تجربه آموزش گروه علم اطلاعات و دانش شناسی در دانشگاه حاجت تپه ترکیه بررسی شد

به گزارش لیزنا،  سومین وبینار از سلسله وبینار های الگوها و تجربه‌های آموزش علم اطلاعات و دانش شناسی در آسیا با همکاری دانشگاه بیرجند، دانشگاه شهید بهشتی و انجمن علوم اطلاعات و فناوری، با موضوع تجربه آموزش گروه علم اطلاعات و دانش شناسی در دانشگاه حاجت تپه ترکیه در بیست و چهارم آبان ماه 1401، با سخنرانی دکتر یاشار تونتا از دانشگاه حاجت تپه و دبیری دکتر لیلی سیفی از دانشگاه بیرجند برگزار شد.

دکتر تونتا به ارائه‌ی تاریخچه‌ی مختصری از آموزش کتابداری و اطلاع‌رسانی در ترکیه پرداخت. وی گفت: پیدایش این رشته به‌صورت مقدماتی به دهه‌ی 1920 میلادی بازمی‌گردد. در آن زمان افرادی را به جهت گذراندن دوره‌های کتابداری به آلمان اعزام می‌کردند تا پس از تحصیل به ترکیه بازگردند و تجربیات خود را در جهت گسترش این رشته در کشور پیاده‌سازی کنند. در سال‌های 1923 تا 1952 به برگزاری دوره‌های کوتاه‌مدت در این زمینه اکتفا می‌شد و پس از آن ارائه‌ی آموزش‌های رسمی با تأسیس گروه‌های کتابداری و اطلاع‌رسانی در دانشگاه آنکارا (1954)، دانشگاه استانبول (1963) و دانشگاه حاجت تپه (1972) آغاز شد. در حال حاضر 14 گروه کتابداری و اطلاع‌رسانی در سراسر ترکیه وجود دارد که با برگزاری آزمون‌های ورودی سراسری به‌طورمعمول سالانه 750 دانشجو از مقاطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری می‌پذیرند.

وی در بخش دیگری از سخنان خود به ارائه‌ی تاریخچه‌ی کوتاهی از نحوه‌ی شکل‌گیری گروه کتابداری و اطلاع‌رسانی در دانشگاه حاجت تپه پرداخت و گفت: در ابتدای تأسیس موسسه دکومانتاسیون کتابداری، تنها دوره‌های چهارساله‌ی کارشناسی ارائه می‌شد و در سال 1974 بود که یک پیش دوره‌ی یک‌ساله‌ی زبان انگلیسی نیز به آن افزوده شد. گروه کتابداری و اطلاع‌رسانی دانشگاه حاجت تپه در سال‌های 1993-1994 در قالب بخش‌های مجزای کتابداری، اطلاعات و آرشیو اداره می‌شد. پس از آن در سال 2002-2003، نام گروه به «مدیریت اسناد و اطلاعات» تغییر پیدا کرد. در آن دوره دانشجویان کارشناسی می‌توانستند چندین درس را از علوم کامپیوتر نیز بگذرانند.

دکتر تونتا گفت: گروه کتابداری و اطلاع‌رسانی دانشگاه حاجت تپه در سال 2015 موفق شد به عضویت آی اسکول درآید. او این موفقیت را ثمره‌ی اعمال بازنگری‌های مؤثر در سرفصل‌های آموزشی گروه عنوان کرد.

وی گفت: اولین بازنگری‌ها به‌طور جزئی در دهه‌ی 70 و 80 میلادی بر روی سرفصل دروس اعمال شده است و در سال‌های 1993-1994 که تصمیم بر تقسیم گروه به 3 بخش اتخاذ شده بود، بازنگری‌ها به‌صورت مشترک صورت می‌پذیرفت و درنهایت بازنگری اصلی در سال 2011 انجام گرفت.

وی با اشاره به تشکیلات گروه کتابداری و اطلاع‌رسانی دانشگاه حاجت تپه گفت: این گروه متشکل شده است از 13 عضو هیأت‌علمی، 4 مربی و 2 دستیار پژوهشی که در پروژه‌های پژوهشی ملی و بین‌المللی مشارکت فعال دارند. همچنین این گروه سالانه موفق به پذیرش 70 دانشجوی کارشناسی و بیش از 20/30 دانشجوی کارشناسی ارشد و دکتری می‌شود و در حال حاضر این گروه 470 دانشجوی مشغول به تحصیل دارد که 330 نفر آن در مقطع کارشناسی و 140 نفر آن‌ها در مقاطع ارشد و دکتری تحصیل می‌نمایند.

دکتر تونتا در ادامه‌ی سخنان خود به توصیف مدل آموزش گروه کتابداری و اطلاع‌رسانی در دانشگاه حاجت تپه پرداخت و گفت: بر اساس مدل موجود، 2 رویکرد ارتباط محور و منبع محور در حوزه‌ی مدیریت اطلاعات مدنظر است که پیرو آن دروس مختلفی در جهت نیل به هدف ارائه می‌شود. در کنار این رویکردها مبانی نظری دروس، سازماندهی اطلاعات، طراحی سیستم‌های اطلاعاتی، مدیریت و پژوهش نیز موردتوجه قرار گرفته است.

وی با اشاره به حوزه‌های پژوهش و تدریس اعضای هیأت‌علمی گفت: این فعالیت‌ها در حوزه‌های اطلاعات، سیستم، مدیریت، طراحی، کتابخانه، پژوهش و موضوعات آزاد همچون کتاب‌سنجی، متون کودکان، اخلاق حرفه‌ای، فرهنگ مطالعه، رتبه‌بندی دانشگاه‌ها و غیره انجام می‌پذیرد.

دکتر تونتا در پایان سخنان خود به آینده‌ی رشته‌ی کتابداری و اطلاع‌رسانی اشاره کرد و با استناد به مقاله‌ی «سندرم پاندا: بوم‌شناسی آموزش کتابداری و اطلاع‌رسانی» تقویت برنامه‌های درسی و همگرایی کتابخانه‌ها و آرشیوها را در سازماندهی اطلاعات برای مقابله با سندرم پاندا مؤثر دانست.

وی همچنین با اشاره به روند تغییرات در رشته‌ی کتابداری و اطلاع‌رسانی و اینکه امروزه این رشته دارد به سمتی می‌رود که نیازهای کاربران خود را با استفاده از هوش مصنوعی شناسایی کند، به نتایج مصاحبه‌ای از دکتر نارش آگراوال، رئیس سابق انجمن علوم اطلاعات و فناوری، با برخی از صاحب‌نظران رشته‌ی کتابداری و اطلاع‌رسانی استناد کرد.

وی گفت: تام ویلسون در این مصاحبه و در پاسخ به این سؤال که «آیا رشته‌ی کتابداری و اطلاع‌رسانی در آینده همان‌گونه که اینک شناخته می‌شود خواهد بود؟» گفته است احتمالاً در 20 سال آینده و حتی زودتر از آن، ما شاهد شمایل کاملاً متفاوتی از این رشته خواهیم بود.

در پایان این نشست دکتر تونتا به سؤالات حاضرین پاسخ داد.