۵۰ هزار روستا فاقد کتابخانه هستند /تبدیل مراکز بلااستفاده در روستاها به کتابخانه

به گزارش خبرنگار لیزنا آیین تجلیل از روستاهای برگزیده سومین جشنواره روستاهای دوستدار کتاب، روز دوشنبه ۲۶ تیرماه با حضور علی اصغر سید آبادی، دبیر جشنواره روستاها و عشایر دوستدار کتاب، علیرضا مختارپور، دبیرکل و محمد اللهیاری، معاون توسعه کتابخوانی  نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور، معاونان و دیگر مدیران نهاد و نمایندگان و کتابداران روستاهای برگزیده، در مجتمع فرهنگی باغ زیبای تهران برگزار شد.

حضور قابل توجه بانوان در حوزه فرهنگ کتابخوانی

در این مراسم علی اصغر سیدآبادی، دبیر جشنواره روستای دوستدار کتاب با ابراز خوشحالی از حضور در این برنامه به تعداد زیاد بانوان حاضر در جلسه اشاره کرد و گفت: ‌به جرأت می‌گویم که تا کنون در هیچ یک از جلسات دولتی چنین ترکیبی را ندیده ‌ام؛ یعنی جلسه ای که جمع کثیری از آن را بانوان تشکیل می‌دهند. بسیار جای خوشحالی دارد که بانوان ما در روستاها از نظر فرهنگی تا این حد فعال هستند.

مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی و مطالعات فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در خصوص جشنواره روستای دوستدار کتاب، بیان کرد: این طرح به منظور احیاء ظرفیت‌های بومی در روستاها، ارائه و اجرا شد تا کتاب خواندن محدود به فعالیت‌های یک اداره سازمان و یا نهاد دولتی نباشد.

او بر همکاری میان وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، نهاد کتابخانه های عمومی کشور و سازمان شهرداری ها و دهیاری ها در برگزاری ان طرح اشاره و از همکاری های بی دغدغه نهاد تشکر کرد.

سید آبادی از برگزاری جام باشگاه‌های کتاب‌خوانی و  کارگاه‌های ترویج کتابخوانی در روستاهای کشور در کنار شهرها ابراز خوشحالی نمود و ادامه داد: امسال نیز جشنواره روستاهای دوستدار کتاب برگزار خواهد شد. به روستاهای دوستدار کتاب توصیه می‌کنم فعالیت‌های خود را محدود به کتابخانه و حتی روستای خود نکنید؛ چنانچه در حال حاضر کتابدارانی هستند که فعالیت‌های خود را حتی در سطح منطقه نیز گسترش داده‌اند. این موفقیت بزرگی است که امروز روستاهای ما در فعالیت‌های ترویجی در حوزه کتابخوانی به خودکفایی رسیده اند و حتی مورد الگوبرداری از سایر روستاها و شهرها نیز قرار گرفته‌اند.

بیشترین حضور بانوان در نهاد کتابخانه های عمومی است

 در ادامه این مراسم علیرضا مختارپور با اشاره به سخنان سیدآبادی درخصوص حضور بانوان در فعالیت‌های فرهنگی روستاها، از حضور ۳ مدیرکل ستادی، ۷ مدیرکل استانی، ۹۷ رئیس شهرستان و هزار و ۳۲۷ مسئول کتابخانه و ۲۳ درصدی روئسای اداره کتابخانه‌های عمومی شهرستان‌ها از بانوان در حوزه مدیریتی نهاد کتابخانه های عمومی کشور خبر داد و اعلام کرد که این اندازه حضور بانوان در سطح مدیریتی در هیچ نهاد دیگری سابقه ندارد.

کتابخوانی دیگر یک ارزش و فضیلت محسوب نمی شود

دبیرکل نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور مهمترین عامل ارتقاء فرهنگ مطالعه را احیاء ارزش و فضیلت کتابخوانی در جامعه عنوان کرد و گفت: تاکنون طرح‌های مختلفی مانند جشنواره روستاهای دوستدار کتاب، پایتخت کتاب ایران، نشست کتابخوان، جام باشگاه های کتابخوانی و غیره برگزار شده و در حال برگزاری است که طبیعتاً تاثیرات مثبتی در جامعه دارند.

