همایش مطالعات ميان رشته اي كتابداري و اطلاع رساني به کار خود پایان داد

 

سومين همايش سراسری ادكا با همکاری دانشگاه شیراز با  موضوع "مطالعات ميان رشته اي كتابداري و اطلاع رساني: وضيعت موجود، چشم انداز مطلوب" با تلاوتي از آيات قرآن و سرود ملي و  اعلام برنامه توسط مجري، نيما غلامي،  روز چهارشنبه 5 خرداد 1389 آغاز شد.

پس از اعلام برنامه، محمد جواد اشتري، دبير اجرایی همايش سخنراني کرد. وی به ميان رشته اي بودن كتابداري اشاره کرد و گفت: كتابداري و اطلاع رساني رشته اي است كه از اصول نظري و دانش فني مناسب جهت خدمت به نيازهاي اجتماعي برخوردار است. روابط میان رشته ای به معنای عامل دو يا چند رشته ي مختلف است كه مي تواند از تبادل ساده عقايد تا درهم تنيده شدن دو جانبه ي مفاهيم، روش ها، واژه ها وغیره را در بر بگيرد. وی در ادامه به اندیشه شکل گیری همایش و نحوه اجرای آن اشاره کرد.

سپس نماينده ي سازمان اسناد و كتابخانه ي ملي مركز فارس، به ایراد سخنرانی پرداخت.

برنامه بعدی برگزاری چهارمين يادواره ي استاد فرزانه فرزين با حضور دكتر زهیر حياتي، دكتر حمید عليزاده و دكتر محمدرضاقانع  و فروغ رحيمي بود. پس از نمايش كليپي درباره  استاد فرزين، دكتر زهیر حياتي گفت: اين بزرگداشت هر ساله در اوايل ارديبهشت برگزار مي شد ولي امسال به دليل تقارن با همايش ادكا تصميم گرفته شد كه هر دو برنامه در يك روز برگزار شود، علاوه بر آن وی درباره ي انجمن كتابداري شاخه فارس مطالبي را بيان کرد.

دكتر محمدرضا قانع و دكتر حمید عليزاده نيز درباره ي استاد فرزين و فعاليت ها ي انجمن كتابداري گروه فارس، و فعالیت های مرکز منطقهای علوم و فناوری شیراز مطالبي را بيان كردند.

در ادامه، داريوش نويد گويي، يكي از برترين ناشران ايراني كه شانزده بار به عنوان ناشر برگزيده كشوري انتخاب شده است سخنراني کرد.

سپس همایش با پخش تيزر آن پی گرفته شد و دكتر نرگس نشاط، دبير علمي همايش با بیان مطالب خود پرداخت. وی گفت: امروزه رويكردها و فعاليت هاي ميان رشته اي از بسياري جهات به مثابه ي نوظهور در نظام آموزشي و پ‍ژوهشي دانشگاهي شناخته شده است. ميان رشته گي به معناي ايجاد ارتباط و تلفيق هدف مند و روش مند دانش، مفاهيم، مهارت ها و روش هاي رشته هاي مرتبط پيراموني براي فائق آمدن بر مسائل پيچيده اي است كه هريك مستلزم شناخت و فهم جامع و تحليل درست است.

وی افزود: رهايي از پيامدهای تخصصی شدن بيش از اندازه در حوزه هاي مختلف علمي و همچنين ضرورت ايجاد زمينه هاي فكري براي پرورش رويكردهاي خلاقانه و انتقادي در ميان دانشجويان و پژوهشگران و كارشناسان پژوهشي از جمله مسائلي است كه پرداختن به افق هاي ميان رشته اي را اجتناب ناپذير ساخته است. دکتر نشاط، درباره ي چگونگي ترسيم رشته ي كتابدار ي و اطلاع رساني، رابطه ي ميان رشته اي بودن آن با ديگر رشته ها و مطالعه ي خطوط وصل يا دوري اين روابط در يك منشور چند بعدي مطالبي را بيان كرد.

در ادامه دكتر نورالله مرادي، روی سن حاضر شد و درباره وحدت علم و شرايط جديدي را كه براي كتابداران وجود مي آورد مطالبي را بيان كرد. وی افزود: در اين حالت كه كتابداري در حوزه ي ميان رشته اي قرار مي گيرد، مجموعه اي از متخصصان و پژوهشگران در حوزه هاي خاص را شامل مي شود و امروزه كتابخانه مكاني بين بازار اطلاعات و كاربران مي باشد.

سخنران بعدی همایش، دكتر عباس حري بود. وی گفت: رشته ي كتابداري، ميان رشته اي است، و هركسي در هرجايي و هر رشته اي به اطلاعات نياز دارد و روابط ميان رشته اي يك الزام علمي است كه بايد با استفاده از رشته هاي ديگر بتوانيم اطلاعات مورد نياز را پيدا كنيم.

در نيمروز دوم روز اول همايش، ارائه ي مقالات آغاز شد.

