مسئله ارائه اطلاعات فست فودی چالش آفرین شده است

به گزارش خبرنگار لیزنا، چهارمین نشست در نخستین روز کنگره متخصصان علوم اطلاعات با عنوان «مسائل فناوری اطلاعات در کتابخانه ها و مراکز اطلاع رسانی» با محوریت موضوعی «بهره گیری از فناوری در کتابخانه ها» از ساعت 16 آغاز شد.

در ابتدای جلسه دکتر مهدی علیپور حافظی، استادیار پژوهشگاه علوم و فناوری ایران به عنوان دبیر نشست، علت اصلی برگزاری این نشست را چنین بیان کرد: امروزه مردم با فناوری های اطلاعاتی و ارتباطی آشنایی بیشتری یافته اند و در  زندگی روزمره خود بسیار از این فناوری ها به ویژه در قالب گوشی های تلفن هوشمند استفاده می کنند. بر این اساس انتظار دارند تا در مراجعه به کتابخانه ها بتوانند از این فناوری ها در راستای دسترسی به اطلاعات استفاده نمایند. از طرفی نیز کتابخانه ها در عین دسترسی به فناوری های اطلاعاتی و ارتباطی و حتی در اختیار  داشتن آنها در بسیاری از موارد توانایی و آگاهی استفاده از آنها را ندارند.

وی ادامه داد: این دو موضوع هر کدام حواشی و دلایل  خاصی دارند که باعث می شود تا بهره گیری ار فناوری اطلاعات و ارتباطات در کتابخانه ها از حد انتظار و مطلوب فاصله زیادی داشته باشد. بنابراین هدف از این نشست شناسایی میزان و نحوه بهره گیری از فناوری های اطلاعاتی و ارتباطی در تمام انواع کتابخانه هاست. بر این اساس پرسش اصلی این نشست این است که کتابخانه ها در عمل تا چه حد، چگونه و به چه منظوری از فناوری های  اطلاعاتی و ارتباطی  در راستای فعایت های خود بهره می گیرند. بنابراین تاکید ویژه بر بهره گیری از فناوری های اطلاعاتی و ارتباطی در راستای خدمات کتابخانه ها است. در این راستا سعی خواهد شد تا چالش های موجود در این زمینه شناسایی شوند و در زمینه راه حل ها برای اصلاح مسائل موجود  بحث خواهد شد.

دکتر علیپور حافظی محورهای اصلی نشست را چنین نام برد:  - کتابخانه ها به لحاظ بهره گیری از  فناوری اطلاعات و ارتباطات چه وضعیتی دارند؟ - نرم افزارهای کتابخانه ای از چه قابلیت های برخوردار هستند که کمتر مورد استفاده  کتابخانه ها قرار می گیرند؟ - کتابخانه ها در بهره گیری از نرم افزارها ی کتابخانه ای با چه محدودیت هایی مواجه هستند؟ - چه مسائلی در بهره گیری از فناوری اطلاعات و ارتباطات در کتابخانه ها وجود دارند؟ (از منظر نرم افزار، امکانات سخت افزاری، نیروی انسانی، مدیریت و ......) - چه راهکارهایی در راستای حل مسائل موجود می توان به کار بست؟

سپس مهندس حسن باقری، برنامه نویس ارشد نرم افزارهای کتابخانه ای درخصوص فناوری های مورد استفاده در کتابخانه ها بالاخص RFID صحبت کرد و گفت: گاهی ممکن است دانش لازم از طرف کتابدار و کاربر وجود نداشته باشد. گاهی در پیاده سازی یک سیستم نیازی نیست صفر تا صد آن پیاده شود.

باقری افزود: مشکل دیگر بهره برداری از استانداردهای کتابخانه ای است. انسجام و یکپارچگی و میان کنش پذیری در کتابخانه های دیجیتالی وجود دارد. ماهیت کتابخانه دیجیتالی وجود انواع مختلف کارکردها است.

