به گزارش لیزنا، در پی تغییر نام رشته علوم کتابداری و اطلاع رسانی به «علم اطلاعات و دانش شناسی» و سوالات و ابهامات پیش آمده برای جامعه علمی این رشته، دکتر محمد حسن زاده، دبیر کمیته برنامه ریزی علم اطلاعات و دانش شناسی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری یادداشت زیر را به عنوان پاسخ ارسال نموده است. دبیر کمیته برنامه ریزی علم اطلاعات و دانش شناسی طی اين  نامه  ابهاماتي را كه درخصوص تغییر نام رشته کتابداری پيش آمده و به ويژه در نوشته ها و نظرهايي كه ذيل نوشته هاي مختلف در خبرگزاريها و گروههاي بحث منعكس شده است را پاسخ گفته اند:

علم اطلاعات و دانش شناسی چرا و چگونه حاصل آمد؟

بالاخره پس از فراز و نشیب های فراوان عنوان رشته کتابداری و اطلاع رسانی به علم اطلاعات و دانش شناسی تغییر یافت. تغییر عنوان رشته را باید یک واقعه تاریخی دانست که نه تنها گذشته را نفي نكرد بلكه  برگ دیگری را بر تاریخ رشته ما افزود و رشته ما را پویاتر کرده و افق جديدي را پيش روي آن قرار داد. اين تغيير به دنبال خواسته مكتوب دانشجويان دانشگاه هاي مختلف و علاوه بر آن حداقل يك پايان نامه كارشناسي ارشد، يك طرح پژوهشي و چندين مقاله در اين زمينه به انجام رسيده است. در این تغییر خیلی ها دست اندرکار بودند كه از آن جمله مي توان به اعضاي كميته برنامه ريزي، مديران گروه هاي آموزشي در دانشگاه ها و خبرگان اشاره كرد.  قبل از ورود به برخي مطالب كه انتشار آنها را جهت روشن شدن ذهن خوانندگان اين مطلب در ارتباط با تغيير عنوان رشته ضروري مي بينم مايلم به اين نكته تاكيد كنم كه دوستان محترم كه علاقه مند به اين مباحث مي باشند نه تنها متون منتشر شده توسط خبرگزاري محترم ليزنا را به طور كامل بخوانند بلكه لازم است يادداشت هاي مندرج در ذيل اخبار مذكور را نيز به طور ويژه مورد مداقه قرار دهند. علت بيان اين نكته از آن جهت است كه برخي از يادداشت ها كه جنبه سوالي دارد تكراري است و تكراري بودن مطالب اين موضوع را به ذهن متبادر مي سازد كه دوستان محترم يا توجهي به مطالب منتشر شده نمي كنند و يا به عمد برخي از سوالاتي را كه ممكن است موجب سوء تفاهم بين جامعه علمي شود تكرار مي كنند. براي اثبات اين ادعا به اولين خبري كه توسط آقاي دكتر مهراد درخبرگزاري ليزنا منتشر شد مراجعه كنيد. در آنجا خواهيد ديد كه فرايند تغيير نام تا حد زيادي تشريح شده است. علاوه بر آن افرادي از اعضاي كميته برنامه ريزي (دكتر فتاحي، دكتر فرج پهلو، دكتر رضايي شريف آبادي و سايرين) مورد مصاحبه قرار گرفتند آنها نيز به سهم خود به فرايند تغيير نام اشاره هايي داشته اند. با اين وجود اينجانب به عنوان عضو كميته مايلم به طور كامل به ضرورت هاي تغيير نام و فرايندهايي را كه در اين باره طي كرده ايم گزارش كنم.

الف. چرا باید عنوان تغییر می کرد؟

با تدقيق در تحقيقات انجام شده و بررسي تحولات پيش آمده در عرصه هاي مختلف اجتماعي مي توان گفت كه دلايلي چند ضرورت تغيير عنوان رشته ما را بيش از پيش آشكار مي كنند، برخي از آنها عبارتند از:

