برگزاری جلسه ویدئو کنفرانس ISC با مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور

به گزارش لیزنا، این جلسه با هدف عملیاتی سازی تفاهم نامه بین مرکز منطقه ای اطلاع رسانی علوم و فناوری، پایگاه استنادی علوم جهان اسلام و مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور  که در تاریخ 17 مهر ماه 1398 امضا شده بود، در تاریخ 19 خرداد 1399 و به دعوت اداره تشکیل شد.

محمدجواد دهقانی در نشست ویدیو کنفرانسی با مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور عنوان کرد: مرکز منطقه‌ای و پایگاه استنادی با توجه به مسئله پاندمی ویروس کرونا و عدم امکان برگزاری جلسات حضوری و همچنین برای تسریع و افزایش حجم تعاملات علمی، آموزشی، پژوهشی و فناوری با دانشگاه‌ها و مراکز علمی-پژوهشی در سطح کشور و محیط بین‌الملل و نیز صرفه‌جویی در هزینه‌ها، جلساتی را در قالب ویدئو کنفرانس با هیئت‌ رئیسه دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی ایران و کشورهای اسلامی برگزار می نماید.  

در طی این دیدارها ضمن آشنایی با ظرفیت‌ها و نیازهای دو طرف، در خصوص انجام تفاهم‌های لازم برای گسترش سطح همکاری‌ها اقدام به عمل می‌آید. ضمناً در صورتی که پیشتر بین دو طرف تفاهم‌نامه‌ای امضا شده باشد پیگیری آن تفاهم‌نامه نیز در دستور کار خواهد بود.

در این جلسه، دکتر محمدجواد دهقانی رییس مرکز منطقه‌ای و سرپرست پایگاه، دکتر حقیقت معاون پژوهش و فناوری پایگاه، دکتر هاجر صفاهیه سرپرست معاونت پژوهش و فناوری مرکز و دکتر محمد رضا فلاحتی قدیمی فومنی مشاور و مدیر حوزه ریاست و مدیر روابط عمومی و همکاری‌های علمی بین‌المللی مرکز منطقه‌ای و ISC حضور داشتند و از طرف مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور نیز دکتر وحید احمدی ریاست مرکز، دکتر اکرم قدیمی معاون پژوهش و فنّاوری، دکتر ناصرعلی عظیمی سرپرست معاونت توسعه سرمایه انسانی و پشتیبانی، دکتر سحر کوثری مدیر پژوهشی و دکتر المیرا جنوی حضور داشتند.

در ابتدای جلسه دکتر دهقانی ضمن خوش‌آمدگوئی و تشکر از حضور مهمانان، به معرفی فعالیت‌ها و خدمات علمی مرکز منطقه‌ای و پایگاه استنادی در حوزه های کلان تامین اطلاعات علمی و نیز مطالعات علم سنجی پرداخت.  

وی افزود: پایگاه استنادی علوم جهان اسلام به عنوان یک نظام استنادی بین المللی تعاملات بسیار خوب و گسترده ای را در سطح ایران و کشورهای اسلامی برنامه ریزی یا عملیاتی کرده است که از آن جمله می توان به تعاملات متنوع با آیسسکو، سازمان D8، سازمان OIC، کامستک، آسایهل و ... اشاره کرد.

دهقانی سپس ضمن مروری بر خدمات جدید مرکز منطقه ای و ISC به خصوص از آغاز سال 1398 به این سو، به معرفی نماگر کوید-19 (https://maps.isc.gov.ir/covid19/#/world)  پرداخت که مورد استقبال مهمانان قرار گرفت.

وی سپس به معرفی رتبه بندی های جهانی  و D8  که از سوی ISC انجام می شود پرداخت و گفت: رتبه بندی D8 نقش بسیار پررنگی در بین دانشگاه های کشور های اسلامی دارد چرا که حدود 75 درصد مقالات دانشگاه های کشورهای اسلامی، در هشت کشور عضو D8 (ایران، ترکیه، پاکستان، بنگلادش، اندونزی، مالزی، مصر و نیجریه) نمایه می شود و این کشورها همچنین در رتبه بندی های بین المللی نیز نقش بسزایی در سطح کشورهای اسلامی دارند.

وی ادامه داد: پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) در حال گسترش افق دید خود و هرچه بین المللی تر کردن فعالیت ها و خدمات خود است و در یکی دیگر از گام های بعدی، نمایه سازی کل نشریات کیفی جهان را در برنامه دارد.

