به گزارش خبرنگار لیزنا، در ساعت 14 روز چهارشنبه 24 فروردین ماه در کتابخانه ملی سومین نشست تخصصي مسئولین کتابخانه ملی ایران و اتریش با خوش آمدگویی دکتر رجبی، مشاور علمي رئيس سازمان اسناد و كتابخانه ملي، آغاز شد.

در آغاز این نشست دكتر راخينگر، رییس کتابخانه ملی اتریش،  گفت: پس از سخنرانی هایی که در دو روز گذشته صورت گرفت اکنون در خصوص فنون و تکنیکهای نسخ خطی دكتر اندرياس فينگر ناگل، رئيس مجموعه نسخ خطي و كتب قديمي كتابخانه ملي اتريش، و كاهيت كارادانا متخصص نگهداري از نسخ قديمي به بیان نکاتی می پردازند.

در ادامه دكتر هانس پیچر صحبت کرد و در آغاز صحبتهای خود گفت: کتابخانه ملی اتریش با منابع گرانبهای خود، یکی از بزرگترین کتابخانه های جهان است. بعنوان کتابخانه مهمی در عرصه ملی و بین المللی میراث فکری ملت اتریش را حفظ می کند و در سطح جهان به گسترش علم و دانش می پردازد. دیجیتال کردن و نوآوریهای فنی به ما کمک می کند تا نقشمان را بعنوان مرکز دانش و اطلاعات بخوبی ایفا کنیم و همزمان نهاد جهانی خاطرات و مرکز آموزشی و فرهنگی مهم در جهان باشیم.

دکتر هانس پیچر افزود: یکی از وظایف قانونی کتابخانه ملی اتریش این است که بتواند خدماتی را به مراجعه کنندگان، نهادهایی که با آموزش و فراگیری سروکار دارند و سایر موسسات کتابخانه ها ارائه دهد. قلب استراتژیک و دیدگاه ما به عنوان کتابخانه ملی تضمین پژوهش و تحقیق تمام پژوهشگران و دسترسی به موجودی غنی و بانک اطلاعاتی ماست.

دنیای دیجیتالی امکان گسترده ای در اختیار ما قرار می دهد تا دانش خود را آسان تر افزایش دهیم و سدهای فیزیکی مقابل خود را از بین ببریم.

وی اظهار داشت: امروزه در کنار بخش بزرگ ذخایر غیردیجیتالیمان، با رشد دائمی موجودی دیجیتال خود رو به رو هستیم. این موقعیتی است که ما با تمام کتابخانه های ملی بزرگ در سراسر جهان انجام می دهیم.

جمع آوری، ضبط و نگهداری مواد دیجیتالی در طول زمان عناصر کلیدی استراتژی دیجیتالی ما هستند.

ما اینگونه تخمین می زنیم که تا سال 2020، 75% تمام عناوین موجودیهای کتابخانه های جهان تنها به صورت دیجیتالی منتشر شوند. ما برای چنین روزی باید آمادگی داشته باشیم. برای اینکه نسلهای آتی مکان دسترسی آسان به منابع علمی داشته باشند، مشغول به ساخت یک کتابخانه کاملاً دیجیتالی و زیرساختهای آن هستیم که برای تضمین طولانی مدت محتویات دیجیتالی، بسیار ضروری است. جمع آوری، ضبط و نگهداری مواد دیجیتالی در طول زمان عناصر کلیدی استراتژی دیجیتالی ما هستند.

دکتر هانس پیچر در ادامه افزود: آنچه بیان خواهیم کرد اجمالی از فعالیت های ما در ساخت کتابخانه دیجیتالی و ارتباطات ما با کتابخانه دیجیتالی اروپاست. کتابخانه ملی اتریش در سال 2003 پروژه “ANNO”   را شروع کرد (به معنی روزنامه آن لاین اتریش)، برنامه دیجیتالی بسیار وسیع که مخاطبان گسترده ای نیز دارد.

در این میان، بیش از 6 میلیون از صفحات روزنامه ها در سالن مطالعه کتابخانه ملی ارائه می شود و روزانه بیش از 1300 خواننده از پشت صفحه کامپیوتر دارند.

