رضا کشانی، مسئول بخش کتابخانه دیجیتال کتابخانه مرکزی شهرداری اصفهان، ضمن اعلام این خبر به خبرنگار پایگاه خبری کتابداری و اطلاع رسانی ایران (لیزنا)، در خصوص ضرورت ایجاد این کتابخانه گفت: امروزه با گرايش کتابخانه ها و مراکز اطلاع  رساني به منابع  و خدمات ديجيتال، کتابخانه مرکزي شهرداري اصفهان با ايجاد و راه اندازي کتابخانه ديجيتال و همچنين با درک اين واقعيت  اقدام به مديريت، گرداوري، سازماندهي، تفسير، پردازش  و اشاعه منابع ديجيتال  نموده است. کتابخانه ديجيتال  شهرداري اصفهان با هدف دسترس پذير سازي منابع اطلاعاتي در  هر زمان و هر مکان و همچنين توسعه فرهنگ مطالعه و تحقيق بين شهروندان  ايجاد شده است.

وی افزود: دسترسی به پورتال کتابخانه ديجيتال شهرداري اصفهان از طریق نشانی اینترنتیwww.dlem.ir ، www.dlim.ir امکان پذیر است.

کشانی در ادامه به توضیح خدمات کتابخانه دیجیتال این کتابخانه پرداخت و گفت: در کتابخانه دیجیتال، روشهای گوناگون دسترسی به اطلاعات فراهم شده است. انواع  روشهای جستجو به صورت فهرست موضوعی، جستجو روی متن، جستجو روی فیلد، جستجو بین کتابخانه ها و دستیابی به متن کامل کتاب که از قابلیت های ویژه کتابخانه دیجیتالی است.

پایگاه های منابع اطلاعاتی کتابخانه دیجیتالی، عبارتند از:

«پایگاه کتاب های نفیس دیجیتال» که  با توجه به اینکه اصفهان پایتخت فرهنگ و تمدن ایران اسلامی  است در زمینه های هنر، معماری، ، شهرسازی ، نقاشی و اصفهان شناسی و .... است.

«پایگاه نسخ خطی» که نزدیک 210 نسخه خطی متعلق به خود کتابخانه مرکزی را دیجیتال نموده و بیش از 2000 عنوان نسخه خطی از مجموعه کتابخانه های نجف را گردآوری کرده است. این مجموعه در واقع یکی از بخش های اصلی کتابخانه دیجیتال است.

پایگاه دیگر مربوط به «کتاب های لاتین» است که دربرگیرنده واژه نامه های عمومی و تخصصی لاتین همچنین دایره المعارف های عمومی و تخصصی که حدود 500 عنوان می باشد؛ البته 10000 جلد کتاب جدید لاتین هم در حال اضافه شدن به این مجموعه است.

«کتاب های عربی» از دیگر پایگاه های این کتابخانه است که امهات و منابع اصلی ادبیات زبان عرب را در آن سازماندهی کرده ایم و در حدود 1000 عنوان کتاب های عربی دیگر در حال بررسی و اضافه نمودن به پورتال می باشد.

«پایگاه کتاب های چاپ سنگی» که بیش از 2500 عنوان در کتابخانه مرکزی شهرداری اصفهان موجود می باشد . فرایند دیجیتال سازی  این کتابها در حال انجام می باشد  و در آینده  نزدیک از طریق پورتال کتابخانه دیجیتال   قابل دسترس خواهد بود

از دیگر پایگاه های کتابخانه دیجیتال، «کتاب های گویا به زبان فارسی و لاتین» در حوزه های مختلف ادبیات، روانشناسی، تاریخ ، کودک و نوجوان و غیره می باشد .

«پایگاه کتاب موبایل» بیش از 1000 عنوان  کتاب موبایل ( کتابهایی قابل نصب و اجرا بر روی گوشیهای تلفن همراه ) رابه روشهای گوناگون گرداوری و سازماندهی نموده و کاربران با مراجعه به پورتال می توانند کتابهای موبایل را روی تلفن های همراه خود بارگذاری کنند.

وی افزود: از دیگر خدمات کتابخانه دیجیتال که در این جا می توان ذکر کرد: خدمات مشاوره به صورت حضوری،الکترونیکی و تلفنی  که این خدمات بیشتر برای مراکزی که قصد ایجاد و راه اندازی کتابخانه دیجیتال دارند ، ارئه می شود.