1. تغيير و تحولات جاري. نخستين موضوع مهم كه ضرورت اين بازنگري را برجسته مي سازد تغييرات و تحولاتي است كه در نظامهاي كلان اقتصادي، صنعتي، علمي و آموزشي در سطح جهان و از جمله ايران روي داده است. باور عمومي و شواهد موجود مبتني بر آنست كه اين دگرگونی، به ويژه در حوزه فناوريهاي اطلاعاتي و ارتباطاتي موجب ايجاد تغييرات در شكل و كاركردهاي حرفه هاي مختلف شده است و اين امر به نوبه خود موجب نياز به بازنگري در برنامه هاي آموزشي گشته است. بر اين اساس، محتواي بسياري از برنامه هاي درسي متحول و با نيازهاي بازار كار همخوان شده است. اين تحولات و تغييرات در محتواي برنامه هاي درسي موجب ايجاد پرسش در باره مناسبت نام کتابداری و اطلاع رسانی با محتوای آنها شده بود.
2. تغييرات اساسي در برنامه هاي درسي. در همين راستا، در قلمرو كتابداري و اطلاع رساني ايران، برنامه هاي درسي از يك دهه قبل از سوي برخي دانشگاههاي جامع مورد بازنگري قرار گرفته و تا اندازه قابل توجهی با نيازهاي روز همخوان شده است. بويژه، با از سرگیری فعاليت كميته برنامه ريزي كتابداري و اطلاع رساني در وزارت علوم از سال 1386 به اين سو، برنامه درسي دوره كارشناسي مورد بازنگري قرار گرفته و تصويب و ابلاغ شده است. همچنين، چندين گرايش نوين كه نام آنها نيز بداعت آنها را نشان مي دهد در اين كميته مصوب و از سوي وزارت علوم به دانشگاهها ابلاغ گشته یا در فرایند تصویب قرار دارد: مانند: علم سنجي، مدیریت اطلاعات، مطالعات اسناد و آرشيو، مدیریت و سازماندهی نسخه هاي خطي، دانشنامه نگاري، مديريت كتابخانه هاي دانشگاهي، مطالعات كتابخانه هاي عمومي، مديريت كتابخانه هاي ديجيتال، بازاريابي اطلاعات و ... همه اين تحولات ضرورت بازنگري در نام رشته را به شكلي كه چترگونه گرايشهاي زيرمجموعه خود را پوشش دهد، مورد تاكيد قرار می داد. این در حالی است که عنوان سابق از این ویژگی برخوردار نبود.
3. افزايش انتشارات نوين با موضوعات مترقي در رشته. در طول دهه اخير بر تعداد مجله هاي تخصصي علم اطلاعات و دانش شناسي افزوده شده كه برخي از آنها داراي رتبه علمي-پژوهشي است. نگاهي به عنوان اين مجله ها نشان دهنده قلمروهاي تخصصي و نو در اين عرصه است: علوم و فناوري اطلاعات، اطلاع شناسي، دانش شناسي، پردازش و مديريت اطلاعات، مجله بين المللي فناوري و مديريت اطلاعات (به زبان انگليسي)، علم اطلاعات و مطالعات كتابداري، نظامها و خدمات اطلاعاتی، مطالعات ملی سازماندهی اطلاعات و... بر اين اساس، و با توجه به تعميم و عادي شدن چنين عنوانهايي، گرايش به مطرح شدن نام جديد براي رشته از یک سو ضروری و از سوی دیگر از توجيه پذیری بيشتري برخوردار شده بود.
4. عناوين همايش هاي تخصصي. همايشهاي تخصصي سالهاي اخير در قلمرو كتابداري و اطلاع رساني ايران كه با عنوانهاي كاملا تخصصي برگزار شده نيز نشان دهنده ماهيت رو به تحول اين رشته است. کارگاههای آموزشی تخصصی نیز مبین مباحث بسیار تخصصی بوده است. اين عنوانها و مباحث در جاي خود، نه تنها دانش تخصصي حرفه مندان اين قلمرو را روزآمد نموده بلكه انتظارات بيشتري را در جامعه علم اطلاعات و دانش شناسي ايران براي احراز نامي موجه تر به وجود آورده بود.
