به گزارش پایگاه خبری کتابداری و اطلاع رسانی ایران (لیزنا) به نقل از مهر، "تاریخ ادبیات کودکان ایران" که به همت محمدهادی محمدی و زهره قایینی تدوین می شود مجموعه‌ای است که بچه ها در آن با تاریخ کهن و سیر فرهنگ ایران آشنا می شوند.

در این مجموعه خوانندگان به دیدار کودکان ایرانی تا کهن‌ترین روزگار رفته و با ادبیات کودکان ایران از روزگار باستان تا روزگار معاصر آشنا می شوند.

نویسندگان کتاب در این مجموعه متن اصلی را به همراه سند‌های برگزیده آورده‌اند تا مخاطب بهتر با تاریخ و ادبیات ایران آشنا شود.

این مجموعه همچنین اطلاعاتی درباره روند آموزش و پرورش نو و پیشروان آن در ایران، تاریخ ادبیات و آموزش و پرورش کودکان و زنان در پایه‌های گوناگون، تاریخ و فرهنگ ایران، نخستین روزنامه‌نگاران و نشریات کودکان در اختیار خواننده قرار می دهد.

"تاریخ ادبیات کودکان ایران" مجموعه‌‌ای ده جلدی است که نگارش آن از سال 1376 آغاز شده است و تاکنون هفت جلد آن منتشر شده که با انتشار جلدهای هشتم تا دهم کار تدوین آن به پایان می رسد.

جلد نخست تاریخ ادبیات کودکان ایران، "ادبیات شفاهی و دوره باستان" را در برمی گیرد. در این اثر ادبیات شفاهی شامل لالایی‌ها، ترانه متل‌ها و افسانه‌های عامیانه کودکان بررسی شده‌است. در بخش دوم همین کتاب، ادبیات کودکان در دوره باستان با توجه به آثار و اسناد به دست آمده از متون مزد یسنایی و ادبیات مکتوب گردآوری شده در دوره ساسانی نوشته شده‌است. برای نمونه در این بخش به درخت آسوریک که یکی از کهن ترین آثار به دست آمده از تمدن شوش است اشاره شده و به تفصیل در این مورد بحث شده‌است.

در جلد دوم از این مجموعه پس از بررسی فرهنگ ایران در دوره اسلامی، به شیوه آموزش و پرورش اسلامی که مکتبخانه بوده، پرداخته شده و آنگاه آثار به دست آمده در این دوره که شامل ادبیات اندرزی در آثاری مانند شاهنامه و شاعران اندرزگوی دیگر مانند نظامی و سعدی و جامی بوده، آمده‌است. برای نمونه شعر موش و گربه از عبید زاکانی در این اثر به تفصیل بررسی شده ‌است.

جلدهای سوم و چهارم "تاریخ ادبیات کودکان ایران" به ادبیات کودکان در دوره مشروطه اختصاص دارد. در این دو جلد پس از بررسی تحولات اجتماعی که مهمترین آنها حضور و تاثیر فرهنگ غرب بر جامعه ایران بوده ‌، نخست ادبیات مکتبخانه‌ای که در این دوره رایج بوده بررسی شده‌است و آنگاه شکل گیری و گسترش آموزش و پرورش مدرن از دوره صدارت میرزا تقی خان امیرکبیر یا پایه گذاری دارالفنون تا ۱۳۰۰ شمشی تحلیل شده ‌است. در کنار این بررسیها، آثاری که برای کودکان این دوره نوشته شده‌است و نشان دهنده شکل گیری ادبیات کودکان مدرن در ایران است، در فصلهایی جداگانه آمده‌است.

جلدهای پنجم، ششم و هفتم این مجموعه به موضوع آموزش و پرورش ادبیات کودکان ایران از سالهای ۱۳۰۰ تا ۱۳۴۰ اختصاص دارد. در این دوره که ویژگی عمده آن نوگرایی رضاشاهی و گسترش و نهادینه شده آموزش و پرورش نو و گسترش جامعه شهری و پدیدار شدن نهادهایی مانند دانشگاه‌های تهران و شهرهایی مانند تبریز و رادیو ایران است، ادبیات کودکان وارد دوره‌ای از زیست خود شد که کم کم خانواده‌های ایرانی به نیازهای این پدیده پی می‌بردند. در همین دوره مجله‌ای مانند کیهان بچه‌ها آغاز به کار کرد که ادبیات کودکان را پیش از گذشته به میان جامعه شهری می‌برد.

جلدهای هشتم، نهم و دهم این مجموعه به ادبیات کودکان در دوره زمانی ۱۳۴۰ تا ۱۳۵۷ اختصاص دارد. این دوره به نام دوره صنعتی شدن مشخص شده ‌است و ویژگی عمده آن پیدایی اصلاحات ارضی و چیرگی جامعه سرمایه داری و گسترش شهرنشینی و پیدایش جامعه میانه شهرنشین بود. گسترش سواد و نظام آموزش و پرورش چنان بود که از این دوره کودکان روستایی نیز از نعمت سواد بهره مند شدند و آموزگاران روستایی در قالب نیروهای سپاهی دانش و آموزگاران وابسته به سازمان آموزش و پرورش به روستاها می‌رفتند و کودکان روستایی را با سواد می‌کردند.