رویکردهای پژوهشی در حوزه سازماندهی اطلاعات بررسی شد

 به گزارش لیزنا، سومین نشست ژورنال کلاب کمیته پژوهش انجمن علمی کتابداری و اطلاع‌­رسانی با موضوع «رویکردهای پژوهشی در حوزه سازماندهی اطلاعات (قواعد آر.دی.ای در جهان و ایران)» در تالار سخن پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران (ایرانداک) با حضور علاقمندان حوزه سازماندهی اطلاعات در ساعت ۱۵-۱۷ برگزار شد.

 در این نشست ابتدا مقاله علیرضا مظفری با عنوان «بررسی همخوانی استاندارد توصیف و دسترسی به منبع (آر.دی.ای) در فهرست پیشینه‌های کتاب‌شناختی پیایندها[1]» ارائه شد. 

مظفری كارشناس ارشد علم اطلاعات و دانش شناسی، به ارائه‌ مختصری از مقاله‌ای پرداخت که با همکاری دکتر محسن حاجی‌زین‌العابدینی، عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی و فاطمه پازوکی، دانشجوی دکترای علم اطلاعات و دانش‌شناسی دانشگاه الزهرا، در سال ۱۳۹۵در زودآیند فصلنامه پردازش و مدیریت اطلاعات منتشر شده است.

وی سخنان خود را با بیان دلایل انجام این پژوهش از جمله اهمیت پیایندها و جایگاه کتابخانه ملی در تولید و گسترش استانداردهای فهرست‌نویسی در سطح ملی آغاز کرد. سپس به طرح مسئله پژوهش خود و ضرورت توجه به پیشینه‌های فعلی کتابخانه ملی ایران پرداخت. وی در ادامه، به بیان یافته‌های پژوهش و نتایج این پژوهش از جمله فقر محتوایی پیشینه‌های کتابخانه ملی و انطباق کم داده‌های فعلی این پیشینه‌ها با قواعد توصیف و دسترسی به منبع اشاره نمودند.

 در بخش پرسش و پاسخ، حاضران در مورد دلایل انتخاب پیشینه‌های پیایندهای کتابخانه ملی، نحوه انطباق، اهمیت وجود داده در فیلدهای پیشینه‌ها و پیش نیازهای مورد نیاز برای اجرای آر.دی.ای. در کتابخانه ملی ایران سوالاتی مطرح کردند که از سوی علیرضا مظفری پاسخ داده شد.

در بخش دوم مقاله  «غنی سازی داده های میراثی سامانه كتابخانه های دانشگاه هیوستون با آر.دی.ای در مقیاس كلان» توسط دكتر سعیده اكبری داریان ارائه شد[2]. مقاله دوم درباره پیاده سازی آر.دی.ای. در کتابخانه های دانشگاه هیوستون بود که توسط دکتر سعیده اکبری داریان عضو هیات علمی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران و مدیر جلسه ارائه شد.

 این مقاله از معدود مقاله هایی است که به ذکر جزئیات فنی پیاده سازی پرداخته است. هدف اصلی گروه كاری پیاده سازی آر.دی.ای. کتابخانه های دانشگاه هیوستون، غنی سازی داده های موجود در سامانه بوده است. این مقاله به پیکربندی نرم افزار کتابخانه ای، آموزش کتابداران، تدوین رهنمودها و خط مشی ها و راهکارهای نحوه اطلاع رسانی بین اعضای گروه کاری می پردازد. از جمله منافعی که از این پیاده سازی عاید کتابخانه های مذکور شد، می توان به یکدستی بیشتر اطلاعات، قوی ترشدن پایگاه اطلاعاتی موجود، ...و در نهایت تسهیل گذر از وضعیت موجود به چارچوب کتابشناختی جدید است.

نویسندگان مقاله مذکور همچنین اظهار کرده اند که  درحال حاضر مارک برای  پشتیبانی داده های  آر.دی.ای. کفایت می کند. اما آر.دی.ای به تنهایی برای ساخت معماری داده های پیوندی کافی نیست. آر. دی. ای. به منزله سنگ زیربنای  معماری داده های پیوندی است در حالیکه چارچوب های کتابشناختی ساختمان داده های پیوندی را تشکیل می دهد.

در بخش پرسش و پاسخ حاضران از دغدغه های خود برای پیاده سازی آر.دی. ای. در ایران و همچنین انتظارات خود از کتابخانه ملی در این راستا سخن گفتند.

مدیر جلسه تاکید کرد که کتابخانه ملی ایران بنا بر وظایف مندرج در اساسنامه  مصوب خود مسئولیت بومی سازی و پیاده سازی آر.دی. ای در ایران را  را برعهده دارد. همانگونه که  در گذشته با تلاش متخصصان علاقمند  خود توانست  یونی مارک را بومی سازی و  پیاده سازی کند. هم اکنون نیز طرح توسعه مارک ایران در کتابخانه ملی در دست اجراست. علیرغم اینکه متخصصان کتابخانه ملی در حوزه آر.دی.ای. نیز گام هایی برداشته اند اما بومی سازی و پیاده سازی آر.دی. ای طرحی است که به مشارکت متخصصان فراداده در کتابخانه ملی و خارج از آن، به برنامه ریزی دقیق و قوی برای آموزش کتابداران به ویژه فهرست نویسان، سازگاری نرم افزار کتابخانه ملی برای غنی سازی داده های موجود کتابخانه ملی با آر.دی.ای و ایجاد زیر ساخت مناسب برای پشتیبانی کارکردهای آر.دی .ای و غیره نیاز دارد. این مهم میسر نیست تا زمانیکه این نیاز و دغدغه در تمامی سطوح مدیریتی کتابخانه ملی دیده شود و کتابداران مورد پشتیبانی مالی و معنوی قرار گیرند.

گفتنی است، نشست چهارم ژورنال کلاب در اواخر آبان ماه سال جاری به «رویکردهای پژوهشی در حوزه سواد اطلاعاتی» خواهد پرداخت.