آیین اختتامیه نهمین دوره جایزه ادبی جلال آل احمد برگزار شد

به گزارش خبرنگار لیزنا، مراسم اختتامیه نهمین جایزه ادبی جلال آل‌احمد با حضور سید رضا صالحی امیری، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی؛ سیدعباس صالحی،معاونت فرهنگی وزارت ارشاد؛ نصیر احمد نور، سفیر افغانستان؛ سیدرضا محمدی، رئیس انجمن نویسندگان افغانستان و جمع کثیری از نویسندگان و فرهیختگان روز شنبه،4 دی‌ماه، در محل تالار وحدت برگزار شد.

این مراسم پس از قرائت کلام الله مجید و سرود ملی جمهوری اسلامی ایران با نمایش سخنانی از جلال آل احمد آغاز شد:

«تمام حرف‌های دنیا سی و دو تا است. از الف تا ی. از اول بسم الله تا تای تمت. حالا فهمیدید؟ می‌خواهم بگویم از آنچه خدا گفته و توی کتاب‌های آسمانی پیغمبرها نوشته‌اند تا حرف‌هایی که فیلسوفان گفته‌اند و شعرا توی دیوان‌هاشان ردیف کرده‌اند، تا آن‌چه شما بچه مکتبی‌ها می‌خوانید و من در تمام عمرم برای مشتری‌هایم نوشته‌ام، همه‌ی حرف و سخن‌های عالم از همین سی و دو تا حرف درست شده. به هر زبانی که بنویسی: ترکی یا فارسی یا عربی یا فرنگی. گیرم یکی دو تا بالا و پایین برود. اما اصل قضیه فرقی نمی‌کند. هر چه فحش و بد و بیراه است، هر چه کلام مقدس داریم، حتی اسم اعظم خدا که این قلندرها خیال می‌کنند گیرش آورده‌اند؛ همه‌شان را با همین سی و دو حرف می‌نویسند. می‌خواهم بگویم مبادا یک وقت این کوره سوادی که داری جلوی چشمت را بگیرد و حق را زیر پا بگذاری. یادت هم باشد که ابزار کار شیطان هم همین سی و دو تا حرف است. حکم قتل همه‌ بی گناه‌ها و گناهکارها را هم با همین حروف می‌نویسند. حالا که این‌طور است مبادا قلمت به ناحق بگردد و این حروف در دست تو یا روی کاغذت بشود ابزار کار شیطان.» 

داستان‌نویسی برای شناخت انسان، جامعه و کائنات ضروری است

در ادامه منیژه آرمین، دبیر علمی جشنواره، در سخنانی انتخاب داوران این جایزه را به روش دموکراتیک توصیف و تاکید کرد که در داوری‌ها خرد جمعی حاکم بود.

به گفته آرمین در زمان ارزیابی محتوا برای انتخاب آثار شایسته تقدیر، به دلیل رشد در نویسندگی پس از سال‌ها افراط و تفریط، گاه کار برای هیئت داوران بسیار سخت می‌شد.

او از حضور بیشتر زنان نویسنده و جوانان نویسنده و حتی کتاب اولی در جشنواره تقدیر کرد و آینده‌ای درخشان برای نویسندگی ایران پیش‌بینی نمود.

وی نویسندگان را دارای دید و نگاه‌های متفات و داستان‌نویسیی را چند لایه با ویژگی‌های دنیای معاصر و وطنی توصیف کرد و گفت: داستان‌نویسان به حدی از بلوغ رسیده‌اند که دیگر نوشتن مانند نویسندگان دیگر خارجی یا داخلی، افتخار نیست.

او در ادامه سخنان خود داستان‌نویسی‌ را نه کاری سرسری، بلکه ضروری برای شناخت انسان، جامعه و کائنات توصیف کرد.

دبیر علمی جشنواره جلال نویسندگی در زمینه مستند‌نگاری تاریخی، جغرافیایی و شخصیت را دچار ضعف دانست و گفت در این زمینه راهی دراز در پیش داریم.

آرمین همچنین از عدم انتخاب اثر برگزیده توسط هیئت داوران در بخش نقد ادبی خبر داد.

مهدی قزلی، مدیر عامل بنیاد شعر و ادبیات داستانی ایرانیان در سخنان کوتاهی دستیابی بنیاد به سطح وسیع‌تری در بنیاد را نیازمند کمک ویر ارشاد دانست.

در ادامه برنامه، بخش «جایزه جهانی داستان فارسی» که افزودن بخش ویژه افغانستان به جایزه جلال از مقدمات آن بوده است، توسط  وزیر فرهنگ وارشاد اسلامی، سید رضا صالحی امیری افتتاح و برندگان بخش ویزه افغانستان توسط محمدحسین جعفریان اعلام شد.

افغانستان، بخش ویژه جایزه جلال

در بخش افغانستان، در بخش داستان کوتاه «کابل جای آدم نیست» نوشته سیدعلی موسوی و «خروسان باغ بابر» نوشته حسین فخری به عنوان برگزیده و در بخش رمان «چارگرد قلا گشتم» نوشته رهنورد زریاب و «گرگهای دوندر» نوشته احمد ضیاء سیامک هروی به عنوان برگزیده معرفی و با تقدیم لوح تقدیر، نشان جلال و 10 سکه بهار آزادی تقدیر شدند.