وی گفت: در کنار “ANNO”   کتابخانه ملی اتریش، پروژه های دیجیتالی متعددی را سرپرستی می کند، مانند دیجیتال کردن متون تاریخی حقوقی، پرتره ها (چهره ها) و عکسهایی از دوران معاصر از آرشیو تصاویر و نیز دیجیتال کردن پاپیروسها، چاپهای قدیمی و پوسترها.

در ماه ژوئن سال 2010 انعقاد قرارداد همکاری با Google، نقطه عطفی در جهت دیجیتال کردن کامل موجودی کتابخانه ملی بود.

هانس پیچر ادامه داد: کتابخانه ملی اتریش بعنوان یکی از نخستین کتابخانه های ملی جهان می خواهد کل موجودی کتاب خود را که از قرن 16 تا 19 میلادی دربرمی گیرد دیجیتالی کند تا به صورت آن لاین در اختیار گیرند. کتابخانه ملی اتریش در این رابطه از کتابخانه های مشهور جهان مثل هاروارد، استن فورد، اکسفورد یا کتابخانه دولتی بایرن پیروی می کند، که در قالب «گوگل بوکس پروگرامر» هم اکنون با گوگل همکاری می کنند.

ارائه خدمات دیجیتالی فقط سرویس دادن خاص به مراجعه کنندگان نیست، بلکه نوعی مراقبت و محافظت از ذخایر ارزشمند کتابهای کتابخانه نیز هست

وی تاکید کرد: ارائه خدمات دیجیتالی فقط سرویس دادن خاص به مراجعه کنندگان نیست، بلکه نوعی مراقبت و محافظت از ذخایر ارزشمند کتابهای کتابخانه نیز هست. پس از این نگاه کلی به جدیدترین فعالیت های ما، نمونه هایی را از پروژه های دیجیتال کردن کتابخانه مان و کتابخانه دیجیتال اروپا نشان می دهم.

وی در خصوص دیجیتال کردن کاتالوگها بیان کرد:  پایان دهه نود قرن پیش کتابخانه ملی اتریش گام مهمی را در جهت دیجیتالی کردن برداشت، از این طریق که کارتهای کاتالوگی که تا آن زمان مورد استفاده بودند را اسکن کرد و بعنوان کاتالوگی قابل جستجو در اینترنت در اختیار قرار داد. در سالهای پس از آن این کاتالوگها در سیستم کتابخانه ما به نام Aleph 500  و نیز در کاتالوگ آن لاین ما گنجانده شد. در مرحله نهایی، تمام کاتالوگها در ماشین جستجو گنجانده خواهد شد و بدین ترتیب جستجو برای خوانندگان بهتر خواهد شد.

وی افزود: پس از دیجیتال سازی کاتالوگها، قدم منطقی بعدی، دیجیتال کردن هر یک از گروه های منتخب ذخایرمان بود. در این راستا، اولویت با آثاری بود که در اتریش چاپ شده یا پدید امده بودند، آثاری که در آنها تأکید خاص بر کشور اتریش است و بخشی از محور تاریخی مجموعه کتابخانه بشمار میرود و آثاری که از طرف مراجعه کنندگان بسیار تقاضا می شود. نمونه ای از آن روزنامه ها هستند.

برنامه دیجیتال سازی بر سه پایه استوار است: دیجیتال سازی انبوه / دیجیتال سازی ذخایر خاص در ارتباط با پروژه ای خاص / و دیجیتال سازی بر پایه تقاضا.

مدیر مجموعه های گرافیکی و آرشیو تصویری  ادامه داد: من اشاره ای به دیجیتال سازی انبوه روزنامه ها کردم که ما  در سال 2003 شروع به آن کردیم. با افزایش سالانه صفحات روزنامه ها به حدود یک میلیون صفحه اکنون حدود 6 میلیون صفحه آن لاین در اختیار قرار داده شده اند که روزانه هزار و پانصد مراجعه کننده از طریق سایت کتابخانه ملی اتریش از آن استفاده می کنند.

قابل ذکر است که نمونه های از دیجیتال سازی پوسترها و نیز چاپهای قدیمی از جمله انجیل گوتنبرگ، پاپیروس به نمایش درآمد.

