جزئیات رتبه بندی نظام QS تشریح شد

دکتر جعفر مهراد، سرپرست پايگاه استنادي علوم جهان اسلام ، در گفتگو با لیزنا، جزئیات رتبه بندی نظام QS که يکي از نظام های رتبه بندي بين المللي دانشگاه ها و مراکز پژوهشي است را در موضوع های علوم کامپيوتر و سيستم هاي اطلاعاتي، رتبه بندي مهندسي عمران و ساختمان، رتبه بندي مهندسي شيمي، رتبه بندي مهندسي برق و رتبه بندي مهندسي مکانيک، هوافضا و ساخت و توليدات صنعتي تشریح  کرد.

به گفته سرپرست پايگاه استنادي علوم جهان اسلام در موضوع مهندسي شيمي پنج دانشگاه برتر جهان به ترتيب انستيتو تکنولوژي ماساچوست(MIT) ، کمبريج، برکلي، آکسفورد و استنفورد مي باشد. در همين راستا، 4 دانشگاه از ايالت کاليفرنيا جزو 10 دانشگاه اول رشته مهندسي شيمي است که اسامي اين دانشگاه ها عبارت است از برکلي، استنفورد، دانشگاه کاليفرنيا در لس آنجلس و کال تک (Caltech) يعني انستيتو علوم و تکنولوژي کاليفرنيا.

دکتر مهراد گفت: نقش اسنتيتو تکنولوژي ماساچوست در رشته مهندسي شيمي بسيار برجسته است. بيش از 10 درصد استادان مهندسي شيمي در ايالات متحده آمريکا از اين دانشگاه فارغ التحصيل شده اند و اعضاي هيات علمي مهندسي شيمي اين انستيتو بيش از 20 درصد از اعضاي منتخب آکادمي ملي مهندسي آمريکا را تشکيل مي دهد.

به گفته رئيس مرکز منطقه اي اطلاع رساني علوم و فناوري وضعيت کانادا در رشته مهندسي شيمي به اين ترتيب است که دانشگاه تورنتو با رتبه 14 و دانشگاه مک گيل با رتبه 15 جزو 20 دانشگاه برتر رشته مهندسي شيمي اند.

دکتر مهراد بیان کرد: از قاره آسيا دانشگاه ملي سنگاپور با کسب رتبه 10 تنها دانشگاه آسيايي است که در گروه 10 دانشگاه برتر رشته مهندسي شيمي قرار دارد. از کشور ژاپن دانشگاه توکيو با رتبه 21 و دانشگاه کيوتو با رتبه 37 قابل توجه است. در کشور پهناور چين که خود نظام رتبه بندي شانگهاي را برپا داشته است نام دانشگاه پکن با رتبه 32 و دانشگاه شينگهوا با رتبه 50 به چشم مي خورد. کشور هندوستان سومين کشور آسيايي است که در رشته مهندس شيمي موفق شده است نام انستيتو تکنولوژي هند در دهلي (50)،  کان پور و مدرس را در بين 200 دانشگاه برتر جهان قرار دهد.

همچنین استراليا توان خود را در رشته مهندسي شيمي با درج 5 دانشگاه در بين 50 دانشگاه تراز اول جهان به رخ کشيده است. دانشگاه ملبورن با رتبه 12، دانشگاه کوينزلند با رتبه 29، دانشگاه نيوساوت ولز با رتبه 30، دانشگاه سيدني با رتبه 44 و دانشگاه موناش با رتبه 47 از ساير دانشگاه هاي اين کشور موفق ترند.

وی گفت: در کشور انگلستان مي توان نام دانشگاه هاي کمبريج، آکسفورد، امپريال کالج لندن، منچستر (18) و ادينبورگ (35) را در بين 50 دانشگاه اول در رشته مهندسي شيمي مشاهده کرد. با حضور هشت دانشگاه ديگر از کشور انگلستان در مهندسي شيمي اين دانشگاه ها جزو 100 دانشگاه برتر و در مجموع با حضور 23 دانشگاه از اين کشور دانشگاه هاي انگلستان در موضوع مهندسي شيمي جزو 200 دانشگاه برتر جهان محسوب مي شوند.

