به گزارش لیزنا، نشست دوم کارنامه نشر سرای اهل قلم از دومین روز بیست و پنجمین نمایشگاه بین المللی کتاب تهران، با عنوان «معرفی و نقد دوره 8 جلدی فهرست کتاب های فارسی شده چاپی از سال 71 تا 83» با حضور سید محسن ناجی نصرآبادی، مدیرگروه کتاب‌شناسی بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی و از مؤلفین کتاب، جمشید کیان فر، عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد ابهر، نسخه پژوه و از مولفین کتاب، فرشته ناصری، از مؤلفین کتاب از ساعت 16 روز پنج شنبه 14 اردیبهشت 1391 شروع شد.

تبیین جایگاه ترجمه در ایران

در ابتدای نشست، کیان فر به جایگاه ترجمه در ایران اشاره کرد و گفت: ترجمه در ایران مقوله جدیدی نیست درحالی که اگر به تاریخ مراجعه کنیم متوجه می شویم که از دیرباز ترجمه وجود داشته است.

وی در ادامه به تاریخچه ترجمه از دوره باستان تاکنون اشاره کرد. و افزود: اوج ترجمه از زبان های اروپایی در دوره قاجاریه و پایه آن از دوره صفویه بوده است.

کیان فر گفت: یکی از مشکلاتی که ما داشتیم این است که به کتابشناسی کمتر اهمیت می دادیم. اولین بار مرحوم ایرج افشار کتابشناسی ملی را در کتابخانه ملی پایه گذاری کرد و بعدها به سراغ کتابخانه تخصصی رفت و  کتاب«فهرست کتاب های فارسی چاپ شده از سال 71 تا 83» هم جزء کتابخانه های تخصصی است.

وی افزود: یکی از مشکلات ما در ایران این است که نمی توانیم کارگروهی انجام دهیم. ولی این کتاب تا حدی حاصل یک کارگروهی است.

کیان فر در ادامه به ارائه پیشنهاداتی درخصوص کتاب  «فهرست کتاب های فارسی شده چاپی از سال 71 تا 83» پرداخت: با توجه به اینکه این کار دو بخش شده و بخش اول آن 4 سال پیش بوده و بخش دوم آن اکنون چاپ شده فهرست درهم کردی نیاز است که به عنوان یک ضمیمه باشد. همچنین برخی کتب چند جلدی مشخص نشده که کدام جلد را مدنظر دارد و فقط حرف "ج" در مقابل اثر آمده که بهتر است، مشخص شود. تعدادی از کتبی که فهرست شده هم محفوظ اند، هم محبوس که نیاز به مجلد ضمیمه برای فهرست نسخ خطی می باشد.

روند تدوین کتاب «فهرست کتاب های فارسی شده چاپی از سال 71 تا 83»

ناجی در ادامه گفت: ما در سال 72 طرحی را شروع کردیم و بر اساس آن قرار شد هر کتابی که به زبان فارسی ترجمه شده اعم از چاپ شده و چاپ نشده را بیاوریم. منابع دست اول ما کتابشناسی های چاپ شده بود و پس از آماده کردن کتابشناسی ها شروع به فیش نویسی کردیم و بعد دیدیم که این منابع 70% کار ما هم نمی شود درنتیجه به مخزن کتابخانه آستان قدس رفتیم و 300 هزار جلد کتاب ترجمه شده را فیش نویسی کردیم و با فهارس موجود مطابقت دادیم و بعد به سراغ کتابخانه آستان رفتیم که ببینیم کتاب با فهرست ما درست است یا خیر. مشکلی که ما داشتیم این بود که در برخی موارد عناوین اصلی کتاب ها موجود نبود و بنابراین با مراجعه به کتابخانه های تهران عناوین اصلی را دنبال کردیم. در مرحله دوم ترجمه های سال 71 به بعد را از فهرست کتابخانه ملی استخراج کردیم و ما در آنجا به فهارسی رسیدیم که چاپ نشده بود و فقط کتابخانه ملی به جهت فهرست پیش از انتشار آنها را نوشته است. این گروه 5 تا 6 سال روزانه 10 تا 12 ساعت مشغول کار بودند.

فهرست نسخ خطی هم چاپ خواهد شد

وی در ادامه گفت: این مجموعه، فهرست نسخ خطی آماده ای دارد که چاپ خواهیم کرد و مشکل کتب فهرست شده و غیر قابل دسترس حل می شود.

چالش های موجود در تدوین کتاب فهرست کتاب های فارسی شده چاپی از سال 71 تا 83

سپس ناصری با اشاره به فهرستهای کتابشناختی و نرم افزارهای مورد استفاده در تدوین کتاب گفت:  به اطلاعات هیچ یک نمی شد اکتفا کرد و با وسواس بیشتری دنبال اطلاعات کتابشناختی کتاب بودیم. ما با مجموعه عناوین داستان های کوتاه مشکلاتی داشتیم که کتیبه ها به کمک ما می رسید و ما بخشی از داستان را درسایت ها وارد می کردیم تا عنوان واقعی را دریافت کنیم. درمورد مقالات، مشکلات کمتر بود چون محتوای علمی مقالات عنوان را در خود داشت و مشکلی نبود. مشکل دیگر کتاب های ترجمه و تألیف بود که کتابی که 30 صفحه اصل بود 300 صفحه ترجمه می شد که اصلا با اصل اثر تطبیق نمی کرد که بعد از کلی اتلاف وقت آنها را از کار خارج کردیم چرا که کار ما صرفا ترجمه شده بود، نه ترجمه و تألیف.

وی در ادامه گفت: از گلایه هایی که از همکاران در بخش ترجمه دارم این است که عنوان اصلی و نام لاتین نویسنده را در فهرست پیش از انتشار ارائه نداده اند. از کتابخانه ملی گلایه زیادی دارم که در کار مستند سازی مشکلات زیادی دارند ولی کتابشناسی آنها در ابتدای کار خیلی به ما کمک کرد و امیدواریم که به عنوان همکار به ما نگاه کنند.

ناصری در پایان گفت: کار فرهنگی خیلی وقت گیر است و زمانی که به تحویل می رسد مشکلات مالی بر وقت گیری آن می افزاید.

نشست «معرفی و نقد دوره 8 جلدی فهرست کتاب های فارسی شده چاپی از سال 71 تا 83» درساعت 17:45 به پایان رسید.

نشستهای کارنامه نشر سرای اهل قلم بيست ‌و پنجمين نمايشگاه بين ‌المللي كتاب تهران در مصلی امام خمینی (ره)، شبستان اصلي، نيم طبقه دوم، انتهاي سالن ناشران خارجي، سراي كارنامه نشر برگزار می شوند و شرکت در آن برای عموم علاقه‌مندان آزاد است.

گزارش: مهدیه میرحسینی