به گزارش پایگاه خبری کتابداری و اطلاع رسانی ایران (لیزنا)، روابط عمومي كتابخانه و موزه ملي ملك اعلام کرد: در ابتداي اين جشن سيد محمد بهشتي به علاقه ائمه اطهار عليهم‌السلام به حوزه فرهنگي ايران اشاره كرد و گفت: از بين همه ائمه (ع) به جز امام حسن (ع)، امام زين‌العابدين (ع)، امام محمدتقي (ع) و امام جعفر صادق(ع)، كه همه در مدينه بودند، بقيه ائمه(ع) همه به حوزه فرهنگي ايران تشريف آورده‌اند. حضرت علي (ع) به كوفه، سيد‌الشهدا (ع) به كربلا كه جزء حوزه فرهنگي ايران بودند وهمچنين امام موسي كاظم (ع)، امام رضا (ع) و امام حسن عسگري (ع) همگي به اين حوزه فرهنگي گسترده سفر كرده‌اند.
وي گفت: اين تنها تعلق خاطر ايراني‌ها به اهل بيت(ع) را نشان نمي‌دهد، بلكه نشان دهنده تعلق خاطر و توجه خاص ايشان به اين سرزمين نيز بوده است و گويي ايشان در مدينه بيشتر احساس غربت مي‌كرده‌‌اند.
بهشتي سپس به نقش فرهنگي حاج حسين آقا ملك اشاره كرد و گفت: من حسين آقا ملك، باني اين مجلس، را از اين جهت مي‌شناسم كه خير بوده‌اند و اموال خويش را وقف كرده‌اند؛ ولي با نگاهي عميق‌تر مي‌بينم كه يك استتثنا نبوده‌اند و شايد در طول تاريخ نمونه ايشان را بتوان يافت.
وي گفت: ولي وقتي به وضع معاصرمان نگاه مي‌كنيم مي‌بينيم كه حاج حسين آقا ملك بين ثروتمندان و تجار امروز يك استثنا است. البته در ميان بازرگانان و متمكنين كساني هستند كه كار خير كرده‌اند، مدرسه ساخته‌اند و در كارهاي بزرگ مشاركت داشته‌اند؛ ولي باز هم همچون حاج آقا ملك نيستند.
بهشتي تصريح كرد: وقتي به آن چيزي كه ايشان بنا گذاشتند توجه مي‌كنيم، مي‌بينيم كه اقداماتشان تنها بر خير بودن و ثروتمندي ايشان دلالت نمي‌كند؛ بلكه بيشتر دلالت بر فرهيختگي، درك عميق فرهنگي و سليقه بسيار دقيق و زيباشناسي ايشان است و اگر قرار باشد ما در جايي از دنيا فرهنگ خودمان را معرفي كنيم، با معرفي ايشان تمام خصايل انساني اين فرهنگ را معرفي كرده‌ايم.
وي گفت: در حقيقت حاج حسين آقا ملك را مي‌توان در آيينه تمام قد فرهنگ ايراني قرار داد و كافي است ما فرهنگ ايراني را در آيينه ايشان ببينيم و اين ارزش اصلي ايشان است؛ ولي نكته اين است كه اين صفت صرفا به ايشان اختصاص نداشت. رفتار طبيعي ملك اين بود و فكر نمي‌كرد كه كار نامتعارفي مي‌كند. تصور و تعريفي كه ما امروز از تاجر داريم، فردي هوشمند است كه به موقع اجناس را بخرد و به موقع نيز عرضه كند و حساب و كتاب را به‌خوبي بداند؛ ولي در تاريخ تمكن در سرزمين ما، تاجر هرگز چنين تعريفي نداشته كه تنها تجارت را خوب بداند.
وي سپس روايتي را از سه بازرگان ايراني (در قرن ششم هجري) كه در راه چين با سه راهب ژاپني آشنا مي‌شوند بازگو كرد. در اين روايت يكي از بازرگانان ايراني به يكي از راهبان ژاپني قطعه‌اي خطاطي شده از شعر فردوسي را هديه مي‌دهد و اين شعر سال‌هاي سال در خانواده راهب باقي مي‌ماند و در نهايت به عنوان شيئي مقدس به يكي از معابد مهمشهر نارااهدا مي‌شود و هايكوهاي بسياري درباره آن نوشته شده است.
بهشتي با تاكيد بر اين روايت اظهار داشت: چنين بازرگاناني هستند كه واسطه گسترش اسلام به شرق جهان مي‌شوند و وقتي اسلام به چين، فيليپين، مالزي و اندونزي منتقل مي‌شود، يكي از مهم‌ترين عوامل اشاعه آن تجار ايراني هستند. اين‌ها تجاري نبودند كه تنها در تجارت تخصص داشته باشند. در آن دوره شرط لازم تمكن، فرهيختگي و شرط كافي آن حساب و كتاب خوب دانستن بوده است. يكي از گروه‌هايي كه بايد سواد، آداب و خط خوش را مي‌آموختند، تجار بودند.
وي سپس به سليقه مرحوم ملك در انتخاب كتاب‌ها و مجموعه‌هايشان اشاره كرد و گفت: مجموعه نسخ خطي كه در اين كتابخانه جمع‌آوري شده، يكي از مهم‌ترين منابع مراجعه محققان است. او مطالعه مي‌كرده، اهل نظر و اهل شناخت بوده است. بسياري از كتاب‌هاي حاج آقا ملك در اين كتابخانه توسط خود ايشان حاشيه‌نويسي شده‌اند. يكي از كارهاي خوب ايشان اين است كه به ياد ما بياورند كه ما كه هستيم و به ياد متمكنين ما هم بياورند كه بايد از فرهيختگي برخوردار باشند، نقش ملي خود را ايفا كنند و جايگاه خود را بشناسند.
درادامه اين جشن نماهنگي از عكس‌هاي دوره قاجار از حرم مطهر امام رضا(ع) با آواز كريم‌خاني پخش شد. سپس حميد سبزواري دو قطعه از اشعار خود را در مدح امام رضا(ع) براي حاضران خواند .
در اين جشن همچنين مشاعره‌اي بين سيده‌زهرا صالحي، ريحانه هدايتي و چنگيز نوبهار صورت گرفت با عنوان «مشاعره رضوي» و در آن تنها شعرهايي خوانده شد كه درباره امام رضا(ع) سروده شده است.
در ادامه يكي از شاعران معاصر با تخلص «كوثر» نيز به خواندن غزل و رباعي در مدح امام رضا(ع) پرداخت و پس از آن نماهنگي با عنوان «زيارت» براي حاضران پخش شد.