مهراد افزود: حضور دانشگاه ETH زوريخ در کشور سويس که زباني غير از زبان انگليسي دارد با کسب رتبه 11 قابل توجه است. ساير دانشگاه ها با عملکرد بسيار خوب از قاره اروپا عبارت است از دانشگاه تکنولوژي دلفت در هلند با رتبه 22، پلي تکنيک لوزان در سويس با رتبه 23 و دانشگاه فني مونيخ با رتبه 39 در آلمان

در بين کشورهاي اسلامي دانشگاه Sains  مالزي در رتبه اي بين دامنه 51 تا 100 قرار دارد. دومين دانشگاه از کشورهاي اسلامي مربوط به دانشگاه فني استانبول است که بعد از مالزي و در دامنه اي بين 101 تا 150 نشسته است. سومين دانشگاه از مجموع دانشگاه هاي کشورهاي اسلامي که موفق شده در حوزه مهندسي شيمي نام خود را در نظام رتبه بندي QS ثبت کند دانشگاه فني مالزي است. رتبه اين دانشگاه در دامنه بين 151 تا 200 قرار دارد.

سرپرست پايگاه استنادي علوم جهان اسلام در خصوص علوم کامپیوتر و سیستم های اطلاعاتی بیان داشت: در این موضوع نیز انستیتو تکنولوژی ماساچوست جایگاه اول را در این نظام رتبه بندی به خود اختصاص داده است. رتبه های دوم و سوم به دانشگاه های استنفورد و کمبریج تعلق دارد. با احتساب دانشگاه های برکلی و هاروارد ایالات متحده صدر جدول رتبه بندی موضوع علوم کامپیوتر و سیستم های اطلاعاتی را از آن خود کرده است.

وی ادامه داد: مجدداً، این کشور با حضور دانشگاه های کال تک، لس آنجلس (UCLA) و کارنیگی ملون به 10 دانشگاه برتر جهان می پیوندد. ایالات متحده در حوزه فناوریهای اطلاعاتی پیشگام است از مایکروسافت تا اپل و از گوگل تا فیس بوک و همینطور برتری دانشگاه های این کشور در این قلمرو اساس مناسبی را برای برتری فراهم آورده است.

مهراد گفت: مهندسی برق و علوم کامپیوتر از گروه های آموزشی بسیار معتبر انستیتو تکنولوژی ماساچوست است. نظام رتبه بندی US. News and World Report از سال 1994 این دانشگاه را در این رشته ها هم در سطح کارشناسی و هم در سطح تحصیلات تکمیلی بهترین دانشگاه این کشور معرفی کرده است.

دکتر مهرتد در ادامه افزود: جالب است توجه کنیم که اگر شاخص استناد به اعضای هیأت علمی این مؤسسه را نادیده بگیریم، انستیتو تکنولوژی ماساچوست در جایگاه 26 قرار می گیرد و کال تک در ایالات کالیفرنیا در صدر جدول می نشیند. با این وجود، شاخص اشتهار دانشگاه نشان می دهد که کیفیت عملکرد انستیتو تکنولوژی ماساچوست مورد پذیرش جامعه دانشگاهی می باشد.

در بین 10 دانشگاه تراز اول جهان در موضوع علوم کامپیوتر و سیستم های اطلاعاتی دانشگاه تورنتو با کسب رتبه دهم اقتدار علمی خود را بیش از هر دانشگاه دیگر در این کشور نشان می دهد.

