به گزارش خبرنگار لیزنا، همایش «زبان شناسی و زبان های باستانی: زبان سغدی» رأس ساعت 16 روز سه شنبه مورخ سوم خرداد 1390، با خوش آمدگویی، نوش آفرین انصاری، رئیس هیأت مدیره شورای کتاب کودک آغاز شد.

سپس، بدرالزمان قریب پژوهشگر، زبان شناس و عضو فرهنگستان زبان و ادب فارسی به ایراد سخنرانی در باب زبان سغدی پرداخت.

وی گفت: "سغد باستانی ناحیه ای در سرزمین ماوالنهر تاریخی و تاجیکستان و بخش شرقی ازبکستان کنونی در آسیای مرکزی، بین رودهای آمو دریا (جیحون) و سیر دریا (سیحون) است."

قریب ادامه داد: "از سغدیها نخستین بار در اوستا یاد شده است. دومین سرزمین از شانزده سرزمین آسیایی است. آنچه از تاریخ پیش از اسلام سند می دانیم بیشتر از یافته های باستان شناسان است و یا نویسندگان سده های نخستین اسلام، مانند ابوریحان بیرونی درباره آن مطالبی نوشته اند. سغدیها مردمی ایرانی الاصل بوده اند که در دوره هخامنشیان، اشکانیان و ساسانیان بخشی از شاهنشاهی ایران بودند. آنها از نیاکان تاجیکها هستند، پیشه آنها بیشتر بازرگانی بوده و راه معروف ابریشم از آنجا می گذشته و همین مسأله سبب رونق بازرگانی بوده است. این منطقه در دوره سامانیان در حد اعلای شکوه و جلال خود بود. زبان سغدی از دسته زبانهای شرقی ایران، اندیشه هند و اروپایی و یکی از زبانهای رایج آسیای مرکزی بوده و تا حدود قرن 6 هجری قمری وجود داشته است و آثاری از آن به خط سغدی و سیرانی و مانوی به دست آمده است."

وی افزود: "نکته دیگر اینکه تعامل زبانی و خطی در فرهنگ ایران چه در زمان ساسانیان و چه در زمان هخامنشیان همیشه ادامه داشته است. سغدی ها چندین بار به سمرقند مهاجرت کرده اند: یک بار در زمان حمله اسکندر و بار دیگر در زمان شورش یونانی ها که باعث شد به چین مهاجرت کنند. باید توجه داشت زبان در اثر زمان، تغییر نسل، و مهاجرت تغییر بسیاری می کند."

عضو فرهنگستان زبان و ادب فارسی بیان کرد: "دانشمندان زیادی جهت کشف و شناسایی سغد تلاش کرده اند، از جمله می توان به دانشمند انگلیسی مجاری تبار اشاره کرد. همچنین می توان گفت روسها نیز جزء اولین افرادی بودند که به خط سغدی دسترسی کافی داشته اند. اکتشافات باستان شناسی بیشتر توسط آلمانی ها و در برلین یافت می شود و موجود است."

سپس در ساعت 17:15 جلسه با پرسش و پاسخ حضار ادامه یافت:

بدالزمان قریب در پاسخ به سوال "شباهت زبان سغدی و زبان فارسی در چیست؟" گفت: "مقاوم ترین قسمت یک زبان فعل آن است. در فعل فارسی عربی وجود ندارد. مثلا «آغاز» فارسی یک کلمه سغدی می باشد و یا «آرنج» هم در فارسی و هم در سغدی می باشد. یا «برنج» که در زبان فارسی می باشد در واقع یک کلمه سغدی است که راهی زبان فارسی شده است."

همچنین "فرهنگ سغدی هم اکنون شامل تقریباً 11000 عنوان کلمه می باشد که در هر زمان که بتوانم جدیدترین لغات را نیز به فرهنگ اضافه می کنم." در پاسخ به سوال "آیا فرهنگ سغدی شما با اکتشافات اخیر به هنگام می شود؟ " مطرح شد.

این نشست با سخنان کوتاهی توسط توران میرهادی و نوش آفرین انصاری در ساعت 18 به پایان رسید.

خبرنگار: خدیجه عروجی