به گزارش خبرنگار لیزنا، ششمین نشست سردبیران نشریات کتابداری، اطلاع رسانی و مطالعات آرشیوی، روز سه شنبه مورخ 26 مهر 1390، به میزبانی کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران برگزار شد.

در ابتدای نشست، دکتر سعید رضایی شریف آبادی، رئیس انجمن کتابداری و اطلاع رسانی، ضمن تشکر از حضار هدف از برگزاری این نشست را رفع مشکلات و چالش های حوزه کتابداری به ویژه در بخش نشریات عنوان کرد.

سپس دکتر یزدان منصوریان بیان کرد: "در ابتدا بررسی چند مسأله حائز اهمیت است از جمله اینکه: تولید و انتشار منابع علمی بیشتر شده است. بودجه کتابخانه ها برای دسترسی به منابع علمی کمتر از گذشته است. مجلات در محل نمی توانند همان مسیر گذشته را دنبال کنند. مجلات باید خود را با تغییرات امروز همگام سازند."

وی در ادامه افزود: "باید چالشها را به فرصت ها تبدیل کنیم که مولفه های اصلی در تبیین این مسأله، ارتباطات علمی، اشتراک دانش، دسترسی آزاد، شبکه های علمی و نشریات علمی می باشند. در این راستا می بایستی کارکردهای اصلی جایگاه پذیرش و ثبت آثار پژوهشگران، صدور مجوز نشر از طریق فرآیند داوری، آگاهی رسانی عمومی با انتشار آثار پذیرفته شده و حفاظت و آرشیو اطلاعات علمی منتشر شده مدنظر داشت."

دکتر منصوریان گفت: "نکته قابل تأمل در مورد نقد کتاب یا نشریه می باشد؛ نقد، انعکاس بازخورد نگاه بیننده به کتاب یا نشریه است که باعث گسترش ارتباطات علمی و ارتقاء علمی می شود."

عضو هیأت علمی گروه علوم کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاه تربیت معلم تهران، در ادامه چند راهکار برای ارتقا نقش مجلات پیشنهاد کردو گفت: "لازم است مجلات در فرآیند فعلی پذیرش و داوری خود بازنگری کنند و از ابزارهای تازه برای ارتباطات علمی بهره گیرند. همچنین ارتباط خود را با محققان بهبود بخشند و فرآیند داوری شفافتر از گذشته باشد. فراهم آوری امکان دسترسی به خط پیش از انتشار، امکان ارسال نامه به سردبیر و انتشار ویژه نامه های مرتبط با حوزه های دانش از دیگر راهکارهای رفع چالش های نشریات کتابداری کشور است."

دکتر منصوریان با انتقاد به نقش خالی نقد در مجلات علمی – پژوهشی اظهار داشت: "یکی از رسالتهای مجلات علمی ارائه بازخورد به انتشارات علمی است. انتشار نقد علمی کتاب بر ارزش علمی مجلات علمی می افزاید. همینطور بسیاری از مجلات علمی بین المللی بخش ویژه ای برای نقد و نظر دارند."

در ادامه نشست دکتر جعفر مهراد، عضو حقيقی کميسيون نشريات علمی کشور (وزارت علوم تحقيقات و فناوری) به دلیل حضور سردبیران خبری از وزارت علوم ارائه کرد: " چند موسسه کار نشر مجلات علمی کشور را بر عهده گرفتند، از جمله نشریات دانشگاه شهید چمران اهواز، دانشگاه تبریز، شیراز و ... که مجموع این نشریات بالغ بر 100 عنوان می شود و از پائیز امسال کار نشر آن آغاز شده است که امیدواریم به صورت مطلوب کار نشر صورت گیرد."

سپس دکتر غلامرضا فدائی، رئیس دانشکده کتابداری بیان کرد: " داوری در مجلات بخشی از مدیریت نشر است و باید به آن به صورت فرآیندی نگاه کرد تا نتیجه مطلوب داشته باشد. داوری به این دلیل اهمیت دارد که موجب تقویت بنیه های تحقیقات و پیشرفت علمی می شود. همچنین با سرنوشت علمی و تحقیقاتی جوامع علمی مرتبط است. دو عنصر مهم در داورری وجود دارد؛ نظر داشتن و بی نظری. داوری فرآیند است و می توان به دو صورت آن را تقسیم بندی کرد: مدیریت درونی، مدیریت بیرونی. در مدیریت بیرونی اخذ بازخورد جایگاه ویژه ای دارد. مدیریت درونی نیز شامل نویسندگان، سردبیران، هیأت تحریریه، داوران، مسئولان حقوقی مجلات می شوند."

عضو کميسيون نشريات علمي کشور افزود: "نویسندگان مقالات باید در موضوع صاحب نظر باشند و حرفی نو برای ارائه داشته باشند. مقالات عمدتاً مسأله محور باشند. مسائل شکلی و ساختاری را به خوبی رعایت کنند تا داوران وقت خود را صرف یافته های علمی و تازه های تحقیقاتی کشور کنند."

وی اشاره کرد: "سردبیران و هیأت تحریریه وظایفی از جمله: تشخیص اولیه مقالات مناسب و سپس انتخاب داوران دارند. همچنین سردبیر باید اطلاعات لازم  را داشته باشد تا مقالات خوب به داور ارائه دهد. البته مشکلات و چالشهایی نیز سردبیران و هیأت تحریریه دارند که عمده ترین آنها؛ بودجه مالی، امکان سوء استفاده از طرف بعضی از مولفان، ارسال اشکالات داوران برای مولفان و یافتن داوران منصف، مطلع و مستعد که کار آسانی نیست. "

در پایان مهمترین سوال مطرح شده چنین بود: "در نشریات داخلی وقتی مقاله ای تأیید نمی شود دلایل آن را بیان نمی کنند در حالی که در نشریات خارجی چنین نیست؟"

دکتر رضایی شریف آبادی در پاسخ بیان کرد: "اگر اصلاحات وارد باشد آنها را بیان می کنند. در اکثر موارد نیز به دلیل پایین بودن سطح مقاله و عدم دریافت حداقل امتیاز، ذکر مشکلات مقاله بسیار وقت گیر است در نتیجه با رد مقاله کار را راحتر می کنند."

ششمین نشست سردبیران نشریات حوزه کتابداری، اطلاع رسانی و مطالعات آرشیوی رأس ساعت 17 پایان یافت.

خبرنگار: خدیجه عروجی