سرپرست پايگاه استنادي علوم جهان اسلام  خاطر نشان کرد: گرچه دانشگاه مک گیل کانادا در نظام رتبه بندی QS حائز رتبه دوم کانادا است، با این حال دانشگاه تورنتو سابقه بسیار طولانی در فناوریهای رایانه ای دارد و در این رشته پیشگام می باشد. از کشور سوئیس دو دانشگاه یعنی ETH زوریخ (رتبه 11) و پلی تکنیک لوزان (رتبه 19) مجموعاً 20 دانشگاه تراز اول جهان را در این حیطه تشکیل می دهند. در قاره آسیا و اقیانوسیه، دانشگاه ملی سنگاپور با رتبه 12 و دانشگاه ملبورن با رتبه 19 جزو 20 دانشگاه ممتاز جهان محسوب می شوند. اشتهار دانشگاه ملبورن نزد استخدام کنندگان در این معیار، این دانشگاه را در جایگاه نهم نشان می دهد.

وی افزود: در انگلستان غیر از دانشگاه های کمبریج و آکسفورد که به ترتیب رتبه های 2 و 6 را بدست آورده اند، کالج امپریال لندن موفق شده است در حوزه علوم کامپیوتر و سیستم های اطلاعاتی به مقام 15 برسد. نکته جالب توجه در رتبه بندی QS در موضوع علوم کامپیوتر و سیستم های اطلاعاتی آن است که پلی تکنیک لوزان، دانشگاه شیکاگو، دانشگاه ملبورن و دانشگاه میشیگان هر چهار دانشگاه به طور مشترک در رده 19 این رتبه بندی قرار دارند.

همچنین دانشگاه های علوم و تکنولوژی هنگ کنگ در آسیا و بريتیش کلمبیا در کانادا مشترکاً در جایگاه 26 نشسته اند. رتبه دانشگاه توکیو در ژاپن در این نظام رده بندی از نظر علوم کامپیوتر و سیستم های اطلاعاتی 35 می باشد. انستیتو تکنولوژی هند در دهلی دارای رتبه 43 و در بمبئی دارای رتبه 50 است.

به گفته سرپرست پايگاه استنادي علوم جهان اسلام ،ایالات متحده آمریکا برتری خود را در نخستین رتبه بندی دانشگاه ها توسط QS در رشته مهندسی برق و الکترونیک با حضور 12 دانشگاه در بین 20 دانشگاه نخست جهان حفظ کرده است. در این حوزه انستیتو تکنولوزی ماساچوست رتبه اول و دانشگاه استنفورد رتبه دوم را به دست آورده است.

دکتر جعفر مهراد افزود: در بین دانشگاه های ایالت کالیفرنیا با حضور برکلی می توان گفت که سه دانشگاه MIT، استنفورد و برکلی در هر چهار رشته مهندسی جزو 5 دانشگاه برتر جهان هستند. به علاوه UCLA و انستیتو تکنولوژی کالیفرنيا (کال تک) در رشته مهندسی نشان داده اند که از توان علمی بالایی برخوردار بوده و کال تک از نظر شاخص اشتهار دانشگاه و استنادهای پژوهشی در رتبه چهارم قرار دارد.

وی همچنین گفت: یکی از نکات جالب توجه این رتبه بندی در حوزه مهندسی برق و الکترونیک وضعیت دانشگاه های استرالیا است که در مجموع با حضور 15 دانشگاه در بین 200 دانشگاه برتر جهان کاملا چشمگیر می باشد. در بین این 15 دانشگاه پنج دانشگاه در بین 50 دانشگاه نخست جهان رتبه بندی شده است: دانشگاه ملبورن(15)، دانشگاه نیو ساوت ولز (34)، دانشگاه موناش (35)، دانشگاه سیدنی (38) و دانشگاه ملی استرالیا (39).

دکتر مهراد ادامه داد: دانشگاه ملی سنگاپور با قرارگرفتن در رتبه 10 جزو دانشگاه های پیشگام قاره آسیا است. جایگاه دانشگاه توکیو در ژاپن در رشته مهندسی برق و الکترونیک 17 است. دانشگاه هنگ کنگ با رتبه 21 و دانشگاه علوم و تکنولوژی هنگ کنگ با رتبه 28 بر روی هم 30 دانشگاه تراز اول جهان را تشکیل می دهند.

