کتابداران کارآفرینان اطلاعاتی هستند

دکتر جعفر مهراد استاد پیشکسوت دانشگاه شیراز در گفتگو با لیزنا مطالبی را درباره کارآفرینی عنوان کرد و گفت: کتابداران با توجه به نقش مهمی که در استفاده از مهارت ها و دانش خود در مدیریت اطلاعات دارند، قطعا می توانند به عنوان کارآفرینان اطلاعاتی وارد بازار و کسب و کارهای گوناگون شوند.

 وی ادامه داد: به نظر می رسد در این شرایط سخت، فارغ‌التحصیلان علوم اطلاعات و دانش شناسی، مزایا و امتیازات کارآفرینی اطلاعات را می دانند و مایل اند از اندوخته های علم و دانش خود فرصت های تازه بوجود آورند. نظر به اهمیت کارآفرینی، کارها و فعالیت‌های زیر حایز تامل و تدبر است و مستقیم یا غیرمستقیم به خواسته ها و هدف های ما مربوط می شوند. توجه داریم که هدف ها و ارزش ها ممکن است برای شخصی که آن را مهم تلقی می کند برای فرد دیگری مهم نباشد:

١- سازماندهی منابع دیجیتال:

کتابداران می توانند منابع دیجیتال را سازماندهی و ارایه کنند. بعلاوه، ایجاد مجموعه های تخصصی یا تولید پایگاه های اطلاعاتی از نقش های مهم دیگری است که کتابداران در این زمینه مسولیت اساسی دارند. از این مجموعه های سازماندهی شده می توان به راه های مختلف از جمله سرویس حق اشتراک درآمد کسب کرد.

٢- دوره‌های آنلاین و کارگاه های آموزشی:

کتابداران با استفاده از تخصص خود می توانند دوره‌های آنلاین یا کارگاه های آموزشی در موضوعات مرتبط با سواد اطلاعاتی، مهارت های تحقیقاتی یا موضوعات تخصصی در حوزه خود برگزار کنند.

٣- خدمات مشاوره:

کتابداران می توانند خدمات مشاوره ای را به کسب و کارها، موسسات آموزشی یا افرادی که به دنبال راهنمایی در مورد مدیریت اطلاعات، روش های تحقیق و سازمان دانش هستند، ارایه دهند.

۴- محصولات اطلاعاتی:

تولید و فروش محصولات اطلاعاتی مانند کتابهای الکترونیکی، راهنما ها یا ابزارهایی که به افراد و سازمان ها کمک می کند تا شیوه های مدیریت اطلاعات خود را بهبود بخشند.

۵- خدمات تحقیقاتی:

ارایه خدمات تحقیقاتی به کسب و کارها یا افرادی که نیاز به اطلاعات دقیق و عمیق در موضوعات خاص دارند.

۶- کارگزاری اطلاعات:

کتابداران می توانند به عنوان واسط بین افراد یا سازمان هایی که به دنبال اطلاعات هستند خدمات کارگزاری اطلاعات را ارایه و تبادل دانش را تسهیل کنند.

٧- برنامه‌های آموزشی سفارشی:

توسعه و ارایه برنامه های آموزشی سفارشی برای سازمان هایی که به دنبال افزایش سواد اطلاعاتی و مهارتهای تحقیقاتی کارکنان خود هستند.

٨- یکپارچه سازی فناوری اطلاعات:

کتابداران می توانند فرصت هایی را برای یکپارچه سازی فناوری های اطلاعاتی مانند پایگاه داده ها، توسعه سیستم های بازیابی اطلاعات یا ارایه راه حل برای مدیریت دانش دیجیتال فراهم آورند.

٩- خدمات آرشیو دیجیتال:

ارایه خدمات حفاظت و آرشیو دیجیتال برای افراد یا ساز مان هایی که به دنبال حفاظت و مدیریت دارایی های دیجیتال خود هستند.

١٠- تولید و فروش گزارش های تحقیقاتی تخصصی:

تولید و فروش گزارش های تحقیقاتی تخصصی در مورد روندهای درحال ظهور، گزارش نویسی صنعتی (منظور فرایند بدست آوردن درک جامع از مصرف کنندگان، مشتریان، رقبا و کل کسب و کار) یا سایر اطلاعات ارزشمند در تخصص آن ها.

