کارگاه «کتابخانه دیجیتال: یکپارچگی در ساختار و یکپارچگی در بستر اجرایی» برگزار شد

به گزارش لیزنا، کارگاه آموزشی دو روزه «کتابخانه دیجیتال: یکپارچگی در ساختار و یکپارچگی در بستر اجرایی» توسط موسسه آموزشی پژوهشی پارس آذرخش و با همکاری دانشگاه شیراز، 18 و 19 دی ماه 1390 در محل کتابخانه مرکزی میرزای شیرازی دانشگاه شیراز برگزار شد.

در روز اول برگزاری کارگاه مذکور، دکتر مهدي عليپور حافظي، استاديار پژوهشگاه علوم فناوري اطلاعات ايران و مدير گروه پژوهشي کتابخانه ديجيتال در خصوص «یکپارچه سازی کتابخانه‌های دیجیتال» سخن گفت.

وی در سخنان خود به تعریف جامع و کامل کتابخانه دیجیتال، از منظر نظری و عملی، ارائه اطلاعاتی در خصوص سیر تکاملی و فرآیند رشد کتابخانه‌ها در بستر زمان و مفاهیم موجود در کتابخانه دیجیتال پرداخت.

استاديار پژوهشگاه علوم فناوري اطلاعات ايران ضمن تبیین وضعیت موجود کتابخانه‌های دیجیتالی در ایران، مفهوم یکپارچه‌سازی در کتابخانه‌های دیجیتال را تشریح نمود.

ضرورت یکپارچه‌سازی کتابخانه‌های دیجیتال، عناصر مطرح در یکپارچه‌سازی کتابخانه‌های دیجیتال (شامل نحوی؛ در سطح سازمانی، در سطح محتوا، سطح فنی و معنایی) از دیگر مطالب مطرح شده توسط دکتر مهدی علیپور حافظی در اولین روز از برگزاری کارگاه بود.

وی در ادامه با اشاره به «فراداده‌ها و انواع آن‌ها؛ خصایص، تعاریف و کاربردهای آنها»، مدل‌های یکپارچه‌سازی: جستجوی همزمان (مانند پروتکل Z39.50 وRSU/W)، برداشت اطلاعات و گردآوری اطلاعات را توضیح داد.

دکتر مهدي عليپور حافظي در ادامه به تبیین «وضعیت موجود یکپارچه‌سازی کتابخانه‌های دیجیتال ایران» پرداخت و هزینه سازگاری یکپارچه‌سازی سیستم‌های نامتجانس کتابخانه دیجیتال ایران؛ عناصر هزینه‌ای سطح محتوا، سطح فنی و سطح سازمانی را تشریح کرد.

در روز دوم کارگاه که از ساعت 8:30 روز دوشنبه مورخ 19 آغاز شد، اميرمهدي عنبري، کارشناس ارشد کتابداری و اطلاع رسانی به بحث پیرامون ساختار کتابخانه دیجیتال یکپارچه پرداخت.

وی در ابتدای سخنان خود به تشریح عنوان کارگاه پرداخت و کتابخانه دیجیتال یکپارچه و یکپارچه سازی کتابخانه دیجیتال را با ذکر مثال تعریف کرد و یکپارچگی در ساختار و یکپارچگی در بستر اجرایی تشریح نمود.

عنبری در ادامه و با استناد به موارد اشاره شده توسط دکتر علیپور در روز اول کارگاه، تفاوتهای بین کتابخانه دیجیتال و کتابخانه الکترونیک را از منظر مفهوم و نرم افزار تبیین کرد.

«ویژگی های نظام کتابخانه دیجیتالی؛ انعطاف پذیری، انسجام، گسترش پذیری، میان کنش پذیری»، «شناسایی مرز بین کتابخانه دیجیتال و کتابخانه الکترونیک»، «اجزای کلی ساختار کتابخانه دیجیتال؛ داده، فراداده و فرآیندهای کتابخانه‌ای» و «روشهای نگهداری و آماده سازی منابع دیجیتال، مدیریت و امنیت منابع» محورهای مورد بحث امیر مهدی عنبری بود.

سپس وی با اشاره به معماری فنی کتابخانه دیجیتال بر لزوم آشنایی کتابداران با مفاهیم فنی و ساختار سیستمی کتابخانه دیجیتال تاکید کرد و در ادامه به تشریح لایه بندی و مدلهای توزیع گوناگون در ساختار نرم افزار کتابخانه دیجیتال، وظیفه لایه‌ها در سیستم کتابخانه دیجیتال و  بین نرم افزارهای تحت وب و نرم افزارهای تحت ویندوز پرداخت.

نحوه برنامه ریزی، مستندسازی و اجرای یک پروژه کتابخانه شامل شناسایی اهداف، برنامه ریزی صحیح، شناسایی نیاز کاربران، بودجه بندی و زمان بندی مناسب از جمله مباحث پایانی مطرح شده توسط امیر مهدی عنبری بود.

در بخش دوم از روز دوم کارگاه، سيده افروز حسيني شکرايي، کارشناس ارشد کتابداري و اطلاع رساني شرکت پارس آذرخش، به منظور ارائه نمونه عملی از مباحث مطرح شده در رابطه با یکپارچه‌سازی کتابخانه‌های دیجیتال و کتابخانه‌های دیجیتال یکپارچه، نرم‌افزار کتابخانه دیجیتال را مورد بررسی قرار داد.

شکرایی مفاهیم مطرح شده در روز اول کارگاه توسط دکتر علیپور حافظی شامل عناصر مطرح در یکپارچه‌سازی کتابخانه‌های دیجیتال (ذخیره‌سازی استاندارد اطلاعات، دریافت خروجی‌های استاندارد، سیستم‌های مناسب جستجو و بازیابی اطلاعات، پروتکل‌های مناسب ارتباطی و سرویس‌های وب مناسب) را به صورت عملی تبیین کرد.

وی همچنین به بررسی عملی سه جزء اصلی کتابخانه‌های دیجیتالی (شامل داده، فراداده و فرایند) پرداخت.

کارگاه روز دوم با پاسخگویی به سوالات حاضران پایان یافت و گواهی حضور در کارگاه آموزشی به شرکت کنندگان اعطا شد.