دانشگاه‌ها باید داده‌هایشان را با یکدیگر به اشتراک بگذارند

به گزارش لیزنا، دکتر احمد برجعلی اظهار داشت: استخراج داده، دانشی است که ما به آن نیاز داریم. نه تنها استخراج داده بلکه استخراج دانش بسیار مهم است که از این داده‌ها ما بتوانیم دانش را استخراج کنیم. تا تصویری نوتر و جدیدتر برای حل مشکلات پزشکی‌، مهندسی‌، علوم انسانی‌، کشاورزی‌ و محیط‌‌زیست‌مان داشته باشیم. خلأیی که ما امروز داریم این است که نمی‌دانیم داده را چگونه به دانش تبدیل و از این دانش چگونه استفاده کنیم. مستحضر هستید که بحث کلان داده‌ها امروز یک در عرف علمی ما مسئله‌ی بسیار مهمی است. آهسته آهسته داریم به این سمت می‌رویم. مثال خیلی ساده‌اش این است که یک روانشناس در طول کار علمی‌اش، ممکن است 2000 یا 3000 بیمار افسرده را ببیند، اما اگر به کلان داده‌ها مرتبط باشد، می‌تواند همزمان ده‌ها هزار افسرده را دیده باشد و براساس آن یک تشخیص دقیق و به تناسب آن یک درمانگری دقیق و به تناسب آن نیز بتواند پیشگیری کند.

وی در ادامه افزود: مطالعات زیادی انجام شده است. همین تحقیقی که اخیراً هاروارد انجام داد، در خانم‌هایی که سرطان سینه داشتند، براساس داده‌های بزرگ یک چیزی حدود 300 تا 400 هزار شرح حال مطالعه شد و امروز این‌ها به یک الگوی جدیدی دست پیدا کردند و آن الگو این است که بتوانند پنج سال زودتر بیماری سرطان را تشخیص دهند. مستحضر هستید در کشور ما دومین عامل سرطان، مسئله‌ی سرطان سینه در خانم‌ها است، لذا ما امروز به تولید دانش از داده بسیار نیاز داریم و نحوه‌ی اینکه داده چگونه به دانش تبدیل می‌شود. اگر ما از داده‌ها نتوانیم خوب استفاده کنیم، انگار که تلی از خاک خواهیم داشت و این تلی از خاک هیچ به درد ما نخواهد خورد. داده‌های پراکنده‌ای است که هیچ قصد و هدفمندی در آن نیست و فقط تولید می‌کنیم. این تولید باید با افکار و اندیشه‌های شما فرهیختگان و با مشارکت و همکاری به جامعه‌ی علمی هدف کمک کند. همه‌ی دانشگاه‌ها و دستگاه‌هایی که تولید داده می‌کنند اگر با یکدیگر مشارکت داشته باشند، در داده‌ها ما به آن تصویر بزرگتر و الگو دست پیدا خواهیم کرد و قدرت و ثروت ملی ما می‌تواند کمک‌کننده باشد. همان طور که مقام معظم رهبری فرمودند اگر بخواهیم، باید قوی شویم. این قوت در همه‌ی ابعاد است؛ ازجمله در رشته‌ی شما. که اگر ما در رشته‌ی شما قوی شویم، خیلی از معضلاتی که من به عنوان یک روانشناس می‌بینم؛ شما می‌توانید به ما کمک کنید.

دکتر برجعلی تصریح کرد: امروز بحث این است که حاکمیت داده به عهده‌ی چه کسی باشد؟ آیا به عهده کشورها باید باشد؟ یا ان جی او ها. مسئله‌ی حریم خصوصی مطرح است و امنیت شخصی و فردی. امروز همه دنیا درگیر این مسئله است و شفاف شدن داده از یک طرف، و از یک طرف شکستن حریم خصوصی و فردیت آدم‌ها. این‌ها تعارض‌ها و تناقض‌هایی است که همان‌طوری که رشد داده‌ها، فرصت است؛ از آن طرف هم اگر خوب مدیریت نشود می‌تواند انسان‌ها را کنترل و یک نوع استبداد فکری ایجاد کند. یعنی ما علی‌رغم اینکه می‌گوییم باید شفاف باشیم، از آن طرف خوردن ما، اندیشه‌ی ما، پوشیدن ما، سرچ کردن ما، گرایش‌های ما، ترندهای ما، افکار سیاسی و اقتصادی ما، همه این‌ها رصد می‌شود. لذا ما باید از این فرصتی که وجود دارد بتوانیم خوب استفاده کنیم، حرفی که وجود دارد این است که براساس آخرین آمار هر دو سال یکبار حجم داده دو برابر می‌شود، این انبوه داده می‌تواند مثل یک سیل بنیان افکن باشد و ما را از بین ببرد.