5. تغيير در بازار كار. با محدود شدن بازار كار در كتابداري سنتي (در محدوده كتابخانه ها) در سالهاي اخير از يكسو و گسترش زمنيه هاي جديد در مديريت اطلاعات و خدمات اطلاع رساني در سازمانهايي غير از كتابخانه هاي سنتي از سوي ديگر (مانند مديريت سيستمهاي اطلاعاتي، طراحي و توسعه انواع پايگاههاي اطلاعاتي، طراحي وب سايت و نظام های وب محور، ايجاد سيستمهاي مخازن سازماني، طراحی و تحلیل سیستم­ها، شبکه­سازی اطلاعات، معماری اطلاعات، مديريت دانش، بازاریابی اطلاعات و کتابخانه­های ديجيتالي و ...) ضرورت گشودن افقهاي نو فراسوي كتابخانه هاي سنتي اكنون بيش از پيش آشكار شده بود. يكي از دلايل عمده بازنگري در برنامه هاي درسي نيز در واقع در پاسخ به چنين تحولاتي بوده است.
6. تحولات در كشورهاي مختلف. بررسي وضعيت رشته كتابداري در بيشتر كشورها در دو دهه اخير نيز نشان دهنده بازنگري در برنامه هاي درسي و تغيير نام بوده است تا از آن طريق، دانش آموختگان بتوانند در شغل هاي گوناگون مرتبط با سازماندهي و مديريت اطلاعات به كار گمارده شوند. برای مثال، گروهها و مدارس کتابداری در کشورهای مختلف با توجه با تغییر ماهیت رشته و ورود فناوریهای جدید در این حوزه نام رشته را تغییر داده­­اند؛ از جمله در تایلند به نام "گروه علم اطلاعات"، در ترکیه به نام " مدیریت اطلاعات"، در ژاپن به "علم اطلاعات"؛ در تایوان به نام " مدیریت اطلاعات و دانش"؛ در آفریقای جنوبی به نام "مطالعات و علوم اطلاعات" یا " مدیریت اطلاعات و دانش" و در کشورهای اروپایی نیز عنوان هایی مانند "مدیریت نظام های اطلاعاتی"، "علوم اطلاعات" و نظایر آن رواج یافته است. کمیته تلاش کرد یک گام فراتر از تحولات انجام شده بگذارد و عنوانی جدید و جامع را بر گزیند. چون ما نمي دانيم عنوان هاي مورد استفاده در گروه هاي موجود در دنيا تا چه موقعي بدون تغيير باقي خواهد ماند.
7. تغییر عنوان به منزله یک اقدام معمول. به تدریج در کشورهای پیشرفته اطلاعات بر کتابخانه تقدم یافته و حتی با عناوین دیگری مانند دکومانتاسیون، مطالعات آرشیو، مدیریت اطلاعات، سیستم های اطلاعاتی و نظایر آن قرین شده است. لذا تکامل عنوان رشته همیشه در خارج از ایران اتفاق افتاده و رخداد جدیدی نیست. لذا اقدام به بازنگری در عنوان رشته یک اقدام معمول است. همان گونه که اسم وزارتخانه متبوع از وزارت معارف به وزارت فرهنگ، فرهنگ و آموزش عالی؛ و در نهایت به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری تغییر یافته است. شایان ذکر است که تغییر نام وزارتخانه طبیعتا پیامدهای بسیار گسترده ای (مالی و نظایر آن) نسبت به تغییر عنوان  یک رشته دارد و حتی هم اکنون در دنیا واژه نوآوری به نام وزارتخانه های علوم، اضافه شده است به عنوان نمونه در مالزی عنوان این وزارتخانه به علوم، تحقیقات و نوآوری تغییر یافته است.
8. مشکل زبان – معناشناختی عنوان سابق. کتابداری به لحاظ معنایی ناظر بر کتاب (حتی در معنای عام آن که کتاب را همه چیز تلقی کنیم) دارد و امروزه محمل های مختلفی به وجود آمده است که اضافه کردن پسوندِ «داشتن» به آنها موجب شکل گیری یک عنوان نمی شود. مثلا سی دی داری، مجله داری، پایگاه  اطلاعاتی داری و ... این درحالی است که اصولا طرف حساب رشته ما محمل های اطلاعات به تنهایی نیست، بلکه فرایندهای اطلاع، پیامدهای فرایند اطلاع ، مدل ها، کارکردها و غیره را شامل می شود که در یک موقعیت شکل آرشیو به خود می گیرد، در یک موقعیتی، شکل دانش و در یک موقعیت دیگر نسخه خطی و نظایر آن، لذا عنوان رشته به لحاظ معناشناختی دارای مشکلاتی بود که باید برطرف می شد. افزون بر آن عنوان سابق که از Library and information science  ترجمه شده بود، ترجمه مناسب صورت نگرفته بود. چون چنانچه ترجمه درست صورت می گرفت باید می شد، علم یا علوم کتابخانه و اطلاعات.

