نسخه‌های خطی و چاپ سنگی از «شهید اول» در کتابخانۀ مرکزی آستان ‌قدس ‌رضوی

به گزارش لیزنا، کارشناس‌مسئول مخزن بخش مخطوطات کتابخانۀ مرکزی آستان ‌قدس ‌رضوی با بیان این‌که «ابوعبدالله شمس الدین محمدبن مکی بن احمد شامی عاملی جزینی» مشهور به «شهید اول» یا «شیخ شهید»، از فقهای شیعه در قرن هشتم قمری است، گفت: در حال حاضر، حدود یک هزار و 70 نسخۀ خطی و چاپ سنگی ارزشمند با موضوع «شهید اول» در مخزن کتب خطی و چاپ سنگی کتابخانۀ مرکزی آستان‌ قدس ‌رضوی نگهداری می‌شود که قدمت بسیاری از نسخه‌ها به قرن نهم هجری می‌رسد.

سیدمحمدرضا فاضل هاشمی ابتدا به نسخه‌هایی ماندگار از اثر محمدبن مکی با عنوان «اللعمه الدمشقیه» اشاره کرد و گفت: این کتاب، معروف‌ترین کتاب شیخ است که دربردارندۀ تمام باب‌های فقهی به صورت ایجاز است و درآن، استدلال‌های زیادی به کار رفته است. نسخۀ آستان قدس که وقفی ابن خاتون عاملی است، در سال 849 قمری، به قلم «ابراهیم‌بن علی کشدیش»، برکاغذ نخودی آهارمهره حنایی تحریر شده؛ برخی اوراق دارای حاشیه بوده و جلد آن، تیماج قهوه‌ای سوخت است.

وی افزود: دو نسخۀ نفیس دیگر از این اثر، یکی به کتابت سال 860 قمری بر کاغذ نخودی، عناوین به شنگرف، برخی اوراق دارای حواشی و جلد نسخه، تیماج عنابی ضربی مزیّن به ترنج و سرترنج است؛ نسخۀ دیگر، در سال 960 قمری بر کاغذ فرنگی نباتی به قلم «احمدبن ماجد» به خط نسخ 13سطری کتابت شده، عناوین به سیاهی و شنگرف و جلد آن، تیماج تریاکی است.

فاضل هاشمی از اثر دیگر شهید اول با عنوان «القواعد والفوائد» یاد کرد و ادامه داد: این نسخه، در سال 850 قمری به قلم «محمدبن احمدبن زکی» بر کاغذ نخودی کتابت شده و جلد آن، تیماج مشکی ضربی با نقش ترنج و سرترنج است.

وی در پایان از برخی دیگر از آثار محمدبن مکی نام برد و تصریح کرد: «ذکری الشیعه فی احکام الشریعه» به کتابت سال 894 قمری، «شرح الألفیه» به کتابت قرن نهم قمری، «الدروس الشرعیه فی فقه الإمامیه» به کتابت 836 و 822 قمری و «غایه المراد فی شرح نکت الإرشاد» به کتابت 802 و 847 قمری، از دیگر نسخه‌های موجود در مخزن کتب خطی کتابخانۀ مرکزی آستان قدس رضوی است.