خودتان را معرفی نمایید. توضیحی راجع به میزان تحصیلات و اینکه در کجا شاغل هستید بفرمایید.
مهدي عليپور حافظي، فارغ التحصيل دكتري علوم كتابداري و اطلاعرساني از دانشگاه آزاد اسلامي، واحد علوم و تحقيقات تهران
استاديار پژوهشگاه علوم و فناوري اطلاعات ايران، مدير گروه پژوهشي كتابخانه ديجيتال، عضو هيئت رئيسه انجمن كتابداري و اطلاعرساني ايران، معاون سردبير نشريه كتاب ماه كليات.
توضیحی راجع به کارنامه علمی و سوابق پژوهشی خودتان ارائه دهید.
از سال 1380 به بعد در حوزه كتابخانه ديجيتال به مطالعه و پژوهش اشتغال دارم. پروژه كارشناسي ارشد من در حوزه كاربرد تجارت الكترونيكي در كتابخانههاي تخصصي ايران بود و در دوره دكتري به يكپارچهسازي كتابخانههاي ديجيتال پرداختم. پس از پروژه دكتري چندين پروژه ديگر نيز در راستاي يكپارچهسازي كتابخانههاي ديجيتال انجام دادهام و در حال حاضر در زمينه يكپارچهسازي معنايي در كتابخانههاي ديجيتال كار ميكنم. در اين راستا كارگاههاي آموزشي متعددي را در اين زمينه به اجرا درآوردهام.
تاكنون 4 كتاب در حوزه كتابخانههاي ديجيتال و حوزههاي مرتبط ترجمه و تاليف نمودهام. علاوه بر موارد مذكور كتاب ديگري نيز در زمينه يكپارچهسازي كتابخانههاي ديجيتال در دست ترجمه دارم كه كار ترجمه آن به اتمام رسيده و در آينده نزديك منتشر خواهد شد. علاوه بر اين بيش از 40 عنوان مقاله نيز در نشريات مختلف داخلي و خارجي در حوزه كتابخانههاي ديجيتال نيز تدوين نمودهام.
به طور كلي حوزه پژوهشي و آموزشي مورد علاقه اينجانب كتابخانه ديجيتال و حوزههاي مرتبط با آن است.
پژوهش و تولیدات علمی در زمینه های مرتبط با رشته تا چه میزان می تواند بر کسب مهارت و وارتقای دانش اساتید و دانشجویان تاثیر داشته باشد
دانش جديد همواره مرهون دانش پيشين است و بر پايه آن بنا ميشود. بر همين مبنا است كه گوگل اسكالر شعار ايستاده بر دوش غولها را در زير جعبه جستجوي خود ذكر كرده است. بديهي است كه پژوهش بر مبناي دانش پيشين باعث آشنايي با دانش موجود شده و مسير رشد و بالندگي علمي را هموار مينمايد. از اين رو است كه دانش جديد توليد ميشود. كيفيت توليد دانش جديد مرهون دقت در آثار پيشينيان و كشف و ابداع ايدههاي نو است. همين امر باعث بالندگي علمي يك حوزه ميشود. يكي از مهمترين گامها در اين زمينه انتشار يافتههاي نوين ميباشد كه بايد داراي ويژگيهاي مناسب توليدات علمي باشد. بسياري از مواقع شاهد به بار نشستن چنين محصولات علمي نيستيم و يا در برخي مواقع شاهد انتشار آثار ضعيف و غير علمي هستيم كه هر چند پژوهش و موضوع پژوهشي مناسبي مورد بررسي و مطالعه قرار گرفته ولي محصول نهايي داراي كيفيت مطلوبي نيست. بنابراين شناسايي آثار مطلوب نيز در عصر حاضر تبديل به يكي از چالشهاي پژوهشي شده است. به هر حال پژوهش و مستند ساختن يافتههاي پژوهش مبتني بر اصول تدوين يافتههاي علمي مهمترين عناصر لازم در رشد و بالندگي هر حوزه علمي هستند و باعث ارتقاء سطح دانش در بين متخصصان حوزههاي علمي خواهند شد.
