ترجمه کتاب "مقدمه­ ای بر وب ­سنجی: تحقیقات کمی وب در علوم اجتماعی" به قلم متخصصان کتابداری

دکتر محمد حسن زاده، از مترجمان این اثر در گفتگو با پایگاه خبری کتابداری و اطلاع رسانی ایران (لیزنا) بیان کرد: وب پدیده ای نوظهور است که تاثیر فراوانی در عرصه های مختلف بر جای گذاشته است. این پدیده، دسترس­ پذیری اطلاعات را برای عموم مردم به ویژه دانشمندان ارتقا داده و امکانات فراوانی را برای انجام پژوهش های علمی فراهم کرده است. امکانات اینترنت و وب در کتاب­های مختلفی توصیف و تحلیل شده است و  روز به روز هم بر امکانات و توانمندی­ های آن افزوده می شود.

عضو هیأت علمی گروه علوم کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاه تربیت مدرس افزود: یکی از نکات جالب توجه در مورد اینترنت این است که خود به موضوعی مناسب برای تحقیقات مختلف تبدیل شده است: تحقیقاتی که ابعاد، اثرات و نحوه تعامل در این فضای نوین، که فضای مجازی خوانده می­ شود، را بررسی  می­ کند. اخیراً سنجش و ارزیابی خودِ وب زمینه تحقیقاتی را به وجود آورد که به وب­ سنجی مشهور شده  است.

عضو شوراي پژوهشي گروه علم‌سنجي مركز تحقيقات سياست علمي کشور افزود: وب­ سنجی، ابعاد مختلف وب از جمله وبگاه­ها، صفحات وب، بخشی از صفحات وب، واژگان صفحات وب، پیوندها و نتایج جستجوی موتورهای جستجو و نظیر آن را سنجش و اندازه­ گیری می­ کند. این حوزه ی سنجشی با الهام گرفتن از علم­ سنجی، سنجش تاثیر وبگاه ها، صفحات وب، ایده ها و مدارک را مورد توجه قرار داده است.

دکتر محمد حسن زاده تصریح کرد: هنوز اظهار نظر درباره صحت و اعتبار یافته­ های وب سنجی امکان پذیر نیست اما می­ توان گفت که یافته­ های وب­ سنجی به اندازه یافته­ های علم­ سنجی، قوام و استحکام ندارد . با این حال انتظار می­ رود که در آینده ابزارها و روش­های مورد استفاده در وب­ سنجی اعتبار و روایی بیشتری پیدا کند و همزمان با بلوغ فنون و ابزارها، زمینه برای ارتقای تاثیرگذاری یافته­ های حاصل از آن در تصمیم­ گیری ها نیز فراهم شود.

مدير گروه ترويج علم مركز تحقيقات سياست علمي کشور درباره جایگاه مطالعات وب سنجی در ایران گفت: به دنبال اوج گیری مطالعات وب­ سنجی در دنیا، در ایران نیز پژوهش­ های نسبتا خوبی در این زمینه انجام گرفت و توجه پژوهشگران حوزه­ های مختلف به ویژه علوم کتابداری و اطلاع رسانی را به خود جلب کرد.

عضو كميته برنامه‌ريزي كتابداري و اطلاع‌رساني در وزارت علوم، تحقيقات و فناوري افزود: به دنبال افزایش توجه به حوزه های سنجشی، تصویب دوره کارشناسی ارشد علم­­ سنجی در کمیته کتابداری شورای گسترش و برنامه­ ریزی آموزش عالی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، عرصه مناسبی برای فعالیت علاقه مندان به حوزه وب سنجی نیز فراهم آورد. به گونه ای که  در سرفصل های دوره مذکور، درسی با عنوان "وب­ سنجی" در نظر گرفته شد. انتظار می رود راه­­­ اندازی دوره علم­ سنجی در دانشگاه­ های مختلف رونق مناسبی به این حوزه از جمله مطالعات وب­­ سنجی خواهد بخشید. با وجود تصویب درس وب­سنجی، منبع مناسبی برای این درس به زبان فارسی وجود نداشت.

عضو هیأت علمی دانشگاه تربیت مدرس بیان کرد: کتاب حاضر نوشته یکی از پیشگامان عرصه وب سنجی، مایک ثِلوال است که تاکنون تحقیقات زیادی در این زمینه انجام داده است. به همین دلیل، مترجمان، این کتاب را که در عین اختصار به صورت عملیاتی، مفاهیم وب­ سنجی را تبیین کرده و آن را آموزش داده است را مناسب یافته­ اند.

وی در تبیین مشخصات کتاب افزود: این کتاب 10 فصل دارد. فصل اول به مقدمات و تعاریف اختصاص دارد. و در فصل دوم، سنجش تاثیر وب از طریق وب سنجی، تحلیل محتوا، تحلیل یوآراِل آموزش داده شده و به مطالعات پیشرفته نیز اشاره­ای شده است. فصل سوم درباره ی تحلیل پیوند است  و انواع تحلیل های پیوند، ترسیم نقشه روابط پیوند و هم پیوندی را همراه با تدوین گزارش پیوند آموزش داده است.

همچنین در فصل چهارم، جستجوی بلاگ، کشف گرایش و نکات مربوط به محدودیت های اطلاعات بلاگ و همچنین فنون  پیشرفته بررسی شده است. نویسنده در فصل پنجم، به صورت ویژه از بین موتورهای جستجوی خودکار یوآراِل، جستجوگر لِگزی یوآراِل و در فصل ششم، خزنده سوسای بوت را معرفی  و مثال هایی از کاربرد آنها در  مطالعات وب­ سنجی و ارائه نمودارهای شبکه ارائه کرده است. فصل هفتم دربارۀ پایایی داده های موتورهای جستجو و مقایسه آن­ها و همچنین پژوهش در باره نتایج موتورها جستجو است. فصل هشتم به رهگیری درون­خطی ( فعالیت­های کاربران اختصاص یافته و در فصل نهم نویسنده تلاش کرده است تا فنون پیشرفته از جمله جداسازی عبارت جستجو، داده­ کاوی شبکه­­ های اجتماعی و برنامه­ های رابط برنامه نویسی نرم افزار و نظیر آن را مورد توجه قرار دهد. فصل دهم حاوی خلاصه و رهنمودهایی برای آینده است.

كتاب "مقدمه­ ای بر وب­ سنجی: تحقیقات کمی وب در علوم اجتماعی" در 161 صفحه و شمارگان 2200 نسخه از سوي انتشارات کتابدار منتشر شده است.