انتشار کتاب «نسخه شناخت» با مقدمه ایرج افشار

 

به گزارش لیزنا به نقل از روابط عمومی مرکز پژوهشی میراث مکتوب، با توجه به نیاز بسیاری از رشته های علوم انسانی به پژوهش و بررسی نسخه های خطی، این کاستی همواره وجود داشته که متنی برای آموزش نسخه شناسی در دسترس پژوهشگران نهاده شود، با توجه به این نیاز مرکز پژوهشی میراث مکتوب، نگارش چنین اثری را از دیرباز در برنامه های خود داشته و کتاب کنونی یکی از نوشته هایی است که در راه نیل بدان مقصود، منتشر می شود.

در کتاب کنونی، کوشش شده تا مباحث بصورت آسان و کاربردی به خواننده آموزش داده شود. همچنین تلاش شده که تا جای ممکن هر کدام از اجزای نسخه در هنگام معرفی از دیدگاه سبک شناسی تاریخی نیز مورد بررسی قرار گیرد.

در مقدمه کتاب به قلم استاد ایرج افشار آمده است: «پس از درسنامه جا افتاده ای که از مرحوم دکتر مهدی بیانی(1285-1346 خ) کتابدار پیشگام و نسخه شناس متبحر منتشر شد، کتاب روش مند علی صفری آق قلعه، گویاترین مجموعه منظم در آن زمینه است که مبتدیان را با اصول و ضوابط اصلی نسخه شناسی آشنا می سازد و ضمناً، منتهیان را متوجه می سازد که ناگفته ها و ریزه کاری های تازه یافتی خود را-که هنگام فهرست نگاری نسخه های معرفی ناشده می یابند- مقاله گونه در نشریه ها و مجله ها منتشر سازند تا به تدریج فن شناخت بدنه نسخه های خطی گسترش یابد و از راه تبادل نظر، موارد نودیده و تازه یاب شناسایی و تثبیت شود.»

علی صفری آق قلعه نیز در بخش دیباجه مولف چنین آورده است: «نسخه شناسی» به دانشی گفته می شود که در آن به بررسی ظاهری وضعیت فیزیکی نسخه و اجزای آن پرداخته می شود. بر این مبنا، ما در نسخه شناسی به آنچه در نسخه نوشته شده(=متن اثر)کاری نداریم و صرفاً به شناسایی نسخه و اجزای  آن می پردازیم. آرایش های هنری نسخه- مانند نقاشی ها و خوشنویسی – نیز جزو مقولات نسخه شناسی قرار می گیرد. بنابراین بخشی از دانش نسخه شناسی به بررسی تاریخ اینگونه هنرها اختصاص می یابد.

باور صفری آق قلعه بر این است که اگر نتوان در مباحث نسخه شناسی به آگاهی های سبک شناسی دست یافت، نتیجه چندانی از این دانش حاصل نخواهد شد؛ بنابراین در این کتاب، هرکدام از بخش ها را با توجه به سبک شناسی تاریخی نسخه ها مورد گفتگو و بررسی قرار داده است.

گفتنی است، بخش اول کتاب باعنوان «نسخه شناسی عمومی» شامل دو فصل؛ آشنایی با نسخه خطی و انواع آن/ ساختارهای اساسی و شیوه و تولید نسخه است.

همچنین بخش دوم کتاب با عنوان «آرایه های نسخه» شامل هفت فصل؛ اصطلاحات عمومی/ آرایه های کاغذ/ جدول و کمند/ فهرست نسخه/ پشت نسخه(=صفحه عنوان=ظّهر)/ سرلوحه(سرلوح) و شیوه های آرایش انجامه نسخه ها می باشد.

چاپ اول کتاب نسخه شناخت(پژوهشنامه نسخه شناسی نسخ خطی فارسی) با شمارگان 1000 نسخه و بهاء 19000 تومان وارد بازار نشر شده است.