«چارگِردِ قلاگشتم»، نوشته محمداعظم رهنورد زریاب، «سینماگر شهر نقره»، نوشته آصف سلطان‌زاده، «گرگ‌های دَوَندَر» نوشته احمد ضیاء سیامک هروی، «ریسمان شنی»، نوشته خسرو مانی و «ناشاد، سیاسر»، نوشته محمدحسین محمدی نامزدهای بخش ویژه افغانستان در حوزه رمان و در حوزه داستان کوتاه، «به وقت بخارا»، نوشته وسیمه بادغیسی، «بادیگارد»، نوشته حبیب صادقی، «خروسان باغ بابر»، نوشته حسین فخری و «کابل جای آدم نیست»، نوشته سیدعلی موسوی نامزد دریافت جایزه بخش ویژه افغانستان بودند.

نصیر احمد نور، سفیر افغانستان؛محمدکاظم کاظمی، شاعر نامدار افغانستان؛ سیدرضا محمدی، رییس اتحادیه نویسندگان و ناشران افغانستان و ابوطالب مظفری، شاعر و نویسنده افغانستانی مقیم ایران به عنوان مهمان ویژه بخش افغانستان در این مراسم حضور داشتند.

 آزاده‌ای که قلم به دستور نمی‌نوشت

در ادامه آیین اختتامیه جایزه ادبی جلال آل احمد، سید‌رضا صالحی امیری سخنرانی کرد.

صالحی امیری، جلال آل احمد را از برجسته‌ترین و اثرگذارترین نویسندگان و روشنفکران دهه ٤٠ عنوان کرد و گفت که نام وی در تاریخ ایران همواره می‌درخشد.

او جلال آل احمد را نویسنده‌ای شجاع، متعهد و معترض نسبت به ظلم و ستم توصیف کرد و ادامه داد: جلال به گفته همسرش بسیار حساس، دقیق، تیزبین و حادثه‌طلب بود.

وی با اشاره بر کتاب «غربزدگی» افزود: جلال به گفتمان و نسل تازه‌ای از نویسندگان ایرانی تعلق دارد، نسلی که بر اصالت‌ها هویت‌ها، خودباوری‌ها و عزت نفس در برابر هجوم فرهنگ بیگانه تاکید داشت.

صالحی امیری گفت: جلال چون رود خروشانی بود که آرام و قرار نداشت و از برخی همفکران خود و زمانه جلوتر بود.

وی با بیان اینکه زمانه جلال مدرنیته بود، زبان نقد غرب و غربزدگی را از ویژگی‌های جلال دانست.

به گفته وی، نوشتن و ترجمه هدف اصلی جلال نبود هرچند او حدود ٤٥ داستان، سفرنامه و مقاله از خود بجای گذاشت که همگی آینه وی هستند، اما هدف این نویسنده متعهد از بین بردن فقر و در دسترس گذاشتن رفاه برای خلق و نجات خود و میهن بود، او از رنج مردم و جامعه رنج می‌برد و درباره آن‌ها می نوشت.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی افزود: جلال نویسنده و روشنگری جسور بود که می‌خواست از رنج‌ها و آلام بکاهد، آزاده‌ای بود که قلم را به دستور نمی‌نوشت، صدای او اعتراضی در جامعه بود و همین رمز ماندگاری او شد.

صالحی امیری با تاکید بر اینکه، جایزه جلال، نه شخص او بلکه شخصیت اجتماعی او را در بر گرفت است، ابراز امیدواری کرد این جایزه منشا تداوم انسجام میان ملت‌های حوزه فارسی زبان شود.

وی افزود: امیدوارم حضور افغانستان در این دوره از جشنواره جلال آل احمد، سرآغازی باشد تا همه کشورهای فارسی زبان به این جایزه دعوت شوند و این جشنواره شکل بین‌المللی به خود پیدا کند و با این جایزه جهانیان بدانند ایران اسلامی مهد فکر، اندیشه، تمدن، قلم و اندیشه است.

در ادامه تمبر رسمی این جایزه که دربرگیرنده نشان آن است، به دست صالحی امیری رونمایی و پوستر جایزه ملل توسط وی امضا شد.

در این آیین هدایت‌الله بهبودی، داوود غفارزادگان، میثاق امیرفجر، رضا امیرخانی، محمدرضا کاتب، ابوتراب خسروی و مجید قیصری گواهینامه درجه یک هنری را که هم‌تراز با مدرک دکتری است، دریافت کردند.

در این مراسم از مستند ۸ دقیقه‌ای «جلال در بویین‌زهرا» ساخته‌ هادی سمیعی نیز رونمایی و پخش شد. این مستند درباره منطقه ابراهیم‌آباد و سگز‌آباد، محل زندگی خواهر جلال و دستمایه کتاب «تات‌نشین‌های بلوک زهرا» است.

