کتابخانه اجتماعی، نمونه ای از یک شبکه دانشی اجتماعی است

به گزارش لیزنا،  در این سخنرانی دکتر علیرضا نوروزی، عضو هیأت علمی دانشگاه تهران، دانشکده علوم اطلاعات و دانش شناسی، به معرفی و تعریف کتابخانه اجتماعی (کتابخانه دو) و فهرست اجتماعی (فهرست دو) پرداخت و افزود: مفهوم کتابخانه اجتماعی، مفهوم نوینی است که پس از ظهور وب دو و شبکه های اجتماعی مطرح شده است.

وی گفت: اصطلاح «اجتماعی» امروزه معنایش خیلی گسترده تر از آن است که فردی یک توئیت یا پست (پیام) روی شبکه اجتماعی (فیس‏بوک، توئیتر، و ...)  بگذارد. اصطلاح «کتابخانه اجتماعی» در متن حاضر بر کتابخانه ای دلالت دارد که از فناوری های وب 2، شبکه های اجتماعی و کاربران برای غنی سازی اطلاعات استفاده می  نماید.

وی بیان کرد:  قابل ذکر است که اصطلاح «کتابخانه اجتماعی» در قرن هجدهم و نوزدهم به معنای کتابخانه عمومی مشارکتی به کار می رفته است.

دکتر علیرضا نوروزی در ادامه گفت: کتابخانه اجتماعی، کتابخانه ای است که محتوای آن دوسویه است؛ یعنی هم کتابداران و هم کاربران در گردآوری، تولید و سازمان‏دهی اطلاعات نقش دارند. و چارچوبی برای مدیریت مجموعه کتابخانه و بهبود آن از طریق افزایش اطلاعات دقیق و ارزیابی شده توسط افراد بالادست (کتابداران) با اطلاعات اجتماعی زیردست ها (کاربران) فراهم می نماید.

عضو هیأت علمی دانشگاه تهران، دانشکده علوم اطلاعات و دانش شناسی ادامه داد: کتابخانه اجتماعی، نمونه ای از یک شبکه دانشی اجتماعی است. در واقع، اجتماع یا گروهی در مجاورت یک حوزه موضوعی و دانشی خاص به وجود می آورد و اطلاعات زمینه ای به دست آمده از طریق خرد جمعی را بدان اضافه می نماید. این مسئله به ویژه در کتابخانه های تخصصی حائز اهمیت خاصی است. شبکه دانشی اجتماعی، یک محیط مجازی و اینترنتی است که محتویات یا منابع اطلاعاتی هسته در زمینه یک موضوع خاص توسط متخصصان گردآوری، سازماندهی و دسترس ‏پذیر می شود. آنگاه خرد جمعی، تجربه و دانش جامعه استفاده کننده نیز به واسطه فناوری های وب 2 و شبکه های اجتماعی بدان افزوده می شود.

وی تاکید کرد: کتابخانه اجتماعی در حقیقت، فناوری های وب دو، کتابخانه دو و شبکه های اجتماعی را به کار می گیرد؛ و کتابخانه های سنتی را از طریق به کارگیری مشارکت کاربران پیش می برد؛ و یک فضای اجتماعی تعاملی از کاربران ایجاد می کند. کتابخانه دو و کتابخانه اجتماعی هر دو مفاهیم نسبتاً جدیدی هستند که دیدگاه متخصصان اطلاعات را نشان می دهد.

نوروزی در ادامه افزود: «فهرست کتابخانه ای اجتماعی» (Social library catalog)، فهرستی است که امکان برچسب گذاری، ستاره دهی، و نقد آثار موجود در فهرست کتابخانه را فراهم می نماید؛و قابلیت های وب 2 و شبکه های اجتماعی را در فهرست به کار می گیرد. لازمه یک فهرست کتابخانه ای اجتماعی، داشتن نرم افزارهای کتابخانه ای اجتماعی و شبکه های اجتماعی است. به طوری که نرم افزار کتابخانه ای امکان اختصاص دادن یک صفحه شخصی به هر کاربر را فراهم نماید تا کاربر بتواند منابع اطلاعاتی موجود در فهرست کتابخانه را مطالعه، نقد، ستاره گذاری یا برچسب گذاری کند و آن را با دوستان خود به اشتراک بگذارد. در واقع، این فهرست ها امکان شخصی سازی دارند. فهرست دو یا فهرست اجتماعی همچنین این امکان را دارد که منابع اطلاعاتی مناسب و مرتبط را به کاربران مناسب پیشنهاد نماید؛ و همچنین کاربران با علائق موضوعی مشابه را شناسایی و به همدیگر معرفی نماید. این فهرست همچنین می تواند منابع محبوب، پُراستفاده، و پُربارگیری شده را نیز معرفی نماید.

وی درپایان چند نمونه از کتابخانه ها و فهرست های اجتماعی را به صورت نمونه معرفی کرد و توضیحات مختصری درباره آنها ارائه داد. همچنین وی فهرست های کتابخانه های نرم افزارهای موجود در کشور را نیز معرفی کرد و به دانشجویان و حاضرین در جلسه پیشنهاد کرد درباره  این موارد تحقیق و پژوهش کنند.

جلسه سخنرانی «کتابخانه اجتماعی و فهرست اجتماعی»، با پرسش و پاسخ پایان یافت.

گفتنی است دکتر علیرضا نوروزی در پایان نشست اعلام کرد چکیده این سخنرانی و اسلایدها را به گروههای بحث ارسال خواهند کرد تا دردسترس علاقمندان باشد.