محتوای کتابهای علمی ما قابل عرضه به بازار خارجی نیست

به گزارش خبرنگار لیزنا، نشست عرضه کتاب های علمی داخلی در بازارهای کتاب خارجی با حضور حجت الاسلام محمد اسدی موحد، مدیر عامل موسسه انتشارات بین المللی الهدی، اسماعیل جانعلی پور، مدیر کمیته ناشران خارجی و مهندس مریم رونق، دبیر نشست روز چهارشنبه 28 اردیبهشت 1401 در سرای علمی-فرهنگی دانشگاهی سی و سومین نمایشگاه بین المللی کتاب تهران برگزار شد.

در این نشست به موضوعاتی مثل اینکه تأثیر در ارسال کتاب های دانشگاهی به بازار کتاب های خارجی و سیاست هایی که در این حوزه به کار گرفته شده و همینطور طرح های مشوق برای حضور در بازار های کتاب خارجی مطرح شد.

دکتر علیرضا نوری زاده، دبیر اجرایی طرح گرنت به بازگویی چندین مساله پرداخت و مسائلی را مطرح کرد و گفت: اولین مسأله طرح حمایت از ترجمه و کتاب های ایرانی در بازار های خارجی است که به طرح گرنت شناخته شده است. ما 427 عنوان کتاب از هشتاد و شش ناشر را در طرح گرنت مصوب کردیم که ناشران دانشگاهی دو سال وقت دارند که این کتاب ها را در بازار های جهانی به سرانجام برسانند. ما در حال حاضر در زمینه ادبیات، ایران شناسی، هنر، کودک و نوجوان طرحی را انجام می دهیم که از سال 1392 این طرح شروع شد ولی درابتدا خرید کتاب طرح نافرجامی بود اما نهایتا در مرداد 1397 اصلاحیه ای انجام شد و بر اساس حمایت های طرح های بین المللی صورت پذیرفت.

نوری زاده افزود: در واقع هدف ما از صادرات کتاب، قرار گرفتن کتاب در بوک مارکت هست و در طرحی که اصلاح شد ناشران خارجی درخواست خودشان را دادند که در این طرح بحث کپی رایت رعایت شد و ضریب نفوذ آن ها مورد بررسی قرار گرفت و بعد وارد کشور های خارجی خواهد شد.

حجت الاسلام والمسلمین محمد اسدی موحد، مدیر عامل موسسه انتشارات بین المللی  الهدی گفت: اولا در بحث بررسی چگونگی صادرات یا عرضه کتابهای دانشگاهی، کتابهای تولید داخلی با خارج کشور، ما باید ظرفیت شناسی نسبت به تولیدات علمی در داخل کشور داشته باشیم. یکی از مشکلاتی که در کشور به طور عام وجود دارد این است که ظرفیت شناسی دستگاه ها خوب شناخته نشده است. در تمام زمینه ها و عرصه های فرهنگی، اجتماعی و حتی صنعتی مشکل وجود دارد که ابتدا ظرفیت و آثاری که در داخل تولید شده شناسایی کنیم و وقتی ظرفیت ها شناخته شد به دنبال فرصت ها برویم و از این فرصت ها به نحو احسن استفاده کنیم.

موحد در ادامه به بررسی فرصت های موجود در این زمینه پرداخت و گفت: اولین فرصت بحث احتمام به بحث پژوهشی تالیف و تولید علم است. تعداد مراکز علمی، پژوهشی و دانشگاهی که نسبت به قبل از انقلاب رشد کردند بالا رفته که عدد قابل توجهی هم است که نشان دهنده این است که در داخل کشور به مسئله علمی و پژوهشی توجه خاصی صورت گرفته است. دومین آن توجه جهان به ویژه نخبگان به جمهوری اسلامی ایران در بحث تولیدات علمی است. در حال حاضر جمهوری اسلامی ایران در بحث هایی که در جهان مطرح است در کانون توجه جهانیان قرار گرفته است. لذا این برای ما فرصتی است که باید برای معرفی و صادرات اقلام علمی و فرهنگی و هنری مان استفاده کنیم. سومین فرصت در این زمینه وجود رایزنان فرهنگی و علمی ما در خارج از کشور هست که ما بیش از هفتاد نماینده فرهنگی در خارج از کشور داریم که یکی از وظایف اصلی این ها ارئه دستاوردهای تولیدات داخل به بازار های کتاب خارجی است. در واقع رایزن ها پل ارتباطی ایران با دیگر کشور های جهانی هستند.

