به گزارش خبرنگار لیزنا، عصر روز چهارشنبه، 29 تیر، دومین همایش انجمن کتابداری و اطلاع رسانی ایران در تیرماه، با عنوان  «چالش هاي آموزش كتابداري در مقطع دكترا خارج از كشور» از ساعت 16 با بیان مقدمه ای از دکتر علی جلالی، عضو هیأت علمی دانشگاه علامه طباطبایی آغاز گردید.

دکتر جلالی در خصوص آموزش کتابداری در مقطع دکتری در خارج از کشور بیان کرد: "آموزش در واقع تعامل فرهنگی میان کشورها و پرکردن خلع فرهنگی در کشور خودمان می باشد. آموزش دکتری در خارج از کشور مسائلی را در بر می گیرد. پایه و شروع برنامه آموزش دکترای کتابداری در درون کشور است. ابتدا شرکت در آزمونها، اخذ پذیرش خارج از کشور مربوط، اخذ رتبه در آزمون دکتری و سپس تلاش داوطلب و تقویت زبانی که باید در آن کشور یاد بگیرد و مواردی از این قبیل که باید انجام شود. اهمیت و نتیجه موردنیاز آزمونهای زبان از جمله TOFEL، IELTS و غیره در کشورهای مختلف متفاوت می باشد. "

دانش آموخته دانشگاه پنجاب هند افزود: "باید توجه داشت مجموعه تلاش برای کسب نمره و اخذ پذیرش یک فرآیند طولانی و زمان بر است. تعداد انگشت شماری از کشورها هستند که وزارت علوم مدرک آنها را قبول می کند عمده ترین آنها کانادا، استرالیا، انگلیس و سپس فرانسه و کشورهای آلمانی زبان می باشند. از کشورهای حوزه آسیا نیز هند و مالزی مورد قبول هستند."

در ادامه دکتر یزدان منصوریان، عضو هیأت علمی گروه کتابداری دانشگاه تربیت معلم تهران اظهار داشت: "ماهیت دوره دکتری در خارج با چیزی که در ایران است متفاوت می باشد. تعداد متقاضیان در خارج کمتر است. در خارج از کشور، داشتن مدرک دکترا شرط عضویت هیأت علمی یا ریاست یک بخش نیست، مهم تخصص و کارنامه پژوهشی و آموزشی فرد می باشد. ماهیت دوره دکتری در خارج از کشور از جهت ارائه مطالب نیز متفاوت است. مقطع دکتری در یک حوزه مشخص برای کسب مهارتهای لازم به وجود آمده است و تحصیل در این دوره دانشجو محور می باشد. بر روی پایان نامه دکترا عنوان، نام دانشجو و تاریخ دفاع وی ثبت می گردد."

دکتر یزدان منصوریان، دانش آموخته دانشگاه شفیلد انگلستان در ادامه افزود: "نکته مهم دیگر نشان دادن دانشجو در تولید و مشارکت علم است. جلسه دفاعیه، دفاع دانشجو از پایان نامه دکترای خود می باشد و لزومی ندارد که استاد راهنما یا مشاور به دانشجو کمک کند."

وی گفت: "در رشته های مهندسی و علوم انسانی، زمانی که پروژه ای چند میلیاردی به تصویب می رسد نیاز به یک تیم پژوهشی است که متشکل است از یک پروفسور، تعدادی کارشناس موضوعی، و تعدادی دانشجو که به آنها بورس تحصیلی می دهند و تز دکترای آنها نیز به همین شکل ایجاد می گردد. در خارج از کشور تعهدی وجود ندارد و آنها الزاماً پس از بورس شدن نیاز نیست که تعهد کاری بدهند."

دکتر یزدان منصوریان بیان کرد: "دوره ای به نام «فوق دکترا» وجود دارد که متأسفانه به دلیل ترجمه، برداشت اشتباهی در افکار عمومی ایجاد شده است. عده ای فکر می کنند فوق دکترا مرحله بعد از دکترا می باشد در حالی که در خارج از کشور زمانی که فرد مقطع دکتری خود را پشت سر گذاشت مدتی با اساتید خود همکاری علمی و عملی انجام می دهد تا بتواند کاری مناسب برای خود مهیا کند که نام این دوره را فوق دکترا می گویند. "

در ادامه بحث دکتر ابراهیم افشار زنجانی، عضو هیأت علمی گروه کتابداری دانشگاه اصفهان و دانش آموخته دانشگاه نیوساوث ولز استرالیا  گفت: "نکته مهمی که در دوره دکتری وجود دارد این است که این مقطع یک تخصص نیست که با گرفتن PhD فرد به رده بالاتری برود. دانشجوی دوره دکتری یک همکار است. تصور غلطی که در کشور ما وجود دارد این است که PhD در ادامه مقطع کارشناسی و کارشناسی ارشد است. دوره دکتری آموزش نیست بلکه یک دوره پژوهشی است. مثلاً در انگلستان و استرالیا کلاسی برای این دوره وجود ندارد. به نظر من هزینه کردن برای گرفتن مدرک دکترا در خارج از کشور خیلی به صرفه نمی باشد و بهترین راه تحصیل، گرفتن بورس تحصیلی است. دانشجوی دوره دکتری برای دولت های خارج از کشور منبع درآمد می باشد."

سپس محمد امین عرفان منش، دانشجوی دانشگاه یو. ام. مالزی که مدتی است در دانشگاه بریتیش کلمبیا (UBC) واقع در کانادا در حال تحصیل می باشد، به بیان مزایای تحصیل در خارج از کشور مانند کیفیت و امکانات آموزشی و پژوهشی مانند دسترسی به منابع اطلاعاتی و اشتراک در پایگاههای اطلاعاتی پرداخت.

لیلا ریاحی نژاد، دانش آموخته کارشناسی کتابداری دانشگاه الزهرا که هم اکنون در مقطع ارشد رشته MBAدر مالزی درحال تحصیل است، در مورد ادامه تحصیل در این رشته و در خارج از کشور گفت: "حدود 10 ماه پیش از طریق پذیرش به یکی از دانشگاه های خصوصی مالزی آمدم. احساس می کردم در رشته کتابداری توجه به موضوع مدیریت در حد پائینی است و نیاز است بر روی مدیریت در این رشته کار شود و چون کشور مالزی در حال توسعه می باشد به نظرم پیشرفت این کشور به دلیل مدیریت کارآمد آن است در نتیجه تصمیم گرفتم تحصیلات خود را در این رشته که یکی از پرطرفدارترین رشته ها است ادامه دهم. نکته حائز اهمیت این است کار گروهی در بین دانشجویان دارای ارزش و اعتبار فراوانی می باشد چیزی که متأسفانه در ایران به  ندرت پیدا می شود."

پس از برگزاری جلسه پرسش و پاسخ، این نشست در ساعت 19 خاتمه یافت.

همایش مذکور در تالار 80 نفري کتابخانه ملی واقع در بزرگراه حقانی (محور غرب به شرق) - بعد از ایستگاه مترو میرداماد – بلوار کتابخانه ملی برگزار شد.

خبرنگار: خدیجه عروجی