شهر کتاب بررسی می کند
عبید زاکانی نقطه عطف طنزپردازی در تاریخ ادب فارسی

به گزارش لیزنا، بدون تردید عبید زاکانی یکی از شاخص‌ترین طنزپردازان عرصه تاریخ ادب فارسی است؛ تا آنجا که واژگان طنز و عبید در تاریخ فرهنگ و تمدن ایرانی چنان درهم‌تنیده شده که به‌محض یادکرد یکی، دیگری به ذهن متبادر می‌شود. با این‌همه عبید اولین طنزپرداز تاریخ ادب فارسی نیست و شاعران و نویسندگان فراوانی پیش از او در این عرصه قلم‌زده‌اند و عبید نیز در این زمینه وامدار آنان است.

چهارمین نشست از مجموعه درس‌گفتارهایی درباره‌ی عبید زاکانی در روز چهارشنبه ۳ بهمن، ساعت ۱۶:۳۰ به «عبید زاکانی نقطه عطف طنزپردازی در تاریخ ادب فارسی» اختصاص دارد که با سخنرانی ناصر نیکوبخت، استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تربیت مدرس، در مرکز فرهنگی شهرکتاب واقع در خیابان شهید بهشتی، خیابان شهید احمد قصیر (بخارست)، نبش کوچه‌ی سوم برگزار می‌شود.

خوشبختانه در باب طنز در ادب فارسی و کارکردها و ویژگی‌های آن، به‌ویژه درباره طنز عبید زاکانی، کتاب‌ها و مقالات و پژوهش‌های عالمانه‌ای تنظیم و منتشر شده است. اما اینکه چه ویژگی‌های منحصربه‌فردی در طنز عبید نهفته است که او را سردمدار و نقطه‌عطف طنز فارسی قلمداد کرده؟ اصولاً این قالب ادبی از کی و چگونه در ادب فارسی به‌عنوان یک قالب مستقل ادبی شناخته و معرفی شده؟ سیر تحول طنز تا عصر عبید چگونه بوده و چه فراز و فرودهایی طی کرده؟ عوامل مؤثر در ورود عبید به این عرصه کدام بوده؟ از عمده‌ترین مباحث این درس‌گفتار است که امید است بتواند تا حدی ما را با شخصیت و مرتبه هنری یکی از ذخایر ارزشمند ادبی و تمدنی ایران اسلامی آشنا سازد.

 سفینه‌ی ترمد

سفینه‌ ترمد، مجموعه‌ای معتبر و ارزشمند است که محمدبن‌یغمور در حدود سده‌ی هشتم قمری از میان اشعار ۱۱۵ شاعر متقدم در موضوعات متنوع تدوین کرده است. این سفینه در شهر ترمد تدوین شده و تنها یک نسخه دارد که آن نیز در همان حدود سده‌ی هشتم قمری کتابت شده است. این اثر را در سال گذشته امید سروری تصحیح کرده و به همت بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار منتشر شده است.

در سفینه‌ ترمد نام برخی از شاعران آمده که در منابع دیگری ذکری از آن‌ها نیست و طبعا اشعارشان هم نویافته است. همچنین از شعرای مشهور نیز اشعار و ابیاتی نویافته ثبت‌شده که در دیوان چاپی آن‌ها نیست. از دیگر ویژگی‌های مهم این سفینه وجود ضبط‌های خوب و مهمی است که در دواوین چاپ شده‌ی این شاعران وجود ندارد.

نشست نقد و بررسی کتاب «سفینه‌ی ترمد» در روز یکشنبه هفتم بهمن ساعت ۱۶ با حضور دکتر جواد بشری، دکتر مهدی رحیم‌پور و دکتر امید سروری (مصحح سفینه‌ی ترمد) در مرکز فرهنگی شهر کتاب واقع در خیابان شهید بهشتی، خیابان شهید احمد قصیر (بخارست)، نبش کوچه‌ی سوم برگزار می‌شود.