دکتر مهراد افزود: با پذیرش رویکرد های کارآفرینی و استفاده از تخصص خود در مدیریت و انتشار اطلاعات، کتابداران می توانند به عنوان کارآفرینان اطلاعاتی به اقتصاد دیجیتال کمک کنند. این انتقال اغلب شامل سازگاری با فناوری های جدید، بررسی جریان های متنوع درآمد و درک ارزش منحصر به فرد کتابداران برای مدیریت اطلاعات است.

موسس ISC تصریح  کرد : چشم انداز در حال تحول اطلاعات و فناوری نشان می دهد که موفقیت در کارآفرینی اطلاعات، مستلزم ایجاد تغییرات در برنامه‌های درسی گروه های آموزشی علم اطلاعات و دانش شناسی است که امروز به طور فزاینده ای اجتناب‌ناپذیر می نمایاند. وی در دنباله بحث خود به برخی از زمینه ها یی اشاره کرد که در تغییرات برنامه‌های درسی لازم است مورد توجه و اقدام قرار گیرند:

١- ادغام فناوری اطلاعات:

یکپارچه سازی دوره های آموزشی فناوری های در حال ظهور، تجزیه و تحلیل داده‌ها و سیستم های اطلاعاتی به منظور حصول اطمینان از اینکه کتابداران با ابزارهای دیجیتال مربوط به محیط اطلاعاتی امروز به خوبی آشنا هستند.

٢- علوم داده و تجزیه و تحلیل:

شامل دوره های آموزشی در علوم داده و تجزیه و تحلیل برای کتابداران با مهارت های مورد نیاز برای مدیریت و تجزیه و تحلیل مجموعه های بزرگ داده و حمایت از تصمیم گیری مبتنی بر شواهد (داده کاوی، یادگیری عمیق، هوش مصنوعی مولد و پردازش زبان طبیعی)

٣- امنیت اطلاعات و حریم خصوصی:

ارایه موضوعات مرتبط به امنیت اطلاعات، حریم خصوصی و ملاحظات اخلاقی در عصر دیجیتال برای اطمینان از اینکه متخصصان این رشته در مورد حفاظت از اطلاعات حساس و آگاه هستند.

۴- طراحی تجربه کاربری (UX):

معرفی اصول طراحی UX برای افزایش تجربه کاربران رابط ها و خدمات دیجیتال، با توجه به اهمیت رو به رشد رویکردهای کاربر محور در خدمات اطلاعاتی.

۵- کارآفرینی و کارآفرینی اطلاعاتی:

شامل دوره هایی که چشم انداز اطلاعات و کشف فرصت های کارآفرینی، مهارتهای کارآفرینی، هوش تجاری و کارآفرینی اطلاعاتی را بررسی می کند.

۶- رسانه های اجتماعی و بازاریابی دیجیتال:

پوشش جنبه های مدیریت رسانه های اجتماعی و بازاریابی دیجیتال برای کمک به متخصصان این حوزه، که با کاربرانی در ارتباط با پلاتفرم های دیجیتال ارتباط داشته، و خدمات کتابخانه ای را به طور موثر ارتقاء می دهد.

٧- همکاری و مطالعات بین رشته‌ای:

تشویق همکاری و مطالعات بین رشته‌ای برای آماده سازی متخصصان کتابداری برای نقش هایی که نیاز به کار با زمینه های مختلف مانند علوم داده، علوم کامپیوتر و فناوری اطلاعات دارند.

٨- توسعه حرفه ای و یادگیری مادام العمر:

تاکید بر اهمیت توسعه حرفه ای مداوم و یادگیری مادام العمر برای القای ذهنیت سازگاری و بروز بودن در یک حوزه به سرعت در حال توسعه و تغییر.

٩- مسایل مربوط به اطلاعات جهانی:

پرداختن به مسائل مربوط به اطلاعات جهانی از جمله ملاحظات میان فرهنگی و چالش های دسترسی به اطلاعات برای آماده سازی متخصصان کتابداری برای محیط های اطلاعاتی متنوع و بهم پیوسته.

در پایان دکتر مهراد گفت: به نظرم این تغییرات بالقوه بازتابی است از ماهیت پویای علوم اطلاعات و دانش شناسی که اطمینان می دهد فارغ‌التحصیلان این رشته با کسب مهارت ها و دانش لازم بتوانند خواسته‌های در حال تحول کاربران را به انجام برسانند، به شرط آن که گروه های آموزشی دانشگاه های کشور در برنامه ریزی درسی،  پیوسته پویایی خود را حفظ و در مرزهای دانش حرکت کنند.