به گزارش لیزنا بر اساس اعلام روابط عمومی خانه کتاب، در ابتدای این جلسه، مجید غلامی جلیسه از برگزاری جلسههای مناسب هفته کتاب در سراسر کشور ابراز خشنودی کرد وگفت: برنامههایِ کتاب محور و فعالیتهای ترویجی کتاب باید توسعه یابد. چنانکه طرح مروجان کتاب در عرض سه سال توانسته در بین علاقمندان به کتاب جای خود را باز کند و تاثیرگذار باشد. برای مثال شرکت اسنپ در این هفته یک کار ویژه برای کتاب و کتابخوانی اجرا کرد و بازی quiz of kings را ارائه داد که در واقع یک لیگ کتابمحور را تعریف کرده است. مساله اینجا است که این گروه ارتباط مستقیم با کتاب ندارد و تنها یک مسئولیت اجتماعی آنها را به این سمت کشانده است. در بوشهر هم یک چاپخانه خود را ملزم کرده تا یک شعار در خصوص کتابخوانی در پشت و روی محصول مشتریانش چاپ کنند که غالب با اقبال روبهرو بوده است. امیدواریم این اتفاقهای خوب در حوزه کتاب و کتابخوانی ادامه پیدا کند و پرداختن به کتاب را یک امر واجب بدانیم.
جلیسه ادامه داد: در حوزه کتاب باید خود مردم دخالت کنند و اگر در این مورد غفلت کنیم صدماتش به خودمان میرسد. شعار امسال نیز همین مساله را تبیین میکند: «آینده روشن با خانواده کتابخوان». لازمه این مهم هدایت خانواده و جامعه به سمت کتابخوانی است. در دهه چهل و پنجاه ناشران در هفته کتاب به دنبال بهانهای برای چاپ کتاب بودهاند. اما در دنیای رقابتی امروز ناشران و کتابفروشان ما حتی با همان نگاه بیزنسی، برنامه جریانسازی ندارند و موجی به راه نمیاندازند. اگر هزینه نکنیم مردم کمتر به سمت کتاب خواهند رفت که ناشی از بیبرنامگی و کمتوجهی ما به امکاناتی است که میتواند افراد را به سمت کتاب و کتابخوانی جذب کند.
مدیر عامل خانه کتاب بیان کرد: در هفته کتاب ما یک فرصت ملی و انگیزشی داریم تا مردم را بر موج کتاب و کتابخوانی سوار کنیم و به ساحل مد نظرمان برسانیم. در این هفته میتوانستیم به بهترین شکل این کار را انجام دهیم. امسال تلویزیون و رادیو فعال بودند. البته هدفگذاری ما این بود که فعالیتهای اجتماعی و فعالیتهای مردمنهاد در هفته کتاب بیشتر شود. اما از طرفی آنهایی که کارشان و مسئولیتشان کتاب است با بیمهری به این هفته نگاه کردهاند که امیدوارم این روند تغییر کند.
مدیرعامل خانه کتاب در پاسخ به این سوال که چه فعالیت ها و پیشرفت هایی در حوزه کتاب انجام داده است، گفت: ما سعی کردهایم یک سری کارهای تاسیسی انجام دهیم. برای این مهم روی کارهای انجام شده تحلیل و آسیبشناسی شده تا از یکسری امور در جایگاه خود استفاده شود. برای مثال جشنواره خلیج فارس را در استان هرمزگان برگزار کردیم و یا جشنواره نقد کتاب را ابتدا آسیبشناسی و سپس در شکل و شمایلی متفاوت و نو و به صورت مجازی اجرا کردیم. همچنین در حوزه بینالملل جایزه منطقهای نداشتیم و با پیشنهاد ما این اتفاق رخ داد. ما باید در منطقه اوراسیا به دلیل پتانسیل موجود در آن فعالیتهای ویژه داشته باشیم. زمانی در روسیه کرسیهای ایرانشناسی خوبی داشتیم، اما نسل جدید به این سمت نرفت و این کرسیها را از دست دادیم و باید به فکر فعال شدنشان باشیم. از جمله کارهای دیگر این بود که در حوزه یارانهها به صورت دقیقتر وارد عمل شدیم. اما یکی از مشکل ها این است که دچار تکرار شدهایم. زیرا نگاه نوگرایانه در نشر ما وجود ندارد. من به جرات میتوانم بگویم ما در حوزه چاپ از زمان قاجار به بعد، جز در تکنیک چاپ، چیزی به آن اضافه نکرده ایم. اگر هم کاری انجام شده، نادر بوده و ایدهپردازی در آن صورت نگرفته است. لذا ما در سیستم کتاب باید تجددگرایانه عمل کنیم، بهخصوص که رقیب سرسخت ما محیط مجازی است.