ب. عنوان چگونه تغییر کرد؟

برخلاف نظر كساني كه معتقدند، تغيير عنوان تنها توسط اعضاي كميته برنامه ريزي اتفاق افتاده است، مرور فعاليت هاي انجام شده نشان مي دهد كه تغيير نام به خواست جامعه علمي و حرفه اي و با سپري كردن يك فرايند كاملا منطقي به انجام رسيده است و اگر بپذيريم كه نتايج تحقيقات مهم هستند، نتايج حداقل يك پايان نامه و طرح پژوهشي (غيوري، 1388 و داورپناه و همكاران، 1388) در دو دانشگاه مختلف پشتوانه اين تصميم بود، چنانچه به ديدگاه جامعه احترام قائل باشيم، مرور بحث هاي انجام شده پيرامون ضرورت تغيير نام در گروه هاي بحث و جمع بندي نظرسنجي هاي مختلف از جمله انجمن و غيره نشان مي دهد كه اكثريت جامعه به دنبال تغيير نام رشته بوده اند و چنانچه بپذيريم كه مديران گروه هاي آموزشي نماينده اعضاي هيات علمي اين رشته هستند، آنها نيز در فرايند تغيير نام رشته مشاركت تاثيرگذاري داشته اند.

1. با توجه به آنچه در باره ضرورت بازنگري در نام رشته مطرح شد و به دنبال درخواست جامعه حرفه ای به شکل های مختلف (از جمله ارسال طومار امضاء شده به وزير محترم علوم، تحقيقات و فناوري)، کمیته کتابداری و اطلاع رسانی (سابق) از اردیبهشت 1390 بازنگری در عنوان رشته را به دنبال بازنگری در سرفصل های رشته و گسترش رشته ها و گرايش هاي مختلف، در دستور کار خود قرار داد.

2.  پس از قرار گرفتن در دستور کار اعضای کمیته مطالعات و بررسی خود در خصوص ابعاد مختلف تغییر عنوان را شروع کردند و بالاخره موضوع به صورت اختصاصی در کنار سایر دستورها، در جلسات شماره 62 به تاریخ 16/12/1390؛ شماره 63 به تاریخ 22/1/1391؛ شماره 64 به تاریخ 12/2/1391؛ شماره 65 به تاریخ 2/3/1391 به بحث و بررسی گذاشته شد. در جلسه شماره 65 کمیته ضمن دستیابی به توافق اولیه، مقرر کرد که در یک جلسه فراگیر از تمامی مدیران گروه های کتابداری و اطلاع رسانی کشور و خبرگان دعوت به عمل بیاورد تا دیدگاه های آنها نیز در این فرایند مورد توجه قرار گیرد.

3. در جلسه مشترک (شماره 66) با مدیران گروه های کتابداری و اطلاع رسانی که در تاریخ 23/3/1391 با میزبانی دانشگاه تربیت مدرس انجام گرفت، دیدگاه های مدیران و نماینده های گروه های کتابداری و اطلاع رسانی استماع و در خصوص آنها بحث و بررسی شد.

4. در نهایت صورتجلسه و تصمیمات اخذ شده در جلسه شماره 66 به جلسه شماره 67 کمیته به تاریخ 13/4/1391 ارائه گردید. در جلسه شماره 67 اعضاء پس از بحث و بررسی به اجماع عنوان «علم اطلاعات و دانش شناسی» را كه در جلسه مشترك با مديران و نمايندگان گروه هاي آموزشي به جای عنوان قبلی مصوب کردند.

5. در جلسه 19/6/1391 شورای عالی برنامه ریزی مصوبه کمیته مطرح و پس از توضیحات قانع کننده از سوی سرپرست محترم کمیته مصوب شد و راي مذكور در تاریخ 28/6/1391 اعلام عمومی  شد.

6.به عنوان اولین گام تغییر، دعوتنامه اعضای کمیته برنامه ریزی برای جلسه 18/7/1391 با عنوان جدید یعنی علم اطلاعات و دانش شناسی صادر گردید.

7. به عنوان دومين گام، عنوان جديد به همراه مواد و ضرايب آزمون به سازمان سنجش ارسال گرديد تا در دفترچه سال 1392 قيد شود.

8. در نهايت، در تاريخ 23/7/1391 تغيير عنوان رشته به علم اطلاعات و دانش شناسي از سوي وزارت علوم، تحقيقات و فناوري به تمامي دانشگاه ها ابلاغ گرديد و از اين تاريخ به بعد گروه هاي آموزشي مي توانند نسبت به تغيير عنوان در موارد مورد نياز اقدام نمايند.