با افزوده شدن دانشگاه های پکن با رتبه 36 و شینگهوا با رتبه 40 در بین 50 دانشگاه تراز اول ، می توان به اعتبار دانشگاه های شرق آسیا پی برد. انستیتو تکنولوژی هند در دهلی دارای رتبه 41 است. دانشگاه های کیوتو در ژاپن و اوکلند در زلاند نو مشترکا به رتبه 42 دست یافته اند. دانشگاه ملی سئول در رشته مهندسی برق و الکترونیک جایگاه 49 را به خود اختصاص داده است.

دانشجویانی که به پژوهش علاقه مندند باید بدانند که چندین دانشگاه از آسیا از نظر شاخص اشتهار دانشگاه بالاتر از سایر دانشگاه ها قراردارند که نشان دهنده استانداردهای برتر پژوهشی است. دانشگاه توکیو از نظر شاخص اشتهار دانشگاه رتبه پنجم را به حوزه خود اختصاص داده است که با محاسبه 9 دانشگاه دیگر از آسیا این دانشگاه ها در بین 30 دانشگاه ممتاز جهان قرار دارند: دانشگاه ملی سنگاپور، شینگهوا(چین)، انستیتو تکنولوژی توکیو، دانشگاه کیوتو(ژاپن)، دانشگاه ملی سئول، دانشگاه علوم و تکنولوژی هنگ کنگ، دانشگاه پکن و دانشگاه ملی تایوان.

دکتر مهراد گفت: انگلستان در رشته مهندسی برق و الکترونیک دارای 30 دانشگاه برتر در بین 200 دانشگاه تراز اول جهان است: کمبریج (3)، آکسفورد(5)، امپریال کالج لندن(9)، منچستر(27)، ادینبورگ(45)، و یونیورسیتی کالج لندن (48) که همه 50 دانشگاه تراز اول جهان را به وجود می آورند.

در قاره اروپا ، دانشگاه ETH زوریخ (سوئیس) در جایگاه 11 ایستاده است. پلی تکنیک لوزان (سوئیس) دارای رتبه 21 و پلی تکنیک پاریس دارای رتبه 24 است. جایگاه دانشگاه Delft از هلند 7 می باشد که بسیار در خور توجه است. در بین 200 دانشگاه تراز اول جهان تنها 9 دانشگاه از کشور کانادا حضور دارند. 4 دانشگاه از کانادا را می توان در بین 50 دانشگاه ممتاز جهان مشاهده کرد: دانشگاه تورنتو (رتبه 13)، بریتیش کلمبیا (رتبه 30)، مک گیل (رتبه 31) و دانشگاه واترلو (رتبه 46).

وی بیان کرد: در حالیکه انستیتو تکنولوژی ماساچوست مقام اول را کسب کرده است از نظر شاخص اشتهار استخدام کننده به ترتیب بعد از دانشگاه های هاروارد (اول) آکسفورد(دوم) و کمبریج (سوم) قرار دارد. امتیاز این چهار دانشگاه از نظر شاخص معروفیت استخدام کننده به ترتیب 100، 1/94، 8/93و 9/84  می باشد.

سرپرست پايگاه استنادي علوم جهان اسلام  گفت: دانشگاه دهلی با کسب امتیاز 4/10 از اشتهار دانشگاه،8/43 از معروفیت استخدام کننده و 6/20 از استناد از نظر رتبه در دامنه بین 151 تا 200 قرار دارند.

در بین کشورهای اسلامی می توان به دانشگاه فنی استانبول ترکیه ، دانشگاه مالایا در مالزی اشاره کرد که در دامنه بین 151تا 200 رتبه بندی شده اند.

