گزارش شرکت در کنفرانس ایفلا در همایش ماهانه انجمن کتابداری ایران ارائه شد

به گزارش خبرنگار پایگاه خبری کتابداری و اطلاع رسانی ایران(لیزنا)، نمایندگان اعزامی از ایران برای شرکت در کنفرانس هفتاد و ششم ایفلا که در کشور سوئد برگزار گردید در ساعت 16:45 روز چهارشنبه 24 شهریور ماه 1389، در همایش انجمن کتابداری ایران حضور به هم رسانده و گزارشی از سفر چند روزی خود را سمع و نظر حاضران رساندند.

در بین شرکت کنندگان همایش یکی از پیش کسوتان عرصه هنر و سینما به نام آقای اسعدی گرگانی که سابقه 35 ساله در رشته کتابداری داشت نیز به چشم می خورد. لازم به ذکر است وی اولین دوره کتابداری را در سال 54 در حضور خانم پوری سلطانی فراگرفت.

با پخش سرود ملی و قرائت قرآن کریم همایش انجمن کتابداری ایران شروع شد و سید کاظم حافظیان رضوی، عضو هیأت مدیره انجمن، در ابتدای جلسه ضمن خیر مقدم  به حاضران، از علی اکبر اشعری، ریاست کتابخانه ملی برای تشکیل این جلسه و همراهی ایشان که همیشه باعث دلگرمی کتابداران است، تشکر کرد.

وی در ادامه افزود: من با ایفلا از طریق، نوشته ها و گزارش های استادم خانم پوری سلطانی در دهه 50 که برای ایفلا ارسال می کردند آشنا شدم. در سال 1992 شانس حضور در پنجاه و دومین نشست ایفلا که در هند برگزار شد و نیز افتخار همراهی با خانم پوری سلطانی و دکتر خسروی را داشتم.  حافظیان گفت: در سال های بعد نیز امکان شرکت در همایش برایش فراهم شده است تا بتواند از تجربیات کتابداران جهان استفاده کند.

وی اظهار داشت: در واقع ایفلا و نشست ایفلا برای کتابداران یک اتفاق مبارک است که با توجه به امکانات اطلاع رسانی که امروز در اختیار است می توان از برنامه های ایفلا اطلاع پیدا کرد.

سید کاظم حافظیان رضوی افزود: مردم ایران با نام ایفلا به احتمال زیاد بعد از سفر هند است که آشنا شدند یعنی زمانی که در شبکه تلوزیونی و رسانه ملی (برنامه اندیشه) در سال های 71 و 72 ما با حضور دکتر خسروی درباره سفر ایفلا گزارشی را به مردم ارائه کردیم.

وی در ادامه، از مهمانان جلسه که امسال درکنفرانس ایفلا شرکت داشتند دعوت کرد تا در نشستی گزارش سفر خود را به اطلاع دوستداران شرکت کننده در جلسه برسانند در این پنل  خانم پوری سلطانی نیز حضور داشتند.

دکتر فریبرز خسروی، یکی از نمایندگان شرکت کننده در ایفلا به عنوان دبیر جلسه حضور داشت که در ادامه صحبتهای، سید کاظم حافظیان رضوی، از دوستان حاضر در نشست دعوت کرد تا هر کدام گزارش خود را از حضور در ایفلا ایراد کنند.

ابتدا دکتر عبدالرضا نوروزی چاکلی، از دانشگاه شاهد صحبتهای خود را با تشکر از شرکت کنندگان در همایش انجمن کتابداری ایران آغاز کرد. وی به عنوان یکی از افراد حاظر در ایفلا 2010 گفت: در کنفرانس ایفلا دو مقاله مختلف در دو نشست (Session) جداگانه ارائه کرده است.

وی در مورد مکان برگزاری کنفرانس گفت: برگزاری کنفرانس ایفلا در یکی از شهر های کوچک سوئد انجام شد در عین حال تمام امکاناتی را که برای برگزاری همایش لازم و ضروری است را دارا بود از جمله اتاق هایی با امکانات صوتی و ترجمه. نوروزی چاکلی، در مورد ثبت نام افراد شرکت کننده از ایران اشاره کرده و گفت: برخی از ایرانیان از ایران ثبت نام را انجام داده بودند و برخی به دلیل مشکلات ارز مجبور بودند از همانجا یعنی محل برگزاری کنفرانس ثبت نام کنند. ثبت نام هم به صورت یک روزه با مبلغ کمتر و هم چند روزه با مبلغ بیشتر و در نتیجه داشتن امکانات رفاهی بیشتر از جمله بازدید از کتابخانه های مختلف را داشت.