جلیسه در پاسخ به این سوال که کار نشر و فروش در چهار دهه بعد از انقلاب چه تغییراتی کرده است، گفت: ما بعد از گذشت 208 سال از صدور اولین مجوز چاپ که در 1283 صنیعالملک صادر کرد، هنوز با همان سبک قاجاری کار میکنیم و تنها کمی شکل و شمایل کار عوض شده است. من نشر را در وهله اول یک صنعت میدانم و نه یک کار فرهنگی. مشکل کار ما مجوز نیست، اگرچه مجوزها باید سازماندهی شود و با وضعیت بهتری انجام شود، اما قطع به یقین رانتی که در نشر ما وجود دارد، مشکل آفرین شده است. چنانکه در خارج از ایران مشکل مجوز وجود ندارد، اما مسئولیت و مسئولیتپذیری وجود دارد. شفافیت مالیاتی وجود دارد و در قبال آن باید همه کارهایی که در سیکل نشر کتاب هست، دقیق پیش برود تا اعداد گویای عملکرد ناشر باشند.
وی ادامه داد: در برخی کشورها رانتها دست نشر یا خریدار نمیرسد، بلکه در اختیار کتابخانهها قرار میگیرد تا بعد از کارشناسی در یک تیم خبره و نیازسنجی مخاطب اقدام به تهیه کتابی کنند که از طریق دولت خریداری میشود و سیستم کارشناسان هم NGO است که نشر و دولت در آن دخالتی ندارد.
مدیر عامل خانه کتاب در پاسخ به این سوال که چرا میان مسئولین و ناشران تا این حد فاصله افتاده است و ناشران اجازه وارد کردن کتاب از کشورهای دیگر را ندارند، گفت: یک نکته قابل تامل این است که سیستم یک سیستم وسیع است و افراد مختلفی در آن نقش دارند، اما ما گاهی این نقشها را فراموش میکنیم. با شناختی که از وزیر ارشاد دارم، میتوانم قطع به یقین بگویم اگر جمعی به اجماعی برسند و نتیجه آن بحث قانونمند و منطقی باشد، ایشان میپذیرند. نگاه ایشان این است که صنف را درگیر کنند، اما حالا اگر صنف دچار چالش است و یا فراز و نشیبهای خاص خودش را دارد، بحثهایی است که به ایشان برنمیگردد و باید در داخل صنفها و مجموعهها حل شود.
جلیسه در پاسخ به این سوال که چرا در بیمارستانها و اماکن عمومی کتاب با درصدهای بالا به فروش میرسد؛ گفت: در کمیته صیانت از کتاب، این بحث مطرح شد تا جلوی نمایشگاههای بدون مجوز که بسیار شایع شده، گرفته شود. اینجا هم اتحادیه تعاونی و صنفی باید از اداره کل بخواهد تا مجوزها را محدود کند و با آن از طریق قانون برخورد شود. اما باز هم این یک کار صنفی و کمکاری صنفی است.
مدیرعامل خانه کتاب در پاسخ به این سوال که چه طرحی برای نویسندگان دارید و چه تمهیدی برای سلامت تیراژ کتاب اندیشیدهاید، عنوان کرد: همانطور که گفتید، این خلاء در مورد نویسندگان در تمام دورهها وجود داشته و کار جدی برای آنها انجام نشده است. واقعیت این است که حمایتهای ما در همه دورهها ناشرمحور بوده است و خیلی کم و در برخی دورهها هیچ حمایتی از نویسندگان نشده است. ضرر و ظهور و بروز آن نیز در کیفیت آثار خود را نشان داده و هرکجا ناشر کم نویسنده گذاشته است، خودش متضرر شده است. این خلاف قانون اقتصادی صنعت نشر هم هست.
غلامی جلیسه در پاسخ به این سوال که چه راهکارهایی برای پخش و ویترین کتاب ارائه می دهد، گفت: هرچقدر مراودات صنفی بیشتر شود، همافزایی و تبادل تجربههای صنفی بیشتر خواهد بود و این اتفاق خوبی است. ما در خانه کتاب هم در سطح کلان، هر ماه آمار و اطلاعات کتاب و ناشران را ارائه میدهیم تا مشخص شود کدام ناشران فعال بوده اند و هم در یک بازه زمانی این اطلاعات را دادهایم. اگر خواسته باشید میتوان آمار استانها را جدا به آنها اطلاع رسانی کرد.
جلیسه در پایان این نشست در خصوص یارانه کتاب گفت: ما میگوییم این سرانه برای همه است، اما در واقع این طور نیست و این مبلغ حدود هفت میلیارد و ششصد تومان برای سه طرح است و عملا به همه نمیرسد. ما به جهت گستردگی منابع نمیتوانیم تبلیغ وسیع داشته باشیم. این سرانه در اختیار کتابفروشیها گذاشته میشود که نقطه تلاقی نشر و مردم هستند و به این ترتیب کمترین اشتباه در آن صورت میگیرد و طرح موفقی هم بوده است.