ج. عنوان جدید چه ویژگی هایی دارد:

1. عنوان جدید از سه قسمت تشکیل شده است، «علم»، «اطلاعات» و «دانش شناسی» تشکیل شده است. واژه علم به عنوان واژه عمومی است که معمولا همراه با عنوان اکثر رشته های دانشگاهی به عنوان نشانه ای از علمیت آنها می آید. واژه «اطلاعات» و «دانش شناسی» نشان دهنده محتوای پویا و به روز شده رشته است که متخصصان و دانش آموختگان این رشته، با پردازش اطلاعات و دانش به نیازهای قشرهاي مختلف در سطوح مختلف جامعه پاسخ می دهند.برخي از آنها ممكن است در كتابخانه اتفاق بيافتد، برخي در مراكز اطلاعات سازماني و برخي در مركز مديريت دانش سازمان و قص عليهذا.

2. آنچه که خمیرمایه فعالیت های آموزشی، پژوهشی و اجرایی رشته علم اطلاعات و دانش شناسي را تشکیل می دهد، اطلاعات و دانش است. گردآوری اطلاعات و دانش (مانند مجموعه گستری و مستند سازی)، بازنمایی و بازتولید اطلاعات و دانش (مانند نمایه ها و نقشه های دانش)، سازماندهی و ذخیره سازی اطلاعات و دانش (مانند پایگاه های اطلاعاتی و گنجینه های دانش)، اشاعه و تسهیم اطلاعات و دانش (خدمات عمومی و شبکه های دانش) و بررسی رفتارهای اطلاع یابی، هزینه سودمندی اطلاعات و دانش، مصرف اطلاعات و دانش، مناسبات اطلاعاتی در روابط ملی و بین المللی، جریان جهانی اطلاعات، شاخص های جامعه دانش بنیان و نظایر آن همگی نشان دهنده این حقیقت هستند. همانگونه که مشاهده می شود، کتاب تنها می تواند یکی از محمل های اطلاعات باشد که رشته با آن سروکار دارد.

3. تجربه نشان داده است که دانش آموختگان این رشته مي توانند غیر از کتابخانه ها و مراکز اطلاعاتی در سازمان ها، موسسات و شرکت های مختلف با هدف مدیریت و سازماندهی اطلاعات؛ راهبری و مشارکت تیم های مدیریت دانش؛ معاونت پژوهشی دانشگاه ها با هدف ارزیابی اطلاعات مربوط به انتشارات علمی اعضای هیات علمی و پژوهشگران و همچنین پردازش داده های  مربوط به تولید علم؛ مشاوره در خصوص نظامات رتبه بندی علمی و دانشگاهی؛ مدیریت محتوای پرتال های سازمانی؛ مشاوره و گردآوری اطلاعات پژوهشی و تحلیل اطلاعات و نظایر آن مشغول به کار شوند و قابلیت های برجسته ای از خود به نمایش بگذارند. این درحالی است که هنگام استخدام به خاطر ابهام در عنوان رشته با مشکل مواجه می شوند. عنوان جدید به خوبی از یک طرف پوشش دهنده محتوای پویا و به روز شده رشته است و از سوی دیگر، امکان ارتباط ذهنی شفاف بین کارفرمایان و دانش آموختگان را فراهم خواهد کرد.

4. دانش آموختگان این رشته در طول تحصیل خود توانمندی ها و مهارت های بسیار مهمی کسب می کنند که در صورت شناخت دقیق و واقع بینانه جامعه از آنها، این دانش آموختگان می توانند با عرضه آنها زمینه را برای مشارکت موثر در عرصه های مختلف جامعه فراهم آورند.

5. کسانی که هنگام ورود به دانشگاه ها دست به انتخاب رشته می زنند. در کنار عامل های مختلف، عنوان رشته را یکی از فاکتورهای تعیین کننده مي دانند. با عنوان جدید که به خوبی محتوای رشته را نمایان می سازد، انتظار می رود، داوطلبان با استعداد بالا و توانمند دست به انتخاب این رشته بزنند و این مساله موجب خواهد شد که فعالیت در زمینه بسیار جذاب و تاثیرگذار اطلاعات و دانش برای داوطلبان با استعداد که عنوان رشته هم برای شان مهم است، فراهم شود.