نظرتان راجع به کارهای پژوهشی که در ایران صورت می گیرد چیست؟ آیا این دسته ازکارهاتوانسته است کارآمد باشد وچیزی جدید را به دانش اضافه نماید یاخیر؟
پاسخ به اين پرسش به صورت خوب يا بد امكان پذير نيست. چرا كه انتشار آثار علمي در سطح وسيعي رخ ميدهد كه بررسي آنها قاعدتاً منتج به كشف و دستيابي به آثار مفيد، كم تأثير، بيتأثير و مخرب خواهد شد. در حوزه كتابداري و اطلاعرساني ايران نيز به چنين آثاري مواجه هستيم. در بررسي مقالات نشريات شاهد رشد كيفي مطلوبي هستيم ولي هنوز با شاخصهاي مقالات تأثير گذار فاصله داريم. با اين وجود مسير رشد علمي در اين حوزه از انتشارات درست انتخاب شده و روز به روز شاهد رشد در اين حوزه هستيم. با توجه به اينكه درصد بالايي از مقالات منتشر شده در نشريات علمي – پژوهشي اختصاص به مقالات اخذ شده از پاياننامهها دارند، به صورت عمومي با چالشي مواجه هستيم كه مقالات استخراج شده از پاياننامهها داراي ساختاري مشابه با پاياننامهها هستند و اين مسئله باعث محدوديتهايي در انتقال دانش كسب شده در پژوهشها ميشود. به نظر ميرسد مشكل اصلي در اين زمينه عدم توجه و يا آشنايي پژوهشگران و فارغالتحصيلان به قالبهاي مقالات علمي باشد. لذا نياز به ترميم اين مسئله در دانشگاهها به وضوح احساس ميشود. در كل ميتوان گفت كه بايد تلاشهايي در جهت اصلاح و ارتقاء اين مسئله در سطح كلان صورت گيرد. علاوه بر اين دستهاي از مقالات ارزشمند اختصاص به مقالات نقد دارد. متأسفانه توجه كمي به اين موضوع در كشور شده است. انتشارات محدودي هم كه در اين زمينه وجود دارد، نشانگر كيفيت پايين اين مقالات و توجه ناكافي به محتواهاي علمي محصولات منتشر شده هستيم. توجه به نقد به خودي خود منتج به ارتقاء دانش مكتوب و مضبوط خواهد شد. لذا بايد به صورت ريشهاي به اين موضوع نيز پرداخت.
اما وضع در انتشار كتاب به صورت عمومي و نيز اختصاصاً در حوزه كتابداري و اطلاعرساني بسيار نامطلوب است. بررسي آثار منتشر شده در اين زمينه نشانگر عدم وجود توجه كافي به انتشار كتاب است. بسياري از كتابهاي منتشر شده در حوزه كتابداري و اطلاعرساني فاقد محتواهاي علمي مورد نياز جامعه هستند و اين مسئله با افزايش انتشارات در اين زمينه گسترش بيشتري پيدا كرده است. دو ناشر تخصصي عمده (چاپار و كتابدار) نيز در سطح كشور كمتر به كيفيت آثار منتشر شده بها دادهاند و متأسفانه روز به روز شاهد افت كيفي آثار منتشر شده هستيم. لذا پيشنهاد ميشود كه حداقل دو ناشر تخصصي مذكور بيشتر به كيفيت آثار بها دهند تا در آينده با توجه به پتانسيلهاي موجود در جامعه علمي و نيز نشر تخصصي موجود بتوانيم شاهد ارتقاء كيفيت در اين زمينه نيز باشيم.
قطعاً انتشارات باعث رشد علمي هر حوزهاي خواهند شد. از اين رو توجه به كيفيت در اين زمينه باعث خواهد شد تا بيشتر شاهد رشد و بالندگي اين حوزه علمي باشيم.
پیامتان به دانشجویان کتابداری و اطلاع رسانی ایران در هفته پژوهش چیست؟
فرصت انجام پژوهش غنيمتي است كه بايد بسيار مورد توجه دانشجويان قرار گيرد. به دنبال زمان خالي و كافي براي انجام پژوهش نگرديد از لحظهها براي اين منظور استفاده نماييد. انتخاب موضوع مناسب و متناسب با نياز جامعه و علائق پژوهشي فرد از اهميت بسيار بالايي برخوردار است. كيفيت در انجام پژوهش و كيفيت در تهيه گزارش پژوهش (به ويژه در مقالات مستخرج از پاياننامه) بسيار حائز اهميت است.
آینده رشته کتابداری و اطلاع رسانی را چگونه می بینید؟
حوزه كتابداري و اطلاعرساني از جمله رشتههايي است كه بسيار مورد نياز و توجه جوامع بوده و هست. در آينده نيز شاهد رشد و توسعه سريع آن خواهيم بود. رشد حوزههاي مرتبط با اين رشته خود نمايانگر اين مسئله است. به ويژه اينكه كتابداري و اطلاعرساني خواه ناخواه با حوزههايي مرتبط است كه دقيقاً براي مرتفع ساختن نيازهاي اطلاعاتي جوامع بوجود آمدهاند. لذا تلفيق با اين حوزهها مانند فناوري اطلاعات و ارتباطات بسيار به رشد و توسعه متقابل اين حوزهها كمك خواهد كرد. بنا براين توجه به نيازهاي روز و فناوريهاي مرتبط با آن و به ويژه پيشرو بودن در اين زمينهها در آينده بسيار حياتي خواهد بود.
خبرنگار مریم عمروانی
کد خبر: 7234
تاریخ: 1390/09/26 - 16:23