وی همچنین در باره انواع نشست های برپا شده در کنفرانس اشاره کرد و گفت: در این کنفرانس نشستهای مختلفی از قبیل اس آی وجود داشت به این صورت که می توانستند ترجمه همزمان انجام بدهند و افرادی که در سالن ها صحبت می کردند دیگر افراد حاضر در سالن می توانستند ترجمه همزمان داشته باشند و از صحبتهایی که در این بخش از سالن انجام می شد استفاده کنند. نمونه دیگر این نشستها به صورت میزگردهایی بود برای یادداشت برداری و حضور گروههای چند نفره برای سخنرانی که علاقمندان به بحث در این موضوعات می توانستند به راحتی وارد بحث شود. اما برخی از این نشستها که هم ارائه مقاله به صورت فول تکست داشت و هم پرسش و پاسخ انجام می شد، از روز دوم همایش انجام گرفت و مدیر همایش که از اعضای قدیمی ایفلا بود خود مجری ویراستاری مقالات و مدیریت نشست را از ابتدا تا انتهای همایش بر عهده داشت.

دکتر فریبرز خسروی، در ادامه صحبتهای دکتر نوروزی چاکلی، به این نکته اشاره کرد که در طی چند روز محدود که در ایفلا برگزار می شود شرکت کنندگان 400 تا 500 مقاله ارائه می کنند و این مسأله برای افرادی که برای اولین بار شرکت دارند باید کاملا برنامه ریزی شده و هدفمند باشد تا شرکت در ایفلا برای آنها مفید باشد. وی به سابقه عضویت ایران در کمیته ها اشاره کرد و افزود: از متولیان کمیته در ایران می توان به حضور خانم پوری سلطانی در کمیته فهرستنویسی، خانم علوی در کمیته رده بندی و دکتر عباس حری در کمیته آسیا و اقیانوسیه اشاره کرد. خود ایشان نیز دو دوره در کمیته آسیا و اقیانوسیه  و دو دوره در کمیته کتابخانه های عمومی حضور داشتند.

در ادامه میترا شمسی از پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران که در نشست حاضر شده بود گفت: رشته اصلی من علوم ارتباطات اجتماعی است و  مورد جالب از نظر شخصی نظم حاکم بر کنفرانس بود که این نظم هم خود مستلزم وجود دبیرخانه تخصصی و حرفه ای در زمینه اجرایی و برگزاری چنین همایش هایی است. این نظم با وجود حضور 3000 شرکت کننده قابل تحسین بود.

وی به بحث ورود به کشور سوئد اشاره کرده و ادامه داد: در محل ورودی به فرودگاه گوتنبرگ اطلاعاتی درباره بخش های مختلف همایش برای آشنایی بیشتر افراد شرکت کننده در کنفرانس فراهم شده بود. علاوه بر اینکه ایفلا محیطی علمی بود یک محیط اجتماعی هم بود و در کنار بحث های علمی برنامه هایی تفریحی نیز برای شرکت کنندگان فراهم شده بود و تاکید بر برقراری ارتباطات علمی نیز وجود داشت؛ به همین دلیل، برنامه های جانبی زیادی در ضمن همایش وجود داشت.

نکته جالب دیگر از نظر وی، وجود امکاناتی از قبیل جایزه، گرنت و امکان چاپ مقاله در مجله های مختلف در کنار همایش بود.

دکتر فریبرز خسروی در ادامه افزود: یکی از راهکارهایی که کتابخانه ملی می تواند هر سال انجام دهد تشکیل جلساتی قبل از برگزاری ایفلاست تا قبل از شرکت در کنفرانس ایفلا اطلاعات کافی را در زمینه برگزاری، جلسات، بخشهای جانبی همایش کسب کنند.

سپس وی از خانم پوری سلطانی دعوت کرد تا در مورد سفرهای قبلی که به ایفلا داشتند صحبت و خاطره ای را برای شرکت کنندگان بیان کنند.

خانم پوری سلطانی گفت: من شخصا هم از نظر علمی و هم از نظر اجتماعی خیلی چیزها از کنفرانس ایفلا یاد گرفتم. یک موضوعی هم که باید همیشه موردنظر داشته باشیم نشان دادن هویت ایرانی خودمان است و این مسأله هم مستلزم حضور در کمیته های برگزار کننده است.

