به گزارش خبرنگار لیزنا، اولین نشست از سری نشست های تخصصی کتابداری و اطلاع رسانی سراي اهل قلم کارنامه نشر با عنوان « نظام نامه جامع كتابخانه اي مساجد: گامي در استاندارد سازي فعاليت ها » در اولین روز از برگزاری نشست ها  از ساعت 14 آغاز شد.

در اين نشست  ابوالفضل هاشمي، مدير كل كتابخانه هاي مساجد كل كشور، دكتر عباس گيلوري، عضو هيات علمي مرکز اطلاعات و مدارک علمی کشاورزی، دكتر سعيد غفاري عضو هيات علمي دانشگاه پيام نور قم و دبير این نشست، به سخنرانی پرداختند.

اين نشست با سخنان دكتر غفاري آغاز شد، وی با بيان اينكه كتابخانه هاي مساجد سال هاي سال است كه در كشور فعاليت مي كنند و دوشا دوش ساير كتابخانه ها، درب هاي شان  به روي عموم افراد بازبوده  و به ارئه  خدمات مشغول بودند،  افزود :در سال گذشته اتفاق خيلي جالبي رخ داده و اينكه براي كتابخانه هاي مساجد نظام نامه نوشته شده است.

چرا اين كتابخانه ها نظام نامه داشته باشند و هدف از تدوين اين نظام نامه چيست؟ و چه سياست هایي را براي اين كتابخانه ها پيش بيني

مي كنند كه در اين نظام نامه آمده است؟

دكتر عباس گيلوري در پاسخ به سوالات مطرح شده گفت: دليل اول،  ويژگي هاي خاص كتابخانه هاي مساجد است که باعث شده به نوعي آن ها را  از كتابخانه هاي عمومي تفكيك كنيم.  هرچند جامعه استفاده كننده  عامه مردم هستند اما  مخاطبيناین کتابخانه ها متفاوتند.

وی ادامه داد:  دليل دوم  این است که تعداد كتابخانه ها ي مساجد در كشور ما بسيار زياد است. وجود بيش از 10000 مسجد كه در آن كتابخانه وجود دارد، 4 برار تا 5 برار تعداد كل كتابخانه هاي عمومي است.

بديهي است كه چنين حجم عظيمي از كتابخانه ها -كه تا كنون حدود 3000 كتابخانه مساجد به صورت فعال تحت نظر ستاد عالي كتابخانه هاي مساجد در آمده است- سبب می شود که چنين مجموعه اي بايد به شكلي نظام مند  مطرح شود و بايد كتابخانه هاي مساجد را با عنوان يك دسته از انواع كتابخانه ها مطرح كنيم .

وی افزود: اما بحث نظام يعني ساختار، يك شاكله اي كه از اجزایي تشكيل شده كه اين اجزا منظم است و ورودي و خروجي و پردازش اتفاق مي افتد و نیز  نظام نامه به  اينكه در كتابخانه هاي مساجد از خريد كتاب تا در دسترس قرار دادن اين كتاب يا منابع بايد چه اتفاقي بيفتد، مي پردازد. آيين نامه هاي مختلف در كتابخانه ها، شيوه امانت دادن كتاب ها شيوه جذب نيرو مسائل رفاهي كاركنان نیز از مباحث عمده است كه در نظام نامه مطرح مي شود.

دکتر گیلوری گفت: كتابخانه هاي ما براساس نياز اعضا به فعاليت مي پردازند. بنابراين تفاوت هایي كه كتابخانه هاي مساجد با كتابخانه هاي عمومي دارند نيازمند اين هستيم كه ساختار اين كتابخانه ها را اينگونه كه هست تعريف كنيم و به كساني كه در حوزه كتابخانه هاي مساجد فعاليت مي كنند كمك كنيم.

دكتر گيلوري در پاسخ به این پرسش که آيا در اين نظام نامه كه براي كتابخانه هاي مساجد نوشته شده تفاوت چنداني با ساير نظام نامه ها كه براي كتابخانه هاي عمومي نوشته شده ديده مي شود  بیان داشت: براي انواع كتابخانه هاي مختلف استاندارد هایي داريم.

در اين نظام نامه استاندارد كتابخانه هاي مساجد مطرح شده  كه با توجه به استاندارد هاي بين المللي كتابخانه هاي عمومي و نيز با توجه به نيازمندي هاي كتابخانه هاي مساجد و  با توجه به شناختي كه در طول ساليان گذشته با كتابخانه هاي مساجد داشتيم اين نظام نامه تدوين شده است.

وی افزود: كتابخانه مساجد  اگر بخواهد واقعا به صورت منظم و به صورت ادامه دار در بلند مدت ادامه پيدا كند حتما بايد يك چارت مصوب سازماني داشته باشد كه اين كتابخانه ها اين چنين ساختار واحدي را ندارند به اين دليل شرايط ديگر هم طبيعتا متفاوت خواهد بود.