کشانی در ادامه بیان کرد: از  دیگر خدمات مهم کتابخانه دیجیتال خدمات تحویل مدرک الکترونیکی است که از این طریق کاربران می توانند درخواست منابع اطلاعاتی خود را از طریق سامانه ارسال نمایند و  از طریق پست الکترونیک  منابع درخواستی خود را دریافت نمایند.

وی همچنین خدماتی را از جمله از کتابدار بپرس، اشاعه گزینشی اطلاعات و سرویس های راهبری کاربر  و آموزش الکترونیکی را در  برنامه های خدماتی  آینده کتابخانه اعلام نمودند.

مسئول بخش کتابخانه دیجیتال کتابخانه مرکزی شهرداری اصفهان، در خصوص عضویت در این کتابخانه گفت: برای عضویت در کتابخانه دیجیتال افراد باید فرم عضویت الکترونیکی کتابخانه را تکمیل نمایند پس از آن هزینه عضویت را نیز پرداخت کنند، بعد از تأیید مدیریت کتابخانه، به آدرس الکترونیکی افراد نامه ای مبنی بر ارائه کلمه کاربری و رمز عبور داده می شود و در واقع ثبت نام افراد کامل می گردد. ثبت نام در این کتابخانه برای عموم آزاد است.

وی افزود: گروههای عضویت عبارتند از :

اول اعضایی که فقط امکان مطالعه کتب را تحت وب و به صورت پیوسته دارند ،

دوم، اعضایی که علاوه بر نمایش کتاب تحت وب ، امکان بار گذاری، چاپ و ارسال الکترونیکی آن را به دیگر افراد را دارند

سوم، گروه میهمان که بدون عضویت می توانند به جستجو و بازیابی کتابشناختی منابع بپردازند. ضمن اینکه می توانند از صفحات اصلی  کتاب مانند صفحه عنوان، جلد کتاب، فهرست مندرجات، ضمایم و غیره دیدن نمایند.

کشانی در ادامه افزود: افراد به چهار روش می توانند به منابع در کتابخانه دیجیتال دسترسی داشته باشند: بر اساس عضویت و اشتراک سالانه؛ بر اساس اعتبار ارائه شده برای هر کاربر ( اعتبار یعنی تعداد صفحات و حجم فایل های بارگذاری شده)؛ بر اساس نوع پایگاه (نسخ خطی، کتب نفیس، کتب گویا و غیره)؛ و بر اساس نوع تهیه منابع که به دو دسته تقسیم می شوند: اول، منابعی که کتابخانه مرکزی آنها را به صورت دیجیتالی تبدیل کرده است و دوم، منابع دیجیتالی که از طریق مبادله، خرید و اشتراک تهیه شده اند.

وی گفت: تمام کتابخانه های شهرداری اصفهان از یک نرم افزار واحد استفاده می کنند و اطلاعات تمامی این کتابخانه ها به صورت متمرکز می باشد. یکی از ویژگی های مهم این نرم افزار تحت وب (web base ) بودن آن است که از طریق آن می توان اطلاعات فهرست نویسی منابع را بین کتابخانه ها انتقال داد.این نرم افزار در واقع پشتیبان برنامه دورکاری ( کار از راه دور)  است که دولت در تلاش به اجرا رساندن آن است.

کشانی، در پایان توصیه هایی را به منظور پیاده سازی موفق کتابخانه های دیجیتال بیان نمود: لازم است کتابخانه ها از نیروهای متخصص کتابداری و اطلاع رسانی در مدیریت و سازماندهی کتابخانه های دیجیتال  استفاده نمایند . همچنین برنامه ریزی دقیق،جامع ، روزآمد ، مطالعه و تحقیق برای بررسی امکانات و قابلیتهای سخت افزاری و نرم افزاری و مسائل فنی ، اطلاعاتی و و استاندارد سازی فرایند ایجاد و مدیریت کتابخانه دیجیتال انجام پذیرید و نیز استفاده از تجربیات موفق در حوزه های کتابخانه های دیجیتال  و الگو برداری از طرح برنامه های کتابخانه ای می تواند در پیاده سازی کمک نماید. لازم است شوراهای عمومی و تخصصی در حوزه های مربوط به سازماندهی کتابخانه های دیجیتال  که ترکیبی از مدیران سازمان مادر متخصصین کتابداری و اطلاع رسانی ، مهندسین کامپیوتر و غیره باشد، تشکیل شوند.

گفتنی است هفته كتاب جمهوري اسلامي از 23 تا 30 آبان ماه جاري برگزار مي شود.

خبرنگار: شیدا اکبران