در همین راستا، از آنجا که نشریات کم اعتبار، نامعتبر و جعلی یکی از چالش های ارتباط علمی در دنیای امروز است و تاثیر منفی و مستقیمی بر کیفیت پژوهش و مرجعیت علمی کشور دارد، مسئولیت شناسایی نشریات و ناشران کم اعتبار، نامعتبر و جعلی، طبق معیارها و شاخص های علمی مصوب از سوی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری به پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) واگذار شده است. حساسیت های موجود در سطح دانشگاه ها و موسسات پژوهشی در خصوص کیفیت تولیدات علمی و اولویت های این حوزه در پیشبرد اهداف کلان علم و فناوری، همچنین نقشه جامع علمی کشور از جمله دلایل واگذاری این مسئولیت به ISC بوده است.

وی همچنین افزود: مسئولیت روزآمد سازی و پایش تمام این امور به صورت مداوم بر عهده پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) است و نشریات و ناشران باید برای جلوگیری از ورود به فهرست نشریات کم اعتبار، نامعتبر و جعلی، نسبت به رعایت معیار ها و ضوابط تعیین شده از سوی ISC اهتمام ورزند که این امر خود باعث ارتقای نشریات داخلی در مقایسه با نشریات دیگر کشورها خواهد شد.

دهقانی گفت: شاخص های علمی شناسایی ناشران و نشریات کم اعتبار و نامعتبر با هدف هدایت پژوهشگران به سمت انتشار کارهای علمی در مجلات معتبر بین المللی، تهیه شده و در قالب فهرستی در سامانه ای مجزا تحت عنوان فهرست نشریات کم اعتبار، جعلی و نامعتبر ارایه شده است (https://jcr.isc.gov.ir/Blacklist.aspx). به طوری که در حال حاضر این فهرست شامل سه هزار و ۱۶۴ نشریه کم اعتبار، نامعتبر یا جعلی است که البته فهرست نشریات به طور مرتب و با ذکر تاریخ به روز رسانی می شود.  

دکتر احمدی، رییس مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور در ادامه این جلسه از دعوت مرکز منطقه ای و پایگاه استنادی به چنین ویدیو کنفرانس مجازی قدردانی کرد و آن را بستری مناسب برای تعاملات بیشتر ارزیابی کرد.

وی افزود: مركز تحقیقات با داشتن هفت گروه علمی با عنوان‌های: گروه علم و جامعه، گروه ترویج علم، گروه آینده‌اندیشی، گروه اقتصاد علم، گروه علم‌سنجی،  گروه سیاست علم و گروه اخلاق علم و فناوری وظایف مهمی را برعهده دارد که از آن جمله می توان به موارد زیر اشاره کرد: شناسایی درخت علم و مطالعه در تعیین سهم مطلوب كشور از آن در آینده؛ تحقیق در بومی‌سازی روش های علمی سنجش علم و فناوری و تعیین وضع موجود با استفاده از این روش ها؛ مسأله‌شناسی نظام علمی كشور با تمركز بر حوزه پژوهش و فناوری با رویكرد فرابخشی؛ تصمیم‌سازی، خط‌ مشی‌ سازی و تهیه راهبرد و برنامه برای رسیدن از وضع موجود به وضع مطلوب؛ مطالعه و ارائه روش‌های مناسب ترویج علم در راستای سیاست‌ها و برنامه‌های توسعة علمی؛ انجام تحقیقات بنیادی، توسعه‌ای، كاربردی بر اساس اصل مأموریت‌گرایی و با تمركز خاص بر زمینه‌های سیاست‌گذاری، برنامه‌ریزی، نظارت و ارزیابی و ....

احمدی ادامه داد: بر اساس ماده ۳ آیین‌نامه اجرايي نظام پايش و ارزيابي علم، فناوري و نوآوري کشور (مصوب بيستمين جلسه شوراي عالي علوم، تحقيقات و فناوري) وزارت علوم، تحقيقات و فناوري متولي تهيه گزارش پايش و ارزيابي بخش آموزش، پژوهش و فناوري کشور شد که وزير علوم طي ابلاغي مأموريت اجراي آن را به مرکز تحقيقات سياست علمي کشور محول نمود. در اين طرح با هدف تحليل وضعيت علم، فناوري و نوآوري ايران در حوزه‌هاي پژوهش و فناوري، آموزش عالي و عمومي، روندهاي چهار سال گذشته و تحليل و شناسايي مهم‌ترین چالش‌ها و مسائل فراروي پژوهش و فناوري، يک مطالعه پيمايشي در خصوص وضعيت علم و فناوري و نوآوري در کشور انجام خواهد شد. بدين منظور در گام اول شاخص‌ها و معيارهاي ارزيابي با توافق بين کارفرما و مجري نهايي خواهد شد.