اعضاي هيات رئيسه ي پنل اول دكتر عباس حري، دكتر نورالله مرادي و دكتر فريبرز خسروي بودند. دراين پنل یک ساعته(14 تا 15)، سه مقاله ارائه شد كه به ترتيب عبارتند از:

14:00-14:20 جنبه هاي بين رشته اي علم اطلاعات: ماهيت يا گرايش/ امير ريسمانباف

14:20- 14:40  ماهيت ميان رشته اي از طريق مرور و بررسي نظريه هاي موجود در اين رشته / فرشته ديدگاه، پرديس پرتو، طاهره دهداري راد

14:40 – 15  نماياني ماهيت ميان رشته اي از طريق كتاب هاي منتشر شده در رشته كتابداري و اطلاع رساني از سال 1370 تا حال حاضر/ ميثم جوان بخت، مريم يقطين

پس از پرسش و پاسخ پنل دوم آغاز شد .

اعضاي هيات رئيسه ي پنل دوم  دكتر محمد رضا قانع، دكتر حميد رضا جمالی مهموئي و دكتر هاجر ستوده بودند.

- 15:40  بررسي رويكرد  پايگاه هاي اطلاعاتي انگليسي زبان در انتصاب علوم كتابداري به ساير حوزه هاي موضوعي / ميترا زارعي و نرگس اشتهار

15:40- 16  بررسي سهم مطالعات ميان رشته اي در توليدات علمي كتابداري و اطلاع رساني ايران بر مبناي مقاله هاي موجود در پايگاه هاي اطلاعاتي چكيده نامه كتابداري، اطلاع رساني و فناوري اطلاعات (LISTA) در يك دهه اخير/ هيوا عبد خدا، ليلا محمدي، عبدالحسين بيگدلي

16- 16:20  همكاري علمي ميان رشته اي در حوزه كتابداري و اطلاع رساني: بررسي تعاملات گروه هاي علمي دانشگاهي/ فاطمه اكتفايي، الهام فلاح زاده، فرشته ديدگاه، دكتر هاجر ستوده

16:20- 16:30 پرسش و پاسخ پنل دوم انجام شد و اولین روز همایش به پایان رسد.

پنج شنبه 6 خرداد روز دوم همايش، با سه پنل تخصصی دیگر پی گرفته شد.

اعضاي هيات رئيسه ي پنل سوم دكتر عباس حري، دکتر زهير حياتي و دكتر نرگس نشاط بودند. در این پنل سه مقاله از ارائه شد:

9:15- 9:35 ضرورت ميان رشته اي شدن الگوهاي پژوهشي در كتابداري و اطلاع رساني/ كبري كريمي، رضا تاج آبادي

9:35-9:55 چشم انداز ايجاد چارچوب مشترك تحقيقات ميان رشته اي با رويكرد سيستمي: مطالعه موردي علوم كتابداري و اطلاع رساني/ محمد يزداني فر، عاطفه اميريان

9:55- 10:15 كتابداري و اطلاع رساني بستر پرورش پژوهش هاي ميان رشته اي مسئله محور/ فائزه سادات اميري، بنت الهدي خبازان

در اين پنل پرسش و پاسخ، دكتر نشاط نكته اي را در باب داوري مقالات ذكر كرد كه مقالاتي كه در اين دو روز ارائه مي شود شايسته ي قدرداني است همچنين وی از كادر اجرايي همايش، پریسا پاسيار و محمدجواد اشتري تشكر كرد.

پنل چهارم با حضور دكتر نورالله مرادي، دكتر فريبرز خسروي  و دكتر ليلا مكتبي فرد آغاز شد.

در اين پنل دكتر عباس حري و دكتر جعفر مهراد نكاتي را در باب تغيير دروس كارشناسي كتابداري و كارشناسي ارشد بيان كردند.

در اين پنل نیز سه مقاله به شرح زیر ارائه شد:

10:30-10:50 مطالعه تطبيقي رويكرد طرح هاي رده بندي كتابخانه كنگره و ديوئي و نقشه نمايي روابط ميان رشته اي حوزه كتابداري و اطلاع رساني/ سيده مليحه امامي، مژگان جانبزرگي، مريم حاصلي، علي ولي نژادي

10:50- 11:10جايگاه مطالعات ميان رشته اي در گرد همايي هاي كتابداري و اطلاع رساني در ايران/ سعيده اكبري داريان، افسانه تيمورخاني

11:10-11:30 طراحي و ارزيابي سيستم هاي بازيابي اطلاعات: سنجه اي براي بررسي ميزان دانش و تجربه متخصصان كتابداري و اطلاع رساني در تعامل با رشته هاي مرتبط / حميد كشاورز

پس از پنل پرسش و پاسخ،  آقاي نيك نام " نماينده ي شركت كاونديش سيستم" از حاميان همايش در باب سيستم اطلاعات كتابخانه صحبت كرد و گفت: شركت كاونديش سال 74 در بحث توليد تجهيزات الكترونيكي فعاليت خود را براي ايمني كتابخانه آغاز كرده است و راهكارهايي را براي مانع شدن خروج غير قانوني كتاب  استفاده از ابزارهاي الكترونيكي RF-Eas, AM-Eas, EM-Eas  بيان كرد و افزود چندین کتابخانه در سراسر کشور از این سیستم استفاده می کنند.