6. نظرسنجی هایی که در خبرگزاری های تخصصی رشته و انجمن علمی کتابداری و اطلاع رسانی و گروه های بحث حرفه ای انجام شده است، عنوان جدید در جایگاه اول قرار گرفته است و این امر نشان دهنده پذیرش جامعه نسبت به آن است. امید می رود با عنوان جدید یکی از دغدغه های اساسی بین دانشجویان این رشته برطرف شود و آنها بدون حاشیه های منفی ذهنی با علاقه وافر به تحصیل و تحقیق در ابعاد مختلف مسائل این رشته بپردازند و به گسترش آن کمک کنند.

د. سوالاتی که ممکن است پیش بیاید؟

با تغییر عنوان سوالاتی برای اهالی علم اطلاعات و دانش شناسی به شرح زیر پیش مي آيد:

سوال: آیا با تغییر عنوان جدید محتوای رشته نیاز به تغییر ندارد؟

پاسخ: در اصل باید گفت که عنوان رشته به دنبال تغییر اساسی در محتوای رشته تغییر کرده است. کمیته برنامه ریزی علم اطلاعات و دانش شناسی، تاکنون  سرفصل کارشناسی و گرایش های کارشناسی ارشد را بازنگری اساسی کرده و دوره دکتری را نیز در دستور کار دارد. در این راستا رشته هایی مانند علم سنجی، دانشنامه نگاری، مطالعات آرشیو و سازماندهی و مدیریت نسخ خطی به عنوان رشته مستقل، گرایش های مطالعات کتابخانه های عمومی، مدیریت کتابخانه های دانشگاهی، مدیریت اطلاعات به عنوان گرایش های بازنگری شده مصوب شده و اکثرا از سوی  وزارت علوم، تحقیقات ابلاغ شده یا در دست ابلاغ هستند. دوره دکتری نیز در دست بازنگری است و علاوه بر آن گرایش هایی مانند اقتصاد و بازاریابی اطلاعات، مدیریت کتابخانه های دیجیتال، کتابدار کودک و نوجوان در دست بررسی هستند. علاوه بر این، همچنان بازنگری محتوای سرفصل ها براساس بازخورد جامعه علم اطلاعات و دانش شناسی جاری است و ادامه خواهد داشت.

سوال: با تصویب عنوان جدید، متخصصان جدید را چه خواهند نامید؟

پاسخ: معمولا عنوانی که یک متخصص دانش آموخته احراز می کند، بستگی به شغل و جایگاهی دارد که در سازمان به دست می آورد. مثلا یک نفر دکترای ادبیات می گیرد و ریاست یک سازمان را به عهده می گیرد، به او ادیب نمی گویند بلکه به او رئیس یا مسئول فلان سازمان می گویند، یا کسی که حسابداری خوانده باشد و در بانک در باجه تحویل پول شاغل باشد به او حسابدار نمی گویند بلکه به او متصدی امور بانکی یا عنوانی شبیه به آن اطلاق می کنند. لذا بسته به شغلی که متخصصان علم اطلاعات و دانش شناسی احراز خواهند کرد، عنوان خواهند گرفت و مثل سابق همه را کتابدار نخواهند خواند که د رجامعه به (نگه) داشتن کتاب تعبیر می شود. مثلا کسی که گرایش مدیریت کتابخانه های دانشگاهی خوانده باشد و در کتابخانه فعالیت کند، کتابدار و کسی که در حوزه مدیریت اطلاعات تحصیل و فعالیت کرده باشد، مدیر اطلاعات یا مدیر دانش و نظایر آن اطلاق خواهد شد که البته همه اینها به مفهوم سازی مناسب در ادبیات رشته وابستگی تام دارد و این وظیفه عالمان این رشته است.

سوال: عنوان دانشکده، گروه و دپارتمان ها تغییر خواهد کرد؟

پاسخ: حتما با ابلاغ وزارت علوم كه به تاريخ 23/7/1391 به شماره 153268/21 به دانشگاه ها شده است، به تدریج تابلوهای دانشکده ها، گروه ها و دپارتمان ها به عنوان جدید تغییر پیدا می کند. با ابلاغ عنوان، مواد و ضرايب آزمون ها به سازمان سنجش نيز از سال آينده در دفترچه كنكور عنوان جديد قيد خواهد شد. به عنوان نمونه از سال آينده گرايش اطلاع رساني وجود نخواهد داشت به جاي آن گرايش مديريت اطلاعات برقرار خواهد بود كه سرفصل هاي آن از سوي كميته مصوب شده است.