مختارپورادامه داد: امروز کسی نمی‌تواند بگوید که مردم به دلیل اینکه وقت ندارند کتاب نمی‌خوانند. چرا که بر اساس اعلام مرکز بازی‌های دیجیتال ۲۷ میلیون نفر از مردم ایران به بازی‌های مجازی اشتغال دارندو میانگین ساعات صرف روزانه برای آن ۷۲ دقیقه است.

وی با بیان اینکه امسال 460 میلیارد تومان صرف بازی های رایانه ای شده است، افزود: همچنین ممکن است عده‌ای دیگر علت کتاب نخواندن مردم را گران‌بودن آن مطرح کنند که بازهم چنین نیست؛ چراکه کتاب همچنان در میان ارزان‌ترین کالای ایرانی طبقه‌بندی می‌شود؛ هزینه‌ای که امروز مردم ما صرف هزینه شارژ باطری‌های دستگاه‌های هوشمند خود و استفاده از اینترنت می‌کنند بسیار بالاتر از هزینه کتاب است.

او یاد آور شد: مردم ما پول خرج می‌کنند و وقت هم دارند، اما اینکه چرا کتاب نمی‌خوانند شاید به دلیل این است که احساس می‌کنند کتابخوانی دیگر یک ارزش و فضیلت محسوب نمی شود.

وی یکی از راه‌های احیاء فضیلت کتابخوانی را در این دانست که مدیران و مسئولان نشان دهند کتاب می‌خوانند و بیان کرد: فقط مقام معظم رهبری هستند که همواره توجه ویژه ‌ای به کتاب دارند، با نویسندگان دیدار می‌کنند و در بیانات خود بارها به کتاب استناد می‌کنند و نشان می‌دهند که کتابخوانی اهمیت دارد.

به اعتقاد مختارپور اگر کتابدار، دهیار، مدیرکل نهاد، و ... مردم را به کتابخوانی دعوت کنند اما خودشان کتابخوان نباشند، کار به‌جایی نخواهد رسید.

او با ابراز تاسف از اینکه امروزه جوانان از پایین بودن مدل گوشی همراه خود خجالت می کشند ولی از کتاب نخواندن خجالت نمی کشند، گفت:  در گذشته ما اگر کتاب های بزرگ و مشهور را نمی خواندیم خجالت زده می شدیم زیرا کتاب خواندن فضیلت و ارزش بود. تا زمانی که نتوانیم فضیلت کتابخوانی را دوباره برگردانیم و مردم احساس کنند اگر اهل کتاب خواندن نباشند، حتما چیزی کم دارند، مشکل کتابخوانی ما حل نمی‌شود.

دبیرکل نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور از کتابداران درخواست کرد تا با خواندن کتاب طرفیت های فکری، هنری و دانشی خود را افزایش دهند و ادامه داد: کتابداران اگر خود اهل مطالعه نباشند کارشان به نتیجه نمی رسد؛ زیرا نمی شود که در اشاعه فرهنگ کتاخوانی فعالیت کنیم ولی خود کتاب نخوانیم.

جامعه مجازی تهدیدی برای مطالعه نیست

مختارپور  در ادامه به نقش جامعه مجازی اشاره کرد و افزود: برخی تصور می‌کنند فضای مجازی یک تهدید جدی برای مطالعه است اما این تفکر دقیقی نیست. اتفاقا فضای مجازی می‌تواند نقش مهمی در کتابخوانی و به‌ویژه در اطلاع‌رسانی کتاب داشته باشد. با استفاده از فضای مجازی می توانیم راجع به اینکه کتاب مورد نیاز ما در کدام کتابخانه یافت می شود اطاعات دریافت کنیم، برخی کتاب ها را دانلود کنیم، اطلاعات یک کتاب را به دست آوریم و غیره. البته در فضای مجازی نوعی تقلیل گرایی به وجود آمده است و یک کتاب را به طور کامل یعنی با مقدمه، متن، منابع و غیره شاید نتوان در این فضا مطالعه کرد ولی فضای مجازی امکانات خوبی در زمینه ارائه اطلاعات مورد نیاز در مورد مطالعه و کتاب‌ها در اختیار ما می‌گذارد.

