کسب رتبه اول ایران از نظر تعداد دانشگاه ها در منطقه و کشورهای اسلامی

به گزارش لیزنا، دکتر محمدجواد دهقانی سرپرست ISC گفت: رتبه­ بندی تایمز یکی از مشهورترین نظام­های رتبه­ بندی بین­ المللی دانشگاه­ها است که اولین بار در سال 2004 با همکاری تایمز و کیو اس تحت عنوان رتبه­ بندی "تایمز- کیو اس" و از سال 2010 به بعد با همکاری موسسه تامسون رویترز منتشر شد. در رتبه­ بندی سال 2016 این پایگاه جهت تامین اطلاعات مورد نیاز خود، همکاری خود را با تامسون رویترز قطع و با پایگاه اطلاعاتی اسکوپوس آغاز به همکاری کرد. تغییر منبع اطلاعاتی مورد استفاده پایگاه رتبه­ بندی تایمز از ISI به SCOPUS بر نحوه حضور دانشگاه ها و رتبه آن­ها تاثیرگذار بود. پایگاه رتبه­ بندی تایمز جهت ارزیابی دانشگاه­ها قسمتی از اطلاعات مورد نیاز خود را از خود دانشگاه­ها، قسمتی دیگر را از نظرسنجی­ها و اطلاعات پژوهشی و استنادات را از پایگاه اطلاعاتی اسکوپوس تهیه می­ کند.

دهقانی اظهار داشت: در پایگاه رتبه بندی تایمز، در سال­های 2012 الی 2014 از ایران تنها یک دانشگاه حضور داشت. در سال 2015 دو دانشگاه صنعتی شریف و صنعتی اصفهان در این رتبه بندی حضور یافته و در سال 2016 تعداد دانشگاه ها به 8 مورد رسید. در سال 2017 به 13 دانشگاه و در سال 2018 به 18 دانشگاه و در سال 2019 و 2020 به ترتیب به 29 و 40 دانشگاه افزایش یافته است.

سرپرست ISC گفت: در سال 2021 با ورود 7 دانشگاه جدید شاهد حضور47 دانشگاه از جمهوری اسلامی ایران در جمع 1527 دانشگاه برتر جهان از 93 کشور هستیم و این موضوع نوید بخش حرکت هر چه بیشتر دانشگاه­ های توانمند ایران در رتبه بندی­های معتبر بین المللی است.

 وی افزود: در رتبه بندی تایمز 2021، دانشگاه های علوم پزشکی کردستان، محقق اردبیلی، علوم پزشکی کرمان، اراک، حکیم سبزواری، لرستان، رازی کرمانشاه، تربیت معلم شهید رجائی و سیستان و بلوچستان که در سال گذشته در این رتبه بندی حضور نداشته اند، حضور یافته و دانشگاه های زنجان و بین المللی امام خمینی که سال گذشته در این رتبه بندی حضور داشته اند، امسال نتوانسته اند حضور داشته باشند.

 بر این اساس، در رتبه بندی تایمز سال 2021، دانشگاه علوم پزشکی کردستان، با قرار گرفتن در بازه رتبه ­ای 351-301، رتبه اول دانشگاه های ایران را به دست آورده و بهترین رتبه ایران را نسبت به سال گذشته یک بازه ارتقا داده است.

دهقانی ادامه داد: دانشگاه های صنعتی نوشیروانی و صنعتی شریف به ترتیب با قرار گرفتن در بازه های رتبه ای 400-351 و 450-401 به عنوان دانشگاه های دوم و سوم ایران در این رتبه بندی معرفی شده اند. رتبه دانشگاه­های ایران در جدول زیر نشان داده شده است. لازم به ذکر است که دانشگاه هایی که رتبه بندی آنها در بازه یکسان هستند همگی هم رتبه بوده و ترتیب اسامی ذکر شده در این گزارش مطابق با سامانه رتبه بندی تایمز و بر اساس حروف الفبا (به لاتین) است.   

وی افزود: در رتبه بندی تایمز در سال 2021 در مقایسه با سال 2020، همزمان با افزایش تعداد دانشگاه های کشور، ارتقای جایگاه 100 پله ای برخی دانشگاه های کشور از جمله صنعتی شریف، علوم پزشکی ایران، علم و صنعت ایران، تهران، کردستان و شهید بهشتی بوده است.

جایگاه دانشگاه های جهان در رتبه بندی تایمز 2021

سرپرست ISC در ادامه گفت: در رتبه بندی تایمز 2021، تعداد 1527 دانشگاه برتر جهان از 93 کشور رتبه بندی شده­اند. در رتبه بندی تایمز 2021، دانشگاه آکسفورد برای پنجمین سال متوالی رتبه اول را از آن خود کرده است و دانشگاه استنفورد و هاروارد به ترتیب در رتبه­های دوم و سوم قرار دارند. دانشگاه های صنعتی کالیفرنیا، MIT و دانشگاه کمبریج (از انگلیس)، کالیفرنیا برکلی، ییل، پرینستون و شیکاگو به ترتیب در رتبه های 4 الی 10 دنیا قرار گرفته اند. در بین 10 دانشگاه برتر جهان دو دانشگاه از کشور انگلستان و 8 دانشگاه از ایالات متحده هستند. دانشگاه تسینگ هووا چین اولین دانشگاه آسیایی است که توانسته است رتبه 20 را در این رتبه بندی به دست آورد.