وی در ادامه گفت: من هیچ وقت یادم نمی‌رود که معاون پژوهشی وقت دانشگاه ما، وقتی بحث تحریم‌ها حدود ده بیست سال پیش بود؛ ما که ژورنال نداشتیم.،گفت خوب است که ژورنال نداریم. گفتم چطور؟ گفت برای اینکه حداقل ما یک مقدار فکر کنیم. اینکه اطلاعات زیاد اگر رویش تفکر نباشد؛ ما را دچار یک خودباختگی و تسلیم‌طلبی خواهد کرد. موضوع بسیار زیبایی را دوستان من در گروه علم اطلاعات و دانش‌شناسی تحت عنوان کتابخانه‌های دیجیتالی: پردازش و سازماندهی گذاشتند. که انشاءالله ما در این کنفرانس انتظار داریم که این نحوه سازماندهی و پردازش را هم به ما، هم به دانشجویان، هم به جریان علمی، آموزش دهند.

وی در پایان سخنرانی خود افزود: نقطه‌ی پایانی این است که ما وقتی که از وی پی ان استفاده می‌کنیم، متأسفانه بخشی از داده‌های خودمان را در درون جامعه‌ی خودمان هم از دست می‌دهیم. این است که فضا باید یک فضایی باشد که ما بتوانیم مسائل را رصد و ذخیره بکنیم. من دو سه روز گذشته خیلی روی این مسئله مطالعه می‌کردم، دیدم که کشورهای دیگر، حتی کشورهایی که هم سطح ما هستند؛ در این ابعاد چقدر پیشرفت کردند، چقدر کار کردند و ما خیلی از جاها پیشرفتمان خوب بوده است. خیلی از جاها هم در آغاز راه هستیم. انشاءالله ما بتوانیم استفاده‌ی معقولی از این حجم داده‌ها داشته باشیم و بتوانیم گره‌های کور کشور خودمان را، بسیاری از آسیب‌های روانی اجتماعی داریم حل کنیم. ما متأسفانه داده نداریم. من همیشه در این نشست‌های تخصصی که از دستگاه‌های مختلف می‌آیند می‌گویم که دستگاه‌های اجرایی داده دارند. ما که دانشگاه هستیم، داده واقعی نداریم. یعنی ما باید داده‌هایمان را از آن‌ها بگیریم. از طریق روزنامه‌ها و مطبوعات بگیریم. داده‌های واقعی نداریم. داده‌هایمان بیشتر شنیدنی است. خیلی از سمینارهایی که من شرکت کردم، این مشکل را داریم، یعنی دانشگاه امروز باید یک خیزی بردارد که حتی داده‌های کشور خودمان را هم ما دقیق نداریم، لذا تحلیل‌هایی که می‌کنیم، تحلیل‌های خیلی قوی نیست. بیشتر فردی و تجارب شخصی است. در قرنی که مسئله‌ی داده‌های بزرگ به عنوان یک عامل پیشرفت است، به نظر می‌رسد که تحقیقات فردی، این نظر من است یا من در خانواده‌ام این کار را کرده‌ام؛ خیلی نمی‌تواند راه‌گشا باشد بلکه باید ما اتصال به داده‌های همه‌ی دانشگاه‌ها داشته باشیم و همه دانشگاه‌ها به داده‌های ما. من امیدوارم که دانشگاه‌ها با یکدیگر داده‌هایشان را به اشتراک بگذارند و بتوانیم آن داده اصلی و مرکزی را پیدا کنیم. به قول ما دال مرکزی پیدا شود.

گزارش: ملیکا خرمشکوه