وی افزود: سایر پروژه های دیجیتال سازی ALEX متمرکز بر متون تاریخی قوانین هستند و نیز مواد مربوط به مجلس نمایندگان و مجلات حقوقی بعبارت دیگر این پروژه ها شامل دیجیتال سازی و مستندسازی علمی صد هزار عکس و صدوهشتاد و شش هزار چهره تاریخی موجود در کتابخانه ملی اتریش می شوند.

دکتر هانس پیچر گفت: بر طبق درخواست مراجعه کنندگان در آغاز سال 2009 تکثیر و بازآفرینی دیجیتالی جایگزین خدمات بازآفرینی در قالب میکروفیلم شد. پس از آن مراجعه کنندگان ما می توانند از هر مورد تا جایی که شرایط نگهداری ان اجازه می دهد، سفارش دیجیتالی دهند.

خوشبختانه این امر شامل تمام اشکال نشر و رسانه ها می شود که در هر زمان اهمیت خاص خود را امروزه در گستره ای قوی تر آثار منتشر شده به صورت آن لاین در سطح جهان قابل استفاده هستند.

وی اظهار کرد: هدف کتابخانه ملی اتریش از آرشیوسازی در سایت، جمع آوری و بایگانی بخش مهمی از فضا و سایتهای ملی است. بین محتوای وسیع از World wide web  بعنوان بخش گرانبهای میراث فرهنگی ما می بایست در آینده برای پژوهشگرانی که حتی به سایت ما مراجعه نمی کنند نیز در دسترس باشد.

وی گفت: وظیفه کلی گردآوری اطلاعات از طریق ترکیب روشهای مختلف جمع آوری انجام می شود.

مدیر مجموعه های گرافیکی و آرشیو تصویری در خصوص نوآوری هایی در زمینه دیجیتال سازی در سطح اروپا بیان کرد:  می خواهم با ذکر اصطلاح یوروپنیا به یکی از مهمترین نوآوریها در سطح اروپا اشاره کنم. کمیسیون اروپا در قالب ابتکاری که در سال 2010 بکار برد تمام تلاشهایی را که در جهت تأسیس سایت اروپایی در زمینه فرهنگ و علم باشد، ارج نهاده و حمایت می کند. این سایت مشترک همزمان کتابخانه دیجیتالی، موزه و آرشیو خواهد بود.

وی افزود: از طریق یوروپنیا، مراجعه کنندگان از سراسر اروپا امکان جستجو به زبان مادری خود را برای یافتن هر موضوعی دارند، بدون اینکه بخواهند جداگانه وارد سایت کتابخانه ها، موزه ها و آرشیو اروپایی شوند.

دکتر هانس پیچر در پایان سخنان خود  عنوان کرد: آینده کتابخانه های ما در شرایط سخت تغییر یافته دنیای گوگل که ما الآن در آن زندگی می کنیم به کجا می انجامد؟

وی در پاسخ به این مساله اظهار کرد: من اعتقاد دارم که این وضع دیجیتال سازی باید مثبت نگریسته شود تا بتوانیم نقش خود را بعنوان یک نهاد فرهنگی مهم و یک نهاد خدماتی در جامعه به خوبی ایفا کنیم. به همین خاطر می خواهم افقی از آینده را نشان دهم.

تکنولوژی دائما در حال تغییر است لغت دیجیتالی دیگر معنای ویژه ای ندارد. چون همه چیز دیجیتالی است.

مدیر مجموعه های گرافیکی و آرشیو تصویری در پایان گفت: تکنولوژی دائما در حال تغییر است لغت دیجیتالی دیگر معنای ویژه ای ندارد. چون همه چیز دیجیتالی است. کسانی که در دنیای دیجیتالی بدنیا می آیند، اعتقاد خواهند داشت که فقط در همین دنیاست که می توان به تمام رسانه ها دسترسی داشت. کتابخانه ها و کتابداران باید ارزش خود را به همه نشان دهند.

این نشست در ساعت 16 و پس از جلسه پرسش و پاسخ،  با تشکر و قدردانی از حضار به پایان رسید.

خبرنگار: خدیجه عروجی