چالش پنجم مشکل محتوایی آثار ما است، محتوا ها برای دانشجویان داخلی طراحی شده  و این قابل عرضه به بازار خارجی نیست

موحد در ادامه افزود: یکسری چالش ها برای عرضه کتاب های دانشگاهی تولید داخل در خارج از کشور وجود دارد، اولین آن چالش های سیاسی است که با تحریمات خارجی مواجه هستیم درباره این چالش و چالش دوم که دست ما هم نیست و امید است که بتوانیم اقداماتی در خصوص آن انجام دهیم بحث ایران هراسی و شیعه هراسی است، حتی اگر کتاب علمی باشد و دینی هم نباشد همین که کتاب در ایران تولید شده عوامل خارجی را دچار ایران هراسی می کند که این دیدگاه باید اصلاح گردد. سومین چالش شناخت ناکافی جهان از ظرفیت های جمهوری اسلامی ایران است و به طور عام به ویژه نشر نخبگان جهانی که شناخت کافی از ظرفیت های علمی ما ندارند است. چالش چهارم بحث ترجمه است، واقعا یکی از مشکلاتی که ما با آن در خارج کشور رنج می بریم که باعث خجالت ما هم میشود این است که ناشران خارجی بعد از بررسی کتاب های داخلی ما، ایراد مفهوم نوشتاری از کتاب های ما گرفته اند. کتاب های ما خوب تولید شده است ولی چون مترجمین ما بین المللی نیستند خوب مفهوم کتاب ها ترجمه نمی شوند. چالش پنجم مشکل محتوایی آثار ما است، محتوا ها برای دانشجویان داخلی طراحی شده  و این قابل عرضه به بازار خارجی نیست. باید تولید محتوا بر اساس ذوق مخاطبان خارجی انجام دهیم. ششمین چالش حمایت کافی از حضور ناشران دانشگاهی برای حضور در نمایشگاه بین المللی کتاب صورت نمی گیرد. باید جامعه دانشگاهی کمک کنند تا حضور بهتر و با معنا تری در نمایشگاه های بین المللی داشته باشند.

دکتر نوری زاده در پایان به حمایت خارجی ما از لحاظ حاکمیتی گفت: رتبه ایران و کشور ها در جوامع علمی بر اساس مقالات آن ها است. پس جایگاه علمی را فعلا در کشور ما مقالاتمان مشخص می کنند و در بحث پژوهشی و تحقیق باید به سراغ فصل دوم پایان نامه هایمان برویم و مبحث بعدی جایگاه ما در علوم و مزیت رقابتیمان در علوم است که در حال حاضر منظور از علوم که بیشتر شاخه دانشی آن مورد توجه واقع شده مسئله این است که باید دانش قابلیت اندازه گیری داشته باشد. الان در هر حوزه ای حتی در حوزه گردشگری ما از ادبیات بیگانه استفاده شده است.کتاب های علمی در طرح گرنت چون بر بحث های هنر، کودک و نوجوان و ایرانشناسی و جامعه شناسی بوده حضور نداشته و به مرحله قرار داد نرسیده است. ما باید جایگاه مزیت هایمان را در عرصه های مختلف بشناسیم و یکی یکی در این راستا گام برداریم.

گزارش: غزاله ورقائی