکتر حری در سخنانی گفت:  وضعیت به حدی رو به فضاحت است که باید علنا در مورد آن سخن گفت. متاسفانه اکثرا از کسانی این رویداد غیر اخلاقی سر می زند که اساسا باید آموزگار درست کرداری باشند.

منصوریان در ادامه در سوالی پرسید: دلایل بروز سرقت ادبی چیست؟

نداشتن قوانین درست و عدم ضمانت اجرایی برای قوانین از جمله دلایل بروز این مسأله است.

دکتر رضائی در پاسخ اظهار داشت: گاهی فرد به دنبال چنین حرکت غیر اخلاقی نمی باشد و گاهی به گونه ای زیبا این عمل صورت می پذیرد که اندیشه اصلی پدیدار نمی گردد و در مقاطع بالاتر مانند دکترا بیشتر صورت می گیرد.  دلیل این مسأله نداشتن قانون نیست. به نظر می رسد؛ نداشتن قوانین درست و  عدم ضمانت اجرایی برای قوانین از جمله دلایل بروز این مسأله است.

چرا ما باید در جامعه خود با پدیده ای به عنوان خرید پایان نامه مواجه باشیم؟

وی افزود: در دانشگاههای ما به حق مولف اشاره نشده است. در حالی که  در دانشگاههای دنیا برای عدم رعایت این مسأله مجازاتهایی در نظرگرفته شده است. مسأله دیگر عدم نظارت در طول انجام تحقیق می باشد.در پایان کار چون استاد راهنما معمولا فرصت کافی برای بر طرف کردن شک خود ندارد؛ درنتیجه این مسأله به صورت فرهنگ  در می آید. چرا ما باید در جامعه خود با پدیده ای به عنوان خرید پایان نامه مواجه باشیم؟

سیستم آموزشی بازنویسی و نگارش صحیح را آموزش نمی دهد.

سپس دکتر جمالی اظهار داشت: سرقت ادبی گاهی به  دلیل اینکه دانشجو فاقد آگاهی لازم در نگارش و استناد می باشد اتفاق می افتد و غیر عمد می باشد که دارای دو جنبه فردی و اجتماعی است. در کنار این عوامل فشاری که سیستم از دانشجو و استاد درخواست مقاله و کتاب می کند، نیز وجود دارد.

وی افزود: قبح و زشتی کار سرقت ادبی و عقوبت آن در کشور ما کمرنگ شده  است و دانشجو از استاد خود در این راه پیروی می کند؛ اخلاق ضمانت اجرایی ندارد. همچنین سیستم آموزشی بازنویسی و نگارش صحیح را آموزش نمی دهد.

موسسات و نهادها بدلیل اینکه فرد را وادار به نگارش مقاله می کنند؛ مقصر می باشند.

در ادامه دکتر حری گفت: Morality (اخلاق اجتماعی) و Ethics (اخلاق فردی)، هر دو جنبه اجتماعی دارند و در تمام جوامع پذیرفته شده اند؛ ولی نسبت آن نسبت به جامعه دیگر متغیر است. در حوزه Ethics بیان می دارد که در خلق اثر باید سخنی نو گفت و گرنه اتلاف وقت خواننده است. تالیف امری فردی و اجتماعی است که تمام شئونات زندگی اقتصادی اجتماعی در بروز اندیشه فرد موثر است. و در این بین موسسات و نهادها بدلیل اینکه فرد را وادار به نگارش مقاله می کنند؛ مقصر می باشند.

دکتر منصوریان گفت: یکی از اصلی ترین نهادها مجلات می باشند نقش مجلات در اشاعه علم و جایگاه آنها چیست؟

تولیدات علمی بیشتر مجلات تصنعی هستند

دکتر رضائی در پاسخ گفت: نشریات در قرن هفده رواج یافتند در اوایل کم بودند و به تدریج روبه گسترش نهادند. در حال حاضر ما تقریبا ده تا بیست مجله تخصصی داریم که در درجات علمی پژوهشی و ترویجی می باشند ولی تولیدات علمی بیشتر آنها تصنعی هستند و در چکیده آنها یک مقاله خوب برای یک مجله هم در نمی آید.

وی در پایان گفت: فضای معلول و بیمار، خود پژوهش است که از انتخاب موضوع که بعضا استاد راهنما هیچ سر رشته ای از موضوع ندارد آغاز می شود. چراکه امر راهنمایی پایان نامه باید توسط خود اعضای گروه آموزشی صورت گیرد و به اساتید دیگر واگذار نمی گردد. همچنین در داوری هم موضوعات سرسری گرفته می شود و جدی نگرفتن بسیاری از پژوهش ها به دنبال آن اتفاق می افتد.

این نشست دو ساعته پس از پرسش و پاسخ در ساعت 16 به پایان رسید.

نشستهای کارنامه نشر سرای اهل قلم بيست ‌و پنجمين نمايشگاه بين ‌المللي كتاب تهران در مصلی امام خمینی (ره)، شبستان اصلي، نيم طبقه دوم، انتهاي سالن ناشران خارجي، سراي كارنامه نشر برگزار می شوند و شرکت در آن برای عموم علاقه‌مندان آزاد است.

گزارش: معصومه عبدالله وند