كاركنان اين كتابخانه ها رسمي نيستند و از ميان مردم انتخاب مي شوند و مديريتي مردمي دارند. بودجه مصوب ساليانه اي براي كتابخانه ها در نظر گرفته نمي شود همچنين كتابخانه های مساجد از نظر سطح هم با هم بسيار متفاوت هستند.در آیین نامه تدوین شده  اين موارد به پنج گروه درجه بندي شده اند كه بر اساس آن تجهيز مي شوند.

دکتر غفاري با بیان این سوال که ضمانت نامه اجرايي براي اين نظام نامه چگونه تضمين مي شود، نشست را پیگیری کرد.

ابوالفضل هاشمي در پاسخ به این سوال گفت: كليه اين برنامه ها در اين نظام نامه  با چشم انداز بيست ساله جمهوري اسلامي ديده شده و هدفمان اين است كه در سال 1409 اين اهداف محقق شود.

در اين  نظام نامه ما چارت سازماني كتابدارن را هم ما ديديم كه در صورت تحقق ان شا الله كتابدران هم وارد اين چارت خواهند شد. بيمه كتابدران از امسال شروع شده و بيش  از 6000 نفركتابدار در كتابخانه ها  فعال هستند.

ضمانت اجرايي ما در كتابخانه ها فقط كتابدارن نيستند تعهد نامه براي همكاري  از هيئت امنا و امام جماعت مي گيريم و ارئه خدمات، مشروط بر همكاري است و در اين صورت است كه ما ضمانت اجرايي پيدا مي كنيم.

در ادامه نشست دكتر گيلوري گفت: يك فصل از نظام نامه مستقلا اختصاص به  خدمات به گروه هاي خاص دارد. در اين گروه هاي خاص تقريبا تمام كساني كه بالقوه مي توانند استفاده كنندگان از كتابخانه هاي عمومي باشند و تحت عنوان گروه هاي خاص ازشون ياد مي كنند  مانند بيماران ،زندانيان نوسوادها و بيسواد ها معلولان سالمندان زنان خانه دار و ... در نظرگرفته شده است.

وی افزود: در اين نظام نامه همه انواع جامعه استفاده كننده ديده شده است .

دكتر غفاري در ادامه نشست نحوه مديريت دبير خانه ستاد عالي مساجد را مطرح کرد و ابوالفضل هاشمی در این خصوص بیان داشت: دولت از سال 1372 كه ستاد عالي كانون هاي مساجد ايجاد شد به فكر ورود به مساجد و تجهيز كتابخانه مساجد افتاد و از سال 1374 تعداد 139 كتابخانه مسجد براي اولين بار تحت پوشش دولت (ستاد عالي مساجد) قرار گرفت  که از كتابخانه ها حمايت شود. پيش از آن توسط خود مردم تمامي هزينه ها پرداخت مي شد.

در حال حاضر حدود 4 ميليارد تومان به طور ساليانه كتاب و در حدود 1 ميليارد تومان تجهيزات كتابخانه به كتابخانه ها ارسال مي شود. همچنین حدود هزار نرم افزار كتابخانه اي ارسال شده و 30 كتابخانه ديجيتال در كتابخانه هاي مساجد  سراسر كشور  افتتاح گردیده است.

در ادامه هاشمي با بیان این مطلب که اين نظام نا مه در حال حاظر زير چاپ است افزود: همچنين در سايت ستاد عالي و سايت كتابخانه ها ي مساجد این نظام نامه قرار خواد گرفت.

وی افزود:  اين نظام نامه ديدي 5 ساله دارد و بعد 5 سال در صورت نياز تغيراتي اعمال خواهد  شد.

در پایان این نشست دكتر گيلوري به جمع بندی مطالب مطرح شده پرداخت و گفت: نظام نامه كل فرآيند ارائه خدمات تامين منابع را در بر دارد و اين نظام نامه به عنوان نسخه يك است و نبايد انتظار داشت كه خالي از اشكال باشد.

در اين نظام نامه سعي شده تا ديد به صورت جامع باشد تمام فرآيندهایي كه در مساجد درحال اجرا است يا قرار است اتفاق بيفتد ديده شده است .

وی افزود: در تضمين اين نظام نامه به نوعي راهكار هایي را بايد در نظر گرفت تا در كتابخانه ها اجرا شود.

وی در پایان اظهار اميدواری کرد که كتابخانه هاي مساجد به بالندگي خود برسند و بیان داشت: كتابخانه هاي مساجد در شهر هاي بزرگ چندان ملموس نيست ولي در مناطق دور افتاده كه امكانات كمي دارند  حضور كتابخانه هاي مساجد  بسيار ارزشمند است و اميدوار هستيم كه  كتابخانه هاي مساجد به نوعي در ارتقای فرهنگ جامعه و ارتقای سطح كتابخواني موثر باشند.

اين نشست  در ساعت 15:40 به  پايان رسيد.

گزارش: فاطمه محمد مرادی