«وضعیت موجود طراحی و توسعه کتابخانه های دیجیتالی در ایران» بررسی شد

به گزارش خبرنگار لیزنا،  « نشست بررسی وضعیت موجود طراحی و توسعه کتابخانه های دیجیتالی در ایران» روز دوشنبه مورخ 19 اردیبهشت 1390 از ساعت 16 و با حضور  مهندس مازیار پرویزی، مدیر عامل شرکت فناوری اطلاعات لاوین، دکتر مهدی علیپور حافظی، عضو هیئت علمی پژوهشکده علوم و فناوری اطلاعات ایران، دکتر یعقوب نوروزی، عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدان و  سید مهدی طاهری، عضو هیئت علمی مراکز اطلاعات و مدارک اسلامی، برگزار شد.

در ابتدا سید مهدی طاهری به عنوان دبیر نشست گفت: در حال حاضر بسیاری از سازمانها به کتابخانه دیجیتالی روی آوردند،  تعریفی که فدراسیون کتابخانه های دیجیتالی به طور خلاصه ارائه می دهد این است که مشخصه اصلی این کتابخانه سازمانی بودن، با کارکنان متخصص، دسترسی به منابع فکری را برای جامعه کاربران مشخص و به صورت مردمی فراهم آورد.

وی افزود:  امروزه بسیاری از سازمانها ادعا می کنند که به کتابخانه دیجیتال دست یافته اند اما تنها تعدادی پایگاه اطلاعاتی مشترک شدند که با  مفهوم واقعی کتابخانه دیجیتالی فاصله زیادی دارند.

دکتر یعقوب نوروزی در ادمه گفت:  افراد دیگر نیز تعاریفی چند ارائه می دهند ولی در راستای اهداف ماست که تعریف درست را بیان کنیم. وی افزود:  کتابخانه دیجیتالی دارای چهار بعد فناوری، خدمات، مجموعه و نیروی انسانی می باشد.

وی ادامه داد: بر اساس آموزش دیجیتالی ما چه آموزشی دیده ایم؟ کتابخانه های دیجیتالی به این صورت هستند که یک سری محتوا دارند ولی چه خدماتی را ارائه می دهند؟

وی بیان داشت:  از یازده کتابخانه بررسی شده هیچ کدام به طور کامل دارای متن باز نبودنده اند تنها دو کتابخانه به صورت نیمه رتبه بندی نتایج را ارائه می دادند. نرم افزارهای کتابخانه ای ما در حال  حاضر گرایشی از نرم افزارهای کتابخانه دیجیتالی هستند.

دکتر علیپور حافظی در این خصوص گفت: کتابخانه دیجیتالی را به عنوان یک شئ نبینیم بلکه صحبت از یک فرایند است. استفاده از شبکه برای دسترسی به اطلاعات هنوز میسر نیست. اکثر کتابخانه ها تنها اطلاعات کتابشناختی را در اختیار قرار می دهند  در حالی که هدف کاربر، گرفتن سرویس از طریق وب می باشد.

در ادامه مازیار پرویزی گفت: از ده تا پانزده سال پیش سازمانها سعی کردند بخشهای خود را به سوی نرم افزاری پیش برند این بحثها با دیجیتالی شدن کتابخانه های آمریکایی و ترجمه اولین مقاله ها شروع شد و اولین گامها در سال 1373 د رکتابخانه ملی برداشته شد

وی افزود: ما در زمینه کتابخانه دیجیتالی استاندارد خاصی نداشتیم و یکی از عوامل عقب ماندن ما در زمینه کتابخانه دیجیتالی ضعف و سلیقه مدیران ماست که پیوسته از طرحهای جهانی تاثیر می پذیرند. وی تاکید کرد: کتابخانه های دیجیتالی به عنوان یک فرایند باید پژوهش گردند.

در ادامه نشست چالش های طراحی و ایجاد کتابخانه های دیجیتالی در ایران مطرح شد و دکتر یعقوب نوروزی در این باره گفت: در بحث نیروی انسانی ما، بیگانه پنداری در کتابخانه دیجیتالی است از لحاظ محتوا نقص فراوانی داریم و نیز عدم هدف گذاری، سرمایه گذاری(تولید یا خرید) سرویس دهی وجود دارد.

وی گفت: مدیریت تغییر را به عنوان یک محصول در نظر بگیریم و با استفاده از روش های موجود  امکان سنجی علمی بکنیم.

سید مهدی طاهری در ادامه بحث ایشان به یادگیری مستمر کارکنان کتابخانه دیجیتال و اولویت بندی خدمات و انتظارات اشاره کرد.

در ادامه نشست دکتر علیپور گفت: از سه دیدگاه ما چالش اساسی داریم؛ دیدگاهی، سازمانی و فنی.

وی تاکید فراوانی به چالش دیدگاهی کرد و افزود: ما دیدگاه درستی از کتابخانه دیجیتال نداریم و دیدگاه مدیران نسبت به کتابخانه دیجیتال منفی است. از نظر سازمانی هم زبان مشترکی بین متخصصان مختلف این کتابخانه ها وجود ندارد و ساختار درستی برای ایجاد کتابخانه دیجیتالی نداریم . وی گفت: در باب دیدگاه فنی چالش کمتری وجود دارد.

مهندس پرویزی ادامه داد: مسئله ای که در باب فنی پیش می آید این است که برنامه نویس و رایانه کار با هنر نوشتن برنامه آشناست ولی عدم تعامل صحیح بین کتابداران به عنوان متخصصین حوزه و رایانه کاران  مشکلی است که در طراحی هر برنامه بین حوزه ای پیش می آید به همین دلیل اغلب نرم افزارهای طراحی شده برای بلند مدت پاسخگو نمی باشند.

سید مهدی طاهری راهکارها و راه حل های کمک کننده برای حل این چالشها را مطرح ساخت و دکتر نوروزی در پاسخ گفت:  این که کاربر به عنوان محور اصلی مورد توجه قرار گیرد، عدم شتابزدگی، بالا بردن همسو پنداری، القای نظرات خود به برنامه نویسان، زمان مند بودن، استفاده از تجارب دیگران و کارهای پژوهشی مشترک، از جمله این راهکارهاست.

دکتر علیپور در ادامه گفت: خیلی از فعالیتها را از لایه پایین به بالا ارتقاء دهیم، وارد کردن واحدهای درسی مرتبط با این حوزه در مقطع کارشناسی، افزودن گرایشی در کارشناسی ارشد، فرهنگ سازی مدیران و کاربران و برگزاری نشستهای تخصصی برای کاربران و مدیران نیز راهکارهای دیگری هستند.

مازیار  پرویزی نیز گفت: تربیت مدرسینی کارآمد در دوره های مختلف آموزشی و بالا بردن نرخ رشد استانداردها هم از راهکارهاست. وی افزود: در بعضی کتابخانه ها هزینه هنگفتی صرف دیجیتال سازی می شود که جز اتلاف بودجه نمی باشد.

در پایان سید مهدی طاهری گفت: در بحث سرمایه گذاری به کتابخانه دیجیتال به عنوان سرمایه پنداشته نمی شود و بحث مد زدگی است. وی افزود: راهکاری که وجود دارد نزدیکی دیدگاه مدیران و کتابداران و متخصصین کامپیوتر در نشستهای مختلف می باشد.

خبرنگار: معصومه عبدالله وند