در ادامه مهندس بهرام نجفی، برنامه نویس ارشد شرکت نوسا بیان کرد: دو گروه بزرگ کتابخانه نیاز به تولید فناوری ها دارند؛ یک گروه کتابخانه های مولف، اساتید و بزرگان که بیشتر به ایجاد طلاعات جدید که قبلاً وجود نداشته و نرم افزارهایی که طبق استانداردهای نوین ارتباطات را رصد می کنند و منجر به تولید محتوای جدید  شود و خیلی به ذائقه کاربرانشان کار ندارند. دوم، گروهی که وظیفه اصلی آنها گردآوری مطالب حول کارهای سازمانی خود است. و در یک رابطه عرضه و تقاضا با کاربران خود قرار گرفتند. دسته دوم تعدادشان نیز بیشتر است. مشکلی که ایجاد می گردد، دسته دوم دوست دارند امکانات نرم افزاری دسته اول را داشته باشند ولی خدمات دسته دوم را می بایستی ارائه دهند.

نجفی افزود: نکته دوم تغییر سریع ذائقه مخاطبین است. مصرف کنندگان کتابخانه های مولف خود کتابدارانی هستند که دسته دوم را هدایت می کنند. دسته دوم مخاطبانشان افراد عمومی جامعه هستند و عادتی ندارند یک روال کاری را یاد بگیرند و انتظار دارند که به دانش عمومی خود به اطلاعات دست یابند. در نتیجه مشکل ایجاد نرم افراز برای دسته دوم است که چه کسی هزینه ما را پرداخت می کند؟ و از طرف دیگر ذائقه مخاطبشان در حال تغییر سریع است در نتیجه یک تناقضی و پارادوکسی را ایجاد می کنند.

نجفی مسئله اطلاعات فست فودی را نیز مطرح کرد و گفت: ما و شما هر دو با یک مسئله جدیدی مواجه هستیم، اگر این فست فود را برایشان تهیه نکنیم به سراغ افراد دیگر می روند و باید به این نتیجه رسید که چگونه این معضل را برایشان حل کرد.

در ادامه مهندس فاطمه شبیری، راهبر برنامه کتابداری مرکز انفورماتیک دانشگاه تهران بیان کرد: نیروهای غیر کتابدار که وارد فهرست نویسی می شوند و در واقع کاربران سطح دانش خود را بالا ببرند و فقط فکر می کنند نرم افزار برای ما چه می آورد. مسئله کاربر نهایی نیز مورد نظر است، نرم افزار اصلی وجود دارد و فهرست نویسها بسیار فعال هستند ولی در خصوص یوزر نتوانسته تمد به صورت مطلوب عمل کند.

شبیری افزود: مسئله دیگر مدیریت است، اگر بشود کار را به کاردان سپرد و متخصصین در جایگاه خود قرار گیرند، مطمئناً نتایج بهتری حاصل می شود.

سپس محمد نعیم آبادی، راهبر وب سایت کتابخانه مرکز آستان قدس رضوی بیان کرد: واقعیت این است که کتابخانه ها شاید به اجبار با این فناوری ها به جلو آمدند، برای اطلاع رسانی به مخاطبان و مراجعان و اعضای کتابخانه به نرم افزارهای جدید روی آوردیم. نرم افزارها در کتابخانه ها پای مهم و اصلی است اما منظور بنده نرم افزارها و آپ های جدیدی است که ایجاد گردیده است. در حال حاضر نرم افزارهای جدید در تلفن همراه افراد به راحتی در دسترس آنها است.

نعیم آبادی گفت: ما باید انتفال خدمات کتابخانه ای به فضای وب را ایجاد کنیم، و در واقعه مراجعه حضوری افراد به این شکل تغییر می یابد. نوع دیگری از خدمات را که می توان نام برد، خدمات کتابخانه دیجیتالی است که فقط مجموعه ای از کتابها نیست بلکه مجموعه ای از خدماتی است که فرد برای خود ایجاد کرده است. هر چند که تمام مواردی که ذکر شد نیاز به بودجه  است ولی اخیراً می توان دید که امکاناتی ایجاد گردیده است که به طور رایگان می توان از آن بهترین استفاده را برد، مثل خدماتی که در یک گروه یا کانال تلگرام وجود دارد.

سپس حضار سئوالات و مشکلات خود را مطرح کردند و تبادل نظر شد.

نشستهای تخصصی نخستین کنگره متخصصان علوم اطلاعات از صبح امروز (یکشنبه 17 آبان) ادامه می یابد.