سرپرست پايگاه استنادي علوم جهان اسلام گفت: در رشته مهندسی عمران و ساختمان انستیتو تکنولوژی ماساچوست همچنان رتبه اول دانشگاه های جهان را به خود اختصاص داده است. دانشگاه های کمبریج با رتبه 3، امپریال کالج لندن با رتبه 5 و اکسفورد با رتبه 6 و دو دانشگاه آسیایی یعنی دانشگاه ملی سنگاپور (7) و توکیو (8) در بین 10 دانشگاه تراز اول جهان دیده می شوند. در این رشته نیز دانشگاه ETH زوریخ در سویس با اخذ رتبه 10 بیش از سایر دانشگاه های جهان خودنمایی می کند.

در فاصله رتبه های 11 تا 20 دانشگاه ملبورن (استرالیا)، دانشگاه شینگهوا (چین) و دانشگاه فنی نانیانگ (سنگاپور) در قاره های آسیا و اقیانوسیه قرار دارند.

مهراد گفت: شاخص اشتهار استخدام کننده در مورد دو دانشگاه آکسفورد و کمبریج به ترتیب 1 و 2 بوده، در حالیکه رتبه انستیتو تکنولوژی ماساچوست که در این رتبه بندی دارای مقام اول است در این شاخص 3 می باشد، دانشگاه کالیفرنیا در ساندیاگو و انستیتو تکنولوژی هند در کان پور از نظر شاخص استناد به اعضای هیأت علمی در جایگاه اول و دوم قرار دارند. سپس، دانشگاه استنفورد با کسب 3/56 امتیاز، انستیتو تکنولوژی کالیفرنیا با 2/54 امتیاز و دانشگاه کارنگی ملون در آمریکا با 1/50 امتیاز در رده های 3 تا 5 قرار می گیرند.

وی افزود: دانشگاه فنی دلفت (Delft) در هلند حائز رتبه 13 می باشد. رتبه دانشگاه تورنتو در رشته مهندسی عمران و ساختمان 20 و دانشگاه مک گیل در کانادا در این حوزه 33 می باشد.

همچنین انستیتو تکنولوژی هند در بمبئی در جایگاه 30 قرار دارد. انستیتو تکنولوژی هند در کانپور با هشت فاصله از بمبئی به مقام 38 دست یافته است. انستیتو تکنولوژی هند در دهلی با دانشگاه لوند در سوئد مشترکاً موفق به کسب رتبه 43 شده اند. رتبه 49 نیز به انستیتو تکنولوژی هند در مدرس تعلق دارد.

مهراد ادامه داد: دانشگاه فنی استانبول در ترکیه اولین دانشگاه در بین کشورهای اسلامی است که رتبه آن در دامنه ای بین 101 تا 150 قرار دارد. بعد از ترکیه، بلافاصله نام دانشگاه نفت و معدن ملک فهد در عربستان به چشم می خورد. دانشگاه آمریکایی بیروت در لبنان نیز موفق به کسب رتبه ای با دامنه بین 151 تا 200 شده است. دانشگاه های قاهره در مصر و کابانگاسان و مالایا در مالزی نیز در همین دامنه رتبه بندی شده اند. دانشگاه های پوترا و فنی مالزی نیز در همین دامنه قرار دارند. نام دانشگاه تهران تنها دانشگاه ایران است که در رشته مهندسی عمران و ساختمان با رتبه ای در دامنة 151 تا 200 در نظام QS وارد شده است.

رئیس مرکز منطقه ای اطلاع رسانی علوم و فناوری و سرپرست پایگاه استنادی علوم جهان، در ادامه مطالب خود بیان کرد: انستيتو تکنولوژي ماساچوست (MIT) پيشاپيش دانشگاه هاي تراز اول جهان در حوزه مهندسي مکانيک، هوافضا و ساخت و توليدات صنعتي حرکت مي کند. رتبه هاي دوم و سوم به دانشگاه هاي کمبريج و هاروارد تعلق دارد.