سوال: با تصویب عنوان جدید تکلیف مدارک قبلی چه می شود.

پاسخ: تغییر در عنوان رشته با هدف نفی گذشته نیست بلکه افق جدیدی را پیش روی آینده می گذارد. ضمن اینکه ما دارندگان مدارک تحصیلی با عنوان علوم کتابداری و اطلاع رسانی به رشته خودمان افتخار می کنیم. در آینده تلاش خواهیم کرد با قيد عنوان جديد و تحت پوشش آن تمام شایستگی های خودمان را نشان دهیم. از این به بعد اگر متخصصان رشته ما در مدیریت دانش سازمانی فعالیت کنند کسی به آنها نخواهد گفت که به رشته شما مربوط نیست، یا در حوزه جامعه اطلاعاتی، عصر دانش، توسعه دانش بنیان و نظایر آن ارتباط مفهومی دقیقی بین عنوان رشته ما و آن فعالیت ها وجود خواهد داشت. البته محتوا چیزی است که باید ما نسبت به ارتقای آن به صورت هميشگي متعهد باشیم. به عبارت دیگر، تاکنون شایستگی هاي ما بیشتر از عنوان مان بود از این به بعد باید تلاش کنیم شایستگی هایی در شان عنوان خود فرابگیریم.

سوال: آیا با تصویب عنوان جدید همه چیز تمام شد؟

پاسخ: نه خیر، ما نباید خودمان را تنها به تغییر عنوان محدود و دلخوش کنیم. ما باید از این به بعد برای اینکه خود را شایسته این عنوان بکنیم تلاش کنیم. این تلاش از سرفصل های رشته گرفته تا تدریس در کلاس ها، حضور در مجامع ملی و بین المللی مرتبط و همچنین معرفی توانمندی های رشته به جامعه را شامل می شود. می توان گفت که با تغییر عنوان تازه کار ما شروع شده است و ما باید برای اثبات توانمندی های خود به جامعه تلاش مان را بیشتر کنیم. امروزه اگر در وزارت علوم، در نظام دانشگاهی وقتی اسم دكتر مهراد می آید با احترام به او نگاه می کنند و رتبه بندی دانشگاه های ایران و جهان را به او می سپارند، تجزیه و تحلیل رشد علمی جهان اسلام را به او محول می کنند، همه و همه بعد از الطاف الهی به تلاش و پشتکار او بر می گردد كه از طبقه دوم كتابخانه مركزي دانشگاه شيراز، يك مركز منطقه اي اطلاع رساني و همچنين تشكيلاتي به اسم پايگاه استنادي علوم جهان اسلام (ISC) را به وجود آورده و آوازه آن را در سطح جهان طنين انداز كرده است. و به همين خاطر هم اين نام قابل احترام است. از این به بعد به نظر می رسد عنوان مانعی برای بروز توانمندی ها نخواهد بود و فراتر از آن به بروز شایستگی ها کمک خواهد کرد.

در نهایت با تشکر از همه دوستان که نظر می دهند، نقد مي كنند و دلسوزی خود را نشان می دهند از جامعه علمی و حرفه ای خود تقاضا دارم که همچنان مثل همیشه به حمایت و پشتیبانی خود از خادمان خود در کمیته و تصمیمات آنها ادامه دهند تا دست در دست هم بتوانیم قابلیت های موجود در دانش آموختگان و دانش اندوزان رشته علم اطلاعات و دانش شناسی را در مسیر کمک به آبادانی میهن، جامعه بشری و رضای خداوند منان هدایت نماییم. انشاء الله

منابع:

1. "بررسی دیدگاه جامعه کتابداری و اطلاع­رسانی در خصوص «تغییر» در حوزه های محتوا، آموزش و عنوان رشته"/ محمدحسن زاده و زینب غیوری. تحقیقات اطلاع رسانی و کتابخانه های عمومی (پیام کتابخانه سابق) سال شانزدهم(پاییز 1389) شماره 62.

2. نظرسنجی از جامعه کتابداری و اطلاع رسانی ایران پیرامون نام رشته و احتمال بازنگری در آن/ دكتر محمدرضا داورپناه، رحمت الله فتاحي، عبدالرسول خسروي، اطلاع شناسي، سال ششم، ش 24، (1388). ص 3  تا 32.