فضای کتابخانه عمومی باید حد واسط فضای خانه و فضای رسمی باشد

 به گزارش خبرنگار لیزنا، نشست نقد و بررسی کتاب «شاداب سازی محیط کتابخانه های عمومی» با تألیف دکتر ابراهیم افشار و نگار فاضلی، صبح امروز (3 آذر) در کتابخانه عمومی باباطاهر برگزار شد.

این نشست با حضور دکتر ابراهیم افشار، مؤلف کتاب و نائب رئیس انجمن کتابداری و اطلاع رسانی ایران؛ دکتر مهردخت وزیرپور، پیشکسوت رشته کتابداری و مشاور دبیرکل نهاد کتابخانه های عمومی کشور؛ و دکتر زهره میرحسینی، استاد رشته کتابداری؛ علی نیکنام، مدیرکل کتابخانه های استان تهران، و جمعی از کتابداران برگزار شد.

در ابتدای این نشست، دکتر ابراهیم افشار به بیان مقدماتی که به نگارش کتاب «شاداب سازی محیط کتابخانه های عمومی» انجامید، پرداخت و گفت: به توصیه بخش انتشارات نهاد کتابخانه های عمومی کشور و به منظور ارائه راهکارهایی عملی در جهت دلپذیرتر کردن محیط کتابخانه ها، جزوه ای در زمینه «شاداب سازی محیط کتابخانه های عمومی» تهیه شد، و مدتی بعد در قالب کتاب از سوی نهاد کتابخانه های عمومی کشور منتشر شد.

افشار ادامه داد: موضوع فضای کتابخانه ای دو بعد دارد؛ یکی معماری و سازه؛ و دیگری طراحی داخلی است. این کتاب فضای کتابخانه ها را از بعد دوم، یعنی طراحی داخلی مورد توجه قرار داده است.

وی به معیارهای فضای خوب برای کتابخانه ها اشاره کرد و گفت: سادگی، یکپارچگی، و دسترس پذیری، از معیارهایی است که امروزه در ساختن هر بنایی که مورد مراجعه عموم مردم است، رعایت می شود. این در حالی است که، در تمامی انواع کتابخانه های ما این معیارها نادیده گرفته شده است.

ابراهیم افشار در ادامه بر ضرورت اشراف کتابدار بر فضای کتابخانه تأکید کرد و گفت: فضایی که مورد نیاز کتابخانه های عمومی است، یک مربع مستطیل است که باید در دسترس باشد. کتابدار باید بر کل فضا اشراف داشته باشد، در این راستا، لازم است که دیوارها برداشته شود، و فضا بین قفسه و محل نشستن، قسمت گردد.

وی با بیان اینکه طراحی داخلی فضای کتابخانه در جذب مراجعه کننده تأثیر به سزایی خواهد داشت، بیان کرد: فضای کتابخانه عمومی باید حد واسط فضای خانه و فضای رسمی باشد.

در ادامه نشست، دکتر زهر میرحسینی اظهار داشت: روزی که این کتاب به دستم رسید، بسیار خوشحال شدم. چراکه جای آن بین منابع مرتبط با رشته علم اطلاعات و دانش شناسی خالی بود. این کتاب، یک دستنامه محسوب می شود و دستنامه ها از ضروری ترین منابع مرجع برای صاحبان هر حرفه است.

وی ادامه داد: هدف تدوین این کتاب، که رساندن اطلاعات به کتابداران اقصا نقاط ایران بوده است، نقایص کتاب را پوشش می دهد، اما اگر از منظر علمی بدان نگاه کنیم، نقاط ضعف خاص خود را دارد. با اینحال من مایلم نقاط قوت این کتاب را پر رنگ کنم، چراکه کتابداران به منابع اینچنینی نیاز دارند.

وی تدوین این کتاب را گامی به جلو دانست و از انسجام مطالب ارائه شده، وجود 131 عکس رنگی، طرح مباحثی همچون روانشناسی رنگ ها و ... به عنوان نقاط قوت کتاب یاد کرد.

میرحسینی عمده انتقاد به این کتاب را متوجه ناشر دانست و گفت: پیش از انتشار کتاب، ناشر می بایست آن را برای افراد متخصص ارسال می کرد تا فرایند داوری انجام شود. این کتاب داوری نشده، و اکنون پس از چاپ، دیر شده است و در صورت ویرایش مجدد نقد به کار می آید.

طرح مبحث ترجمه در پیشگفتار کتاب و ایجاد ذهنیتی نادرست مبنی بر اینکه کتاب ترجمه است و نه تألیف، عدم وجود فهرست منابع، استناد دهی بسیار ضعیف، عدم وجود نمایه موضوعی، عدم وجود پانوشت ذیل عکس ها،  را از نقاط ضعف کتاب دانست و اظهار داشت: همه این موارد سبب نمی شود که من این کتاب را رد کنم، چراکه معتقدم، هر کتابی، خواننده اش؛ و این کتاب هم برای کتابداران کتابخانه های عمومی نوشته شده است.

در ادامه، دکتر مهردخت وزیرپور، با تأیید نقایص وارد شده بر کتاب، اظهار داشت: این اولین کتابی است که در حوزه شاداب سازی محیط کتابخانه ها تدوین شده است، و حاوی نکاتی خوب و کاربردی است.

وی با اشاره به اینکه این کتاب حتما ویرایش شده اما شاید به صورت شتابزده، بر دقت اداره انتشارات نهاد تأکید کرد و گفت: باید برای چاپ دوم ویرایش مفصلی بر روی کتاب انجام شود و من ایرادات وارده بر کتاب را به صورت مکتوب به اداره انتشارات نهاد خواهم داد، تا انشاالله برای چاپ دوم این کتاب نقصی نداشته باشد.

مشاور دبیرکل نهاد کتابخانه های عمومی کشور، با اشاره به سفر اخیر خود به زنجان، یادآور شد، محیط کتابخانه های این شهر جلوه ی بصری زیبایی داشت، و بسیاری از راهکارهای عملی در حوزه شاداب سازی محیط کتابخانه، در آن به تدریج و گام به گام در حال پیاده سازی است.

در خاتمه، مهدی شقاقی، رئیس اداره انتشارات نهاد، با اشاره به اینکه تمامی نکات مطرح شده از سوی اساتید مورد توجه بوده است، به ارائه توضیحاتی در خصوص انتشار این کتاب پرداخت: گاهی الزامات سازمانی با مسائل علمی تداخل پیدا می کند، مثلا اینکه اجبار می شود که یک کتاب با یک نگاه مدیریتی منتشر شود، با این دیدگاه که در ویرایش بعد، بعضی از نواقص جبران خواهد شد. لذا، خروجی بیشتر مورد توجه قرار می گیرد.

وی همچنین درباره ایراد وارده بر کتاب، مبنی بر ضعف استناد دهی توضیح داد: مستند بودن در این کتاب در آماج نگاه نبوده، و پر رنگ کردن نگاه مؤلفیت بیشتر مد نظر بوده است. چراکه این کتاب، در برگیرنده تجارب دکتر افشار و دانشی است که ایشان به صورت ضمنی در تعامل با محیط بدست آورده اند.

گفتنی است نشست نقد کتاب «شاداب سازی محیط کتابخانه های عمومی» صبح امروز، در کتابخانه عمومی باباطاهر برگزار شد.