مهراد گفت: گروه آموزشي مهندسي مکانيک MIT يکي از گروه هاي اوليه اين دانشگاه محسوب مي شود و در سال 1861 تاسيس شده است.

وی خاطر نشان کرد: گرچه دانشگاه هاروارد عملکرد خوبي از خود نشان داده و رتبه 3 اين نظام را به خود اختصاص داده است، دانشجويان دوره کارشناسي بايد توجه کنند که عليرغم اخذ رتبه 16 از شاخص اشتهار دانشگاه، اين دانشگاه از نظر شاخص معروفيت استخدام کننده رتبه اول را به دست آورده است.

مهراد افزود: توان تاريخي آلمان در توليدات صنعتي را مي توان در عملکرد دانشگاه هاي اين کشور مشاهده کرد. دانشگاه فني مونيخ (36) و RWTH آخن (47) در بين 50 دانشگاه تراز اول جهان قرار دارد. گرچه آلمان تعداد بيشتري دانشگاه در بين 200 دانشگاه ممتاز جهان دارد، اما کشورهايي مانند سوئيس، فرانسه و هلند پيشگام ترند: دانشگاه ETH زوريخ و پلي تکنيک لوزان به ترتيب داراي رتبه 11 و 28، پلي تکنيک پاريس 29، و دانشگاه Delft هلند داراي رتبه 32 مي باشد.

همچنین عليرغم برتري دانشگاه ETH زوريخ در سوئيس، کشور انگلستان برترين دانشگاههاي اين قاره را در حوزه مهندسي مکانيک، هوافضا و توليدات صنعتي به خود اختصاص داده است: کمبريج (3)، آکسفورد (6)، امپريال کالج لندن (7)، که بر روي هم 10 دانشگاه تراز اول را در اين موضوع تشکيل داده اند.

وی ادامه داد: در فاصله رده هاي بعدي تا 50 مي توان از دانشگاه هاي منچستر (18)، ادينبورگ (40)، و دانشگاه بريستول با رتبه 47 نام برد.

دانشگاه آکسفورد از نظر شاخص استخدام مشهورترين دانشگاه انگلستان مي باشد.

در بين 200 دانشگاه ممتاز جهان، استراليا تنها داراي 13 دانشگاه برتر است که همگي از نظر شاخص استخدام در مقايسه با معروفيت دانشگاه بالاتر رتبه بندي شده اند. دانشگاه ملبورن دانشگاه تراز اول اين کشور است. رتبه اين دانشگاه بر روي هم 17 مي باشد.

در بين دانشگاه هاي چين، پکن و شينگهوا به ترتيب موفق به کسب رتبه هاي 35 و 38 شده اند. دانشگاه ملي سنگاپور داراي رتبه 10 جهان است. جايگاه دانشگاه توکيو 19 است که اين دو دانشگاه تنها دانشگاه هاي آسيا در بين 20 دانشگاه ممتاز اين رتبه بندي است.

اسنتيتو تکنولوژي هند در دهلي مشترکاً با دانشگاه کاليفرنيا در سانتاباربارا و دانشگاه ادينبورگ در انگلستان رتبه 40 را به دست آورده است. تعداد دانشگاه هاي هندوستان در نظام رتبه بندي QS که 200 دانشگاه ممتاز جهان را معرفي مي کند 10 دانشگاه مي باشد.

دکتر جعفر مهراد در پایان گفت: از کشورهاي اسلامي و در حال توسعه وضعيت دانشگاه قائد اعظم پاکستان در خور توجه است. رتبه اين دانشگاه در رشته مهندسي هوافضا، مکانيک و توليدات صنعتي در دامنه اي بين 51 تا 100 قرار دارد. در همين راستا، دانشگاه فني استانبول ترکيه در دامنه بين 151 تا 200 قرار دارد. امتيازات اين دانشگاه از کل 100 و از نظر شاخص هاي شهرت دانشگاه، استخدام کننده و استناد به ترتيب 6/15 ، 6/20، و 8/30 مي باشد.