تاکید بر نقش کتابخانه ها در کاهش آسیب های اجتماعی

وی با اشاره بر نقش کتابخانه ها در کاهش آسیب های اجتماعی تاکید کرد و گفت: کتابخانه امروز تنها محلی برای حبس کتاب‌ها و احیانا امانت دادن تعدادی از آنها به چند نفر از مخاطبان نیست.کتابخانه‌ها باید به مراکز اجتماعی، مدنی و فرهنگی تبدیل شوند؛ در آن صورت است که تکلیف ما با آسیب‌های اجتماعی مشخص می‌شود. مثل برگزاری جلسات مشاوره خانواده، ترک اعتیاد، آموزش قرآن، مباحث بهداشت و غیره که الان هم اجرا می شود. کودکان نیز در محیط کتابخانه است که آداب اجتماعی را یاد می گیرند.

او از سرایت گسست پیوندهای عاطفی شهرنشینی به روستاها انتقاد و بر استفاده از ظرفیت‌های بومی در ترویج کتابخوانی تاکید کرد و گفت: در نقاط مختلف کشور به‌ویژه در روستاها نویسنده و عالم وجود دارد. باید این ظرفیت‌ها شناسایی شود.

مختارپور از برگزاری جلسات آینده پژوهی با همراهی دانشگاه در روزهای گذشته خبر داد و اعلام کرد که مجموعه این جلسات در قالب لوح های فشرده در اختیار کتابخانه های عمومی قرار خواهد گرفت.

۵۰ هزار روستا فاقد کتابخانه هستند

وی در پاسخ به درخواست های مطرح شده در این جلسه مبنی بر احداث ساختمان مجزا برای برخی از کتابخانه‌های روستایی توضیح داد: ۶۱هزار روستا در کشور وجود دارد که از آن میان ۵۰ هزار روستا فاقد کتابخانه هستند. اگر بخواهیم تنها بر روی ساخت این ۵۰ هزار کتابخانه روستایی تمرکز کنیم، هزینه سنگینی معادل بودجه چند سال برخی دستگاه‌های فرهنگی نیاز دارد. اما در تلاش هستیم با همکاری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی از ساختمان‌های دولتی بلااستفاده مانند مدارس، حمام ها و غیره برای ایجاد کتابخانه استفاده کنیم.

او با تاکید بر اینکه نهاد کتابخانه های عمومی هیچگونه درخواست مالکیتی بر این ساختمان ها ندارد، اظهار امیدواری کرد که با همکاری دولت امکان استفاده از این محل ها به عنوان کتابخانه عمومی ایجاد شود.

کتابخانه ها از مهمترین مراکز خاطرات فرهنگی جهان هستند

دبیرکل نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور بر مستندسازی ابتکارات ارائه شده در حوزه کتابخوانی تاکید کرد و گفت: ما باید این ابتکارات را به نام طراحان آن در روستاها ثبت کنیم و در ادامه آنها را در سطح کشور، منطقه و جهان به اشتراک بگذاریم.

مختارپور ادامه داد: من به همکاران نهاد پیشنهاد دادم تا کارت های عضویت برای افراد دو نسخه تهیه و یکی در آلبومی حفظ شود؛ زیرا در آینده این کارت ها تبدیل به خاطره خواهد شد. همچنین لوح‌هایی در کتابخانه‌ها تعبیه و نام کتابدارانی که در کتابخانه‌ها خدمت کرده‌اند را در آن ثبت کنند. زیرا کتابخانه ها از مهمترین مراکز  خاطرات فرهنگی جهان هستند.

در این نشست و پس از طرح نقطه نظرات مسئولان، طرح های ترویج کتاب خوانی و مشکلات کتابخانه ها از سوی کتابداران ۱۰ روستای برگزیده در جشنواره روستاها و عشایر دوستدار کتاب معرفی شد. همچنین از این کتابداران با اهدای لوح تقدیر و هدیه نقدی تجلیل به عمل آمد.