وی در ادامه صحبت ها خاطره ای را از یکی از کمیته هایی که در آن حضور داشتند تعریف کرد و گفت: قرار بود در این کمیته خط مشی برای سرعنوان موضوعی ارائه شود و بنده نیز در کارگروه این کمیته انتخاب شدم که در زمان چاپ به دلیل فارسی بودن متن ارائه شده رد شد ولی به خاطر پافشاری که داشتم قبول کردند تا در ایران برروی فونت های متن کار کنم که این کار در آن زمان که نه رایانه ای بود و  کار با ماشین تحریر انجام می شد به کمیته ارائه شد. وی گفت: در کل توصیه می کنم در ایفلا فقط شرکت کننده نباشید بلکه اثرگزار هم باشید و سعی کنید تعداد شرکت کنندگان زیادی از کشور به ایفلا اعزام کنید.

دکتر خسروی در ادامه صحبت های خانم پوری سلطانی گفت: طرحهایی را که در کتابخانه ملی در زمینه منابع الکترونیکی ارائه و اجرا شد بیشتر از بحثهایی که در ایفلا شرکت داشت اخذ کرده و شهامت اجرای فهرستنویسی پیش از انتشار را نیز از همین ایفلا کسب کرد.

دبیر نشست، ادامه بحث را به سعیده اکبری داریان سپرد.

سعیده اکبری داریان، که از کتابخانه ملی در کنفرانس حضور داشت و مقاله هم در ایفلا با عنوان «تامین محتوای نسخه های خطی دسترسی آزاد در کتابخانه ملی» ارائه کرده بود گفت: مقالاتی که در اینترنت قرار می گیرند باید داوری شده باشد و این زمانی بود که نسخ خطی مطرح شد از طرف کتابخانه ملی رای داوری را گرفت و از همه مهمتر یک گنجینه با ارزشی  از میراث ایران در ایفلا مطرح شد و دسترسی آزاد (Open access) مورد توجه افراد مختلف در دنیا قرار گرفت. 3873 رکوردی که در ایفلا مطرح شد از نقطه نظر رویکرد های زبان نسخه برداری، تاریخ کتابت، نوع خط و کاغذ مورد استفاده و نتیجه پژوهش حاکی از این بود که بالاترین نسخه ها در زمینه دین ، قدیمیترین نسخه مربوط به قرن 5، بالاترین میزان خط مربوط به خط نستعلیق و بالاخره میزان نسخه های باارزش که به خط خود مولف بود 42 درصد به صورت اُپن اکسس بود.

وی افزود: ارائه چنین مقاله ای از طرف ایران در کنفرانس ایفلا با توجه به دید آنها نسبت به کشورهای جهان سوم ، شاید یکی از دلایل قبول مقاله می باشد.

اکبری داریان گفت: از دلایل ارسال چکیده به بخش کتابشناسی به جای ارسال به بخش نسخه های خطی این بود که با یک تیر دو نشان زده شود یعنی در ضمن شناساندن کتابهای خطی نشان بدهیم که کتابهای خطی بدون در نظر گرفتن مقام جزء کتابشناسی ملی ما محسوب می شود.

در ادامه دکتر خسروی در باره ایفلا چنین بیان کرد: طی نامه ای که به دبیر ایفلا آقای پیتر لُر نوشته شد یکی از ایرادهای وارد بر برگزاری کنفرانس ایفلا که جنبه دولتی شدن ایفلا بود مطرح کردیم و نظر بر این بود که بازده خوبی برای شرکت کنندگان در ایفلا در این زمینه وجود ندارد.

دکتر نوروزی چاکلی در ارائه گزارش خود که مربوط به محیط ایفلا بود ادامه بحث را با موضوع حوزه مقالات شروع کرد و گفت: یکی از مواردی که در ایفلای سوئد حائز اهمیت بود زمینه های مختلف اُپن اکسس ها بود،که از خلال بحث و با خلاقیت نویسنده یک بحث جدیدی در این موضوع ایجاد می شد و این از دلایل تعامل اجتماعی بین سخنرانان و شرکت کننده هاست.

وی در ادامه افزود: علاوه بر بحث تاریخچه اُپن اکسس ها در زمینه ارزیابی و سنجش، استفاده از پایگاه های اُپن اکسس را فراهم کرده بودند.که چندین نشست، به همین حوزه اختصاص داده شده بود و یکی از مقالات خود ایشان نیز در همین حوزه در زمینه استفاده از آمارهای اُپن اکسس ارائه شد.

دکتر نوروزی چاکلی گفت: مقالات در زمبنه اُپن اکسس هایی در حوزه کشاورزی، حوزه علوم اجتماعی، حوزه مدیریت، حوزه علوم و فناوری و اُپن اکسس های مناسب برای کتابخانه های دانشگاهی و عمومی ارائه شد و متن کامل این مقالات در سایت قابل دسترس است.