معرفی برگزیدگان جایزه ادبی جلال آل احمد

در ادامه برگزیدگان بخش‌های مختلف جایزه ادبی جلال معرفی و تجلیل شدند.

در بخش مستندنگاری دو کتاب «پیغام ماهی‌ها، خاطرات و زندگینامه سردار همدانی» و «ر» به صورت مشترک شایسته تقدیر اعلام  و با لوح تقدیر، نشان جلال و 10 سکه بهار آزادی تجلیل شدند.

«جمال‌زاده؛ خاطرات، برداشت، اسناد» نوشته ناصرالدین پروین از نشر جهان کتاب، «پیغام ماهی‌ها» نوشته گلعلی بابایی از نشر 27، «فرنگیس» نوشته مهناز فتاحی از انتشارات سوره مهر، «لذتی که حرفش بود» نوشته پیمان هوشمندزاده از نشر چشمه و «ر» (درباره شهید رسول حیدری) به قلم مریم برادران از نشر آرما نامزدهای این پخش بودند.

حبیبه جعفریان، حمید حسام و سیدمجید حسینی، اعضای هیأت داوران بخش مستندنگاری این دوره از جایزه ادبی جلال آل‌احمد هستند.

همچنین تجلیل از خانواده شهید سردار حسین همدانی، که ۱۶ مهر ۹۴ در سوریه به شهادت رسید، با حضور فرزند ایشان انجام شد. کتاب «پیغام ماهی‌ها» در رابطه با شهید همدانی به عنوان استاد جنگ‌های نامتقارن نوشته شده است.

در بخش داستان کوتاه «بازار خوبان» آرش صادق بیگی و «روباه شنی» محمد کشاورز مشترکا به عنوان برگزیده معرفی و با لوح تقدیر، جایزه جلال و 15 سکه بهار آزادی از آنان تقدیر شد.

نامزدهای این بخش عبارت‌بودند از«بازار خوبان» نوشته آرش صادق بیگی از نشر نگاه، «راز خانه شکیب» نوشته ابراهیم مهدی زاده از نشر ثال، «روباه شنی» نوشته محمد کشاورز از نشر چشمه، «زرد کادمیوم» نوشته مرسده کسروی از نشر ثالث و «مردن به روایت مرداد» اثر مرجان صادقی از نشر ثالث.

داوری این بخش از جایزه بر عهده راضیه تجار، عباس عبدی و داوود غفارزادگان بوده است.

در بخش رمان «لم یزرع» نوشته محمدرضا بایرامی به عنوان اثر برگزیده معرفی شد و با لوح تقدیر، نشان جلال و 30 سکه بهار آزادی مورد تقدیر قرار گرفت. حضور محمدرضا بایرامی بر روی سن با تشویق طولانی حضار همراه بود.

در این بخش «برکت» نوشته ابراهیم اکبری دیزگاه از نشر کتابستان معرفت، «پرتقال خونی» نوشته پروانه سراوانی از نشر آموت، «چشم‌هایم آبی بود» نوشته محمدرضا کاتب از نشر نیلوفر، «لم یزرع» اثر محمدرضا بایرامی از انتشارات کتاب نیستان و «برج قحطی» نوشته هادی حکیمیان از انتشارات موسسه شهرستان ادب به عنوان نامزد معرفی شده بودند.

داوری این بخش بر عهده حسین فتاحی، قاسمعلی فراست و یزدان سلحشور بود.

هیأت داوران بخش نقد ادبی نهمین دوره جایزه ادبی جلال آل‌احمد با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرد که با توجه به مطالعه و بررسی آثار ارسالی به دبیرخانه این دوره از جایزه و همچنین کتاب‌های انتخابی از سوی بنیاد شعر و ادبیات و داستانی که با تحقیق و پرسش از کارشناسان انجام شد، هیچ یک از این کتاب‌ها حائز عنوان کتاب برگزیده و یا تشویقی نشدند.

یعقوب آژند، منتقد ادبی، بهمن نامورمطلق، نویسنده و مریم حسینی، استاد دانشگاه، اعضای هیأت داوری بخش نقد ادبی نهمین دوره جایزه ادبی جلال آل‌احمد بودند.

برندگان جایزه جلال، هیئت داوران و مسئولین در پایان آیین اختتامیه جایزه ادبی جلال با قرار گرفتن بر روی سن تالار وحدت در کنار یکدیگر عکس گرفتند و مهمانان در حاشیه مراسم از نمایشگاه عکس روند برگزاری این دوره و ادوار گذشته نیز بازدید کردند.

گفتنی است اجرای برنامه اختتامیه جایزه جلال را میثم امیری، نویسنده رمان «تیلم» بر عهده داشت.

 منیژه آرمین، دبیر علمی نهمین دوره جایزه جلال و ابراهیم زاهدی مطلق، مجید قیصری، محمدسرور مولایی، احمد دهقان، محمدحسین جعفریان، محمدرضا جوادی یگانه، ابوتراب خسروی و حجت‌الاسلام والمسلمین محمدرضا زائری اعضای هیات علمی این جایزه بودند.