به گزارش لیزنا، نشست «کتابداری و اطلاع رسانی؟!» جمعه 15 اردیبهشت 1391 با حضور داریوش علیمحمدی، عضو هیأت علمی گروه کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاه خوارزمی؛ دکتر غلامرضا فدایی، رئیس دانشکده کتابداری دانشگاه تهران و دکتر حمیدرضا جمالی، عضو هیأت علمی گروه کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاه خوارزمی از ساعت 14:30 آغاز شد.

آیا وجود حرفه کتابداری ضروریست؟

در این نشست دکتر حمیدرضا جمالی، بر ضرورت تعریف علم و حرفه کتابداری بصورت آکادمیک با مطرح کردن موضوعاتی نظیر آنکه مفهوم حوزه مورد بحث با کارش چیست؟ دوم آنکه آیا ضرورتی دارد که به دسترس پذیر کردن اطلاعات و اشاعه آن بپردازیم؟ تأکید کرد و افزود: این ضرورت در جامعه کاملا پررنگتر شده است .

وی افزود: آیا با وجود گوگل نیاز به فهرست نویسی و رده بندی داریم؟ اگر گوگل کارها را انجام می دهد چه نیاز به کتابدار است؟ آیا کاری که کتابدار یا اطلاع رسان انجام می دهد فراتر از این مسائل نیست؟

عضو هیأت علمی گروه کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاه خوارزمی گفت: اگر کارها را در قسمتهایی مثل سازماندهی و اشاعه اطلاعات بررسی کنیم متوجه خواهیم شد که نرم افزارها این کارها را انجام نمی دهند و ارزش افزوده چندانی در پی ندارند. حال اگر ما به هر دلیلی کار خود را درست انجام نمی دهیم. نمی توانیم بگوییم دیگر نیازی به کتابدار نداریم، درحالی که هنوز ضرورت وجود حرفه ایی تحت عنوان کتابدار کاملا الزامی ست و جامعه آن را حس می کند. چراکه کتابدارن هستند که سابجکت ها و اطلاعات هوشمند را تشخیص می دهند .

آموزشها باید تکنولوژی محور باشد و مطابق با نیازها حرکت کند.

دکتر فدایی اظهار داشت: اگر وجود کتابدار صرف فهرست نویسی باشد باعث می شود تا به عنوان مثال از گوگل بهره ببریم ولی آیا آنها میتوانند نیاز استفاده کننده را تشخیص دهند؟ کتابدار کار تخصصی تری انجام می دهد که هیچ منبعی جای آن را نخواهد گرفت. ما نباید از موضع ضعف برخورد کنیم چرا که روزی قطعا مجبور به کنارکشیدن از این حوزه خواهیم شد. آموزشها باید تکنولوژی محور باشد و برخاسته از نیاز اصلی انسان باشد و هر زمانی مطابق با نیازهای روز حرکت کند.

نیاز اطلاعاتی موتور حرکتی رشته کتابداری ست.

دکتر جمالی گفت: بدلیل تفاوت ماهوی رشته کتابداری با سایر رشته ها سردرگمی های بسیاری بوجود می آید اما اصل، تغییر نخواهد کرد که نیاز اطلاعاتی موتور حرکتی رشته ماست. ولی تشخیص اینکه من چه اطلاعاتی نیاز دارم کار هر کسی نیست مانند بیماری که نزد پزشک می رود و از او کمک می خواهد.

وی افزود: کتابدار باید به تکنولوژی آگاه باشد و نحوه استفاده از آن را بداند در غیر این صورت آسانترین راه برای کاربر مراجعه به نزدیکترین کافی نت است!

جمالی تصریح کرد: کتابدار به عنوان عامل پشت صحنه عمل می کند و شاید به طور مستقیم با کاربر در ارتباط نباشد پس به تکنولوژی نه به عنوان تهدید بلکه خدمتی جدید نگاه کنیم از آن استفاده کنیم و بدانیم در محیطی هستیم که رقابت وجود دارد. ما به کتابداری نیاز داریم که در تکنولوژی مهارت داشته باشد نه اینکه به آن وابسته شود.

ما (کتابداران) هویت خودمان را داریم و نیاز به هویت جدیدی نداریم.

دکتر غلامرضا فدایی در ادامه گفت: اینگونه نیست که ما به دنبال هویت جدیدی باشیم بلکه با وجود پدیده هایی مانند کامپیوتر که همه جا را احاطه کرده قصد داریم تا از آن بهره بیشتر برده و به هدف اصلی که رضایت کاربر و پژوهشگر است برسیم . کتابخانه ها جمع نخواهند شد و بحث حضور کتابدار بسیار گسترده ست و تکنولوژی یک فرصت است نه یک تهدید!

وی افزود: بحث میان رشته ایی بودن کتابداری بحث علم و اطلاعات است. اولین کتابخانه حافظه ماست و اگر بازیابی نباشد مفهموم ذخیره سازی کلا منتفی ست.

مسأله علوم اطلاعات گاها باعث ایجاد تضاد در تفکر افراد می شود

داریوش علمیحمدی با تاکید بر نظرات دکتر فدایی اضافه کرد: در برخی فضاها افراد دسترسی مستقیم به اطلاعات را ندارند و بسیاری از مخاطبان آن را با رسانه ها (نظیر رادیو و تلویزیون) مخلوط می کنند. مخاطب ترجیح می دهد که اطلاعات را منسجم و سریع در اختیار داشته باشد و در اینجاست که بحث کامپیوتر مطرح می شود؛ طبیعی است برای فردی که تازه وارد رشته کتابداری شده تعارض ایجاد کند.

سخنرانان  بر لزوم حضور کتابداران و تفاوت تولید علم با بازیابی  اتفاق نظر  داشتند  و خواستند تا بیشتر به حوزه فعالیت افراد و کاری که انجام می شود توجه داشت نه به ظاهر یک رشته یا حرفه.

نشست «کتابداری و اطلاع رسانی؟!» درساعت 15:50 به پایان رسید.

نشستهای کارنامه نشر سرای اهل قلم بيست ‌و پنجمين نمايشگاه بين ‌المللي كتاب تهران در مصلی امام خمینی (ره)، شبستان اصلي، نيم طبقه دوم، انتهاي سالن ناشران خارجي، سراي كارنامه نشر برگزار می شوند و شرکت در آن برای عموم علاقه‌مندان آزاد است.

گزارش و عکس: آزاده فتاحی