از ساعت 14 پنجمین و آخرین پنل همایش با حضور دكتر جعفر مهراد، دكتر زهير حياتي و دكتر حميدرضا جمالي مهموئي آغاز شد.

14-14:20  بررسي تعاملات ميان رشته اي حوزه كتابداري و اطلاع رساني با ساير رشته ها با استفاده از تحليل استنادي نشريات اين حوزه/ دكتر هاجر ستوده، فرشته ديدگاه

14:20- 14:40  ترسيم نقشه علمي كتابداري و اطلاع رساني ايران: طرح يك ايده/ آذر افتخار، احسان محمدي

14:40- 15:00  مسائل و چالش هاي ميان رشتگي علم كتابداري و اطلاع رساني/ اورانوس تاج الديني، علي سادات موسوي

پس از پنل پرسش و پاسخ ، دكتر جعفر مهراد به ایراد سخنرانی پرداخت. وی گفت: فعاليت هايي در زمينه ي تغيير سرفصلهاي رشته در وزارت علوم در دو سال گذشته صورت گرفته است و كميته اي در اين زمينه تشكيل شده است كه اعضاي آن دكتر عبدالحسین فرج پهلو، دكتر احمد شعباني، دكتر محمد حسن زاده، دكتر عباس حري، دكتر غلامرضا فدايي عراقي، دكتر رحمت الله فتاحي و دكتر سعید رضايي شریف آبادی هستند.

وی افزود: بنا به ضرورت هاي علمي و توسعه ي جهان نياز به تحولاتي در اين رشته مي باشد و ظهور حوزه هاي  جديد در رشته را به منظور خارج کردن آن از حالت سكون ضروري دانست. با اين تغييرات رشته ي كتابداري در دوره ي كارشناسي تا حدودي به سمت ارتباطات پيش رفته است.

وی تصریح کرد: بيش از 60-70 درصد كارشناسي تغییر یافته است و احتمالا  از مهر ماه سال جاری همه ي گروه ها بايد برنامه جدید را اجرا كنند.

کتر جعفر مهراد، از تاسيس دانشكده اختصاصی كتابداري خبر داد و افزود در دوره كارشناسي ارشد نیز گرایش های دانشنامه نگاري، مطالعات آرشيو، علم سنجي ، نسخه هاي خطي، مدیریت دانش و غیره افزوده شده است. به منظور تسريع كار مقرر شده است كه به اعضا كه شرح دروس را اعلام مي كنند حق تحقيق داده شود و به هيچ دانشگاهي اجازه ي تاسيس كارشناسي ارشد بدون بررسي امکانات و زیرساخت های لازم داده نمي شود .

دکتر مهراد افزود: به زودی دوره ي ارزيابي و بازديد از دانشگاه ها شروع خواهد شد كه توصيه شده ابتدا از مقطع دكترا آغاز شود.

پس از آن تعدادي از حضار نگراني خود را براي متلاشي شدن و جداشدن رشته در اين تغيير اعلام كردند.

آقاي دكتر حري در اين خصوص مطالبی را بیان کرد: هرگز نبايد به اين انديشيد كه رشته اي بدون هويت داريم و اينكه سرفصل هاي جديد با استدلال هاي متفاوت براي بهينه سازي خدمات رشته تدوين شده است. هر برنامه اي كه تدوين شود نقاط ضعفي دارد و از گروه های آموزشی کتابداری درخواست کرد تا نظرات خود را را ارائه دهند چرا که امکان تغییر برخی از دروس بعد از 2-5 سال امكان وجود دارد.

در ادامه دکتر حری، از برگزاري سه همايش ادكا و حضور علمي جوانان در ادكا ابراز خرسندی کرد. وی از پريسا پاسيار، مجمد جواد اشتري و دكتر نرگس نشاط قدرداني کرد.

سپس، دكتر زهير حياتي مخالفت خود را با تغییر دروس و نام رشته اعلام كرد و گفت: آيا برنامه مورد بررسي و ارزيابي قرار گرفته است؟ اگر بررسي انجام شده نتايج آن در كجا ديده خواهد شد و در اين زمينه گفتگوي مفصلي با دكتر جعفر مهراد صورت گرفت.

در پايان، اميررضا اصنافي، پيام تشكر و قدرداني انجمن كتابداري و اطلاع رساني ايران را از ادكا براي برگزاري اين همايش قرائت کرد و محمد جواد اشتري نیز بيانيه ي همايش را ارائه کرد.

در مراسم اختتاميه از استادان، ارائه دهندگان مقاله، حاميان همايش و كادر اجرايي با اهداي جوايز و لوح سپاس، تشكر و قدرداني شد.

گزارشگر: سعیده جهانگیری