وی افزود: کشور آمریکا با 181 دانشگاه، ژاپن 116 دانشگاه، انگلیس 101 دانشگاه، چین 91 دانشگاه، هند 63 دانشگاه، برزیل 52 دانشگاه، اسپانیا 50 دانشگاه، ایتالیا 49 دانشگاه، آلمان و روسیه هر کدام 48 دانشگاه، ایران 47 دانشگاه، ترکیه 43 دانشگاه، فرانسه 41 دانشگاه، تایوان 38 دانشگاه، استرالیا 37 دانشگاه، کره جنوبی 35 دانشگاه و کانادا 30 دانشگاه در این رتبه بندی حضور داشته اند.

بهترین رتبه دانشگاه های آنها عبارتند از: در کشورهای انگلیس رتبه یک، آمریکا رتبه دو، سوئیس رتبه 14،کانادا رتبه 18، چین رتبه 20، سنگاپور رتبه 25، استرالیا رتبه 31، آلمان رتبه 32، ژاپن و سوئد رتبه 36، هنگ کنگ 39، بلژیک 45 و فرانسه رتبه 46.

جایگاه دانشگاه­های کشورهای اسلامی در رتبه بندی تایمز 2021

دهقانی ادامه داد: در رتبه بندی سال 2021 تایمز، تعداد 21 کشور اسلامی حضور داشتند که از نظر تعداد دانشگاه ها، جمهوری اسلامی ایران با 47 دانشگاه بیشترین تعداد حضور را داشته است. در سایر کشورهای اسلامی، ترکیه 43 دانشگاه، مصر 21 دانشگاه، پاکستان دانشگاه 17، مالزی 15 دانشگاه، الجزایر و عربستان سعودی 10 دانشگاه، اندونزی 9 دانشگاه، نیجریه و تونس 6 دانشگاه، اردن، مراکش و امارات متحده عربی هر کدام 5 دانشگاه، لبنان چهار دانشگاه، عراق و قزاقستان هر کدام سه دانشگاه، بنگلادش دو دانشگاه و سایر کشورهای عمان، قطر و کویت و اوگاندا با یک دانشگاه در این رتبه بندی حضور داشتند.

دهقانی در ادامه افزود: در میان دانشگاه های برتر کشورهای اسلامی، عربستان سعودی در بازه 250-201، ایران، لبنان، مالزی، قطر و امارات متحد عربی در بازه 350-301، مصر، ترکیه، نیجریه، اوگاندا و اردن در بازه 500-401، پاکستان و الجزایر 600-501، اندونزی، مراکش و لبنان 1000-801 و سایر کشورهای اسلامی در بازه +1000 بهترین رتبه جهانی را کسب نموده‌اند. در مجموع، از میان کشورهای اسلامی تنها  18 دانشگاه رتبه زیر 500 داشته اند. این در حالی است که طبق برنامه 10 ساله علم، نوآوری و فنآوری کشورهای اسلامی عضو OIC (مصوب 2017 در قزاقستان) لازم است تا سال 2026، تعداد 50 دانشگاه از کشورهای اسلامی در میان 500 دانشگاه برتر دنیا قرار گیرند. به همین دلیل باید تلاش های جدی همراه با تهیه برنامه راهبری و نقشه راه مناسب توسط دانشگاه های این کشورها صورت گرفته تا علاوه بر افزایش تعداد دانشگاه ها، رتبه و جایگاه مناسب را در سطح بین المللی کسب نمایند.

روش شناسی رتبه بندی تایمز

پایگاه رتبه بندی تایمز یکی از نظام های معتبر بین المللی است که از سال 2004 مراکز آموزش عالی را در سرتاسر جهان مورد ارزیابی و رتبه بندی قرار داده است. این رتبه بندی از 13 شاخص به شرح جدول زیر در قالب 5 معیار کلی آموزش با وزن 30 درصد، پژوهش با وزن 30 درصد، استنادات با وزن 30 درصد، وجهه بین المللی با وزن 7.5 درصد و ارتباط با صنعت با وزن 2.5 درصد بهره گرفته است.

محاسبات رتبه بندی تایمز توسط شرکت خدمات حرفه ای پرایس واتر هاوس کوپرز (PWC) انجام شده است. محاسبات شاخص ها و نمرات توسط سه منبع اطلاعاتی صورت گرفته است که این منابع عبارت هستند از:

-داده های ارسالی از دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی که به صورت خود اظهاری جمع آوری می گردند

-داده های حاصل از نظرسنجی شهرت توسط متخصصین آموزش عالی

-اطلاعات تولیدات علمی موسسات آموزش عالی نمایه شده در پایگاه استنادی اسکوپوس

داده های رتبه بندی سال 2021 بیش از 24000 نشریه علمی را که توسط پایگاه اسکوپوس الزویر نمایه می‌شود را در بر می گیرد. تولیدات علمی دوره 5 ساله 2019-2015 و استنادات دوره شش ساله 2020-2015 را شامل می شود.