وی در ادامه بیان کرد: یکی دیگر از بحث ها در زمینه اُپن اکسس حوزه نگهداری از اُپن اکسسها بود که بعضی از نشستها به این موضوع اختصاص داده شده بود. بحثی دیگر مربوط به بحث کتابشناختی اُپن اکسس ها بود، نشست دیگری هم در زمینه بحث فهرستنویسی، و نشستی جداگانه، برای بحث مدیریت دانش وجود داشت. بحث تحویل مدرک و اشتراک منابع هم یکی دیگر از بحث های این حوزه بود که این موارد تعدادی از حوزه های موجود در کنفرانس ایفلا بودند که به آنها اشاره شد.

دبیر جلسه، دکتر فریبرز خسروی تذکری در زمینه شرکت در جلسات هم ارائه کرد و گفت: شرکت در جلسات ایفلا آزاد است به جز جاهایی که بسته است و فقط اعضا می توانند حضور داشته باشند. در کل 80% درصد کمیته ها جلسات باز تشکیل می دهند.

وی به نکته ای در مورد ارسال مقاله از  طرف دانشجویان ایرانی و مواجه شدن آنها با مشکل پذیرش مقاله اشاره کرد و گفت: این اشکال از طرف خود دانشجویان بوجود می آید و برای حل این مشکل باید یک سال قبل از برگزاری حتما خلاصه به کمیته داوری ارسال شود و منتظر تأیید متن از طرف داوری باشند.

در ادامه دبیر نشست به حضور آقای کشاورز و آقای جلالی منش که در بین حاضران جلسه بودند اشاره کرده و از آنها نیز خواستند تا اگر نظراتی در مورد جلسات قبل ایفلا دارند و در آنها حضور داشتند صحبتهایی برای حاضران ارائه دهند.

گفتنی است، همزمان با برگزاری جلسه برگه های نظرسنجی بین حاضران در همایش انجمن کتابداری ایران توزیع شد.

در خلال این صحبت ها خانم پوری سلطانی از خاطرات سفرشان که در سال 1991 در زمان فروپاشی رژیم سابق شوروی زمانی که ایفلا در مسکو تشکیل شده بود اشاره کرد و گفت: با وجود مشکلات به وجود آمده در شهر جلسه ایفلا با حضور برخی از کشور ها برگزار شد و در بین محاصره بازدیدی هم از موزه و کتابخانه انجام شد.

در ادامه نشست از عمار جلالی منش،  عضو هیأت علمی پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران که در حوزه فناوری اطلاعات فعالیت دارد نیز دعوت شد تا در نشست حضور داشته باشد.

وی در زمینه نحوه ارسال مقالات از پژوهشگاه به ایفلا توضیحاتی داد: مقالاتی را که این پژوهشگاه برای ایفلا ارسال می کند در شرایط خاصی است یعنی به این صورت که یک فراخوان برای پروپوزال در جهت نحوه شرکت پژوهشگاه در ایفلا اعلام  و از بین آنها تعداد دو نفر واجد شرایط شرکت در ایفلا را امکان حضور دارند.

وی به یکپارچگی فراخوان در ایفلا اشاره کرد و گفت: ساختارها و اولویت بندی هایی را با توجه به فعالیت های پژوهشگاه و برگزاری کنفرانس ایفلا فراهم کرده است و در نظر دارد تا در همایش های بعدی ایفلا آنها را ارائه دهد. جلالی منش افزود: ایفلا نقطه شروع خوبی برای موفق بودن شرکت کنندگان در زمینه کتابداری است و در کشور ما کمتر به این حوزه اهمیت داده می شود و برای رفع این مشکل باید کار گروه هایی از طرف گروه های کتابداری تشکیل شده و نگاه بلند مدت در این زمینه حداقل در مورد شرکت ایران در ایفلا صورت بگیرد.

در ادامه فیلم مربوط به ارائه مقاله سعیده اکبری داریان در زمینه نسخه های خطی به نمایش گذاشته شد.

دبیر جلسه، دکتر خسروی، به دلایل تشکیل نشدن ایفلا در کشور ایران اشاره کرد و اظهارداشت که برخی از کشور ها هیچ گونه محدودیتی در زمینه شرکت و نوع شرکت در جلسه را قبول ندارند و بنابر نظر این گروه از کشور ها خود ایفلا نیز این موضوع را تأیید می کند.

در پایان نشست سوالاتی از طرف شرکت کنندگان در همایش مطرح شد و اعضاء نشست به آنها پاسخ دادند.

جلسه در ساعت 18:45 به پایان رسید.

گزارش از: سمیه مردمی