وی افزود: پیرو تفاهم نامه امضا شده بین دو مجموعه، تشکیل کمیته مشترک با اولویت بندی مفاد تفاهم نامه ضروری است و امید است با پیگیری این کمیته مشترک و برگزاری نشست های مجازی در همین خصوص، در سال 1399 دست کم دو بند از این تفاهم نامه عملیاتی سازی شود.

وی همچنین با توجه به پتانسیل ها و ماموریت های گسترده دو مجموعه در سطوح ملی و بین المللی، به همکاری دو مجموعه برای تحلیل گزارش های علم و فناوری تاکید کرد و گفت: مرکز منطقه ای، پایگاه استنادی و مرکز تحقیقات باید از تمام ابزارهایی که در اختیار دارند برای انتقال و تبادل دانش با دنیای علم استفاده کنند.

در ادامه، دکتر منصور حقیقت معاون پژوهش و فناوری ISC گفت: پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) با توجه به ماموریت های ملی و بین المللی که دارد، می تواند با مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور به منظور پیشبرد اهداف کلان سیاست گذاری های علمی کشور تعاملات علمی بسیار مفیدی داشته باشد.  

دکتر حقیقت با بیان اینکه  یکی از مهمترین شاخص های علمی کشور معتبر بودن محل انتشار یافته های علمی در مجلات بین المللی است، گفت: یکی از ماموریت ها و وظایف اساسی پایگاه استنادی علوم جهان اسلام، ثبت و ارزش گذاری کمّی و کیفی و رتبه بندی نشریات و سایر تولیدات علمی در زیرمجموعه های پایگاه پس از طی مراحل ارزیابی است. سطح بندی نشریات، بر مبنای ارزیابی بر اساس ساختار و نیز مبتنی بر داده های علم سنجی در سه دسته «نشریات اولیه» (Primary List)، «لیست انتظار» (Waiting List)  و «نشریات هسته» (Core Collection) در گروه بررسی های  استنادی ISC در حال انجام می باشد که پژوهشگران و اعضای هیئت علمی  می توانند با مراجعه به وبگاه پایگاه استنادی و بخش سامانه نشریات علمی جهان اسلام (https://jcr.isc.gov.ir/main.aspx) از این سامانه استفاده کنند.

وی افزود: پایگاه استنادی علوم جهان اسلام برای تمام دانشگاه ها در حال طراحی سامانه ای می باشد که در آن اطلاعاتی از قبیل نام اعضای هیئت علمی، مقالات و نمودارهای تحلیلی وضعیت علمی دانشگاه، حوزه های موضوعی علمی دانشگاه گنجانده می شود. این امر به یکدست شدن و استاندارد سازی وابستگی سازمانی کمک فراوانی خواهد کرد.

دکتر محمدرضا فلاحتی قدیمی فومنی مشاور ریاست و مدیر اداره روابط عمومی و همکاری‌های علمی بین‌المللی مرکز منطقه‌ای و ISC در ادامه جلسه گفت: با توجه به شرایط کنوی و شیوع ویروس کرونا، از بهمن سال 98، مرکز منطقه ای اطلاع رسانی علوم و فناوری پایگاه های مقالات فارسی تمام متن خود را به صورت رایگان در اختیار جامعه علمی قرار داده است.

وی در ادامه به بیان چند پیشنهاد به شرح زیر پرداخت:

- فعال سازی کارگروه عملیاتی سازی تفاهم نامه

- همکاری های مشترک علمی در تالیف و ترجمه کتاب های مطرح در حوزه های پر کاربرد آینده (لبه علم)

- همکاری دو مجموعه برای تهیه شبکه محققان کشور

- همکاری مشترک در تعاملات بین الملل و به خصوص در سطح کشورهای اسلامی

- همکاری در سیاست گذاری های علم، پژوهش و فناوری به خصوص در حوزه رتبه بندی دانشگاه ها و اعتبار سنجی نشریات

 سپس روسای دو سازمان در خصوص مسائل مورد علاقه طرفین به بحث و گفتگو پرداختند که پیرو آن نتایج زیر بدست آمد:

- مقرر شد کمیته ای مشترک از هر سه مجموعه مرکز منطقه ای، پایگاه استنادی و مرکز تحقیقات برای عملیاتی سازی تفاهم نامه تشکیل و اولویت های اجرایی مشخص شود

- مقرر شد درخصوص انجام طرح های پژوهشی و تالیف و ترجمه کتاب های مطرح در حوزه های پر کاربرد آینده (لبه علم) با مشارکت جامعه علمی، بین سه مجموعه همکاری انجام شود.

- مقرر شد همکاری مشترک در تعاملات بین الملل و به خصوص در سطح کشورهای اسلامی صورت پذیرد

- مقرر شد در سیاست گذاری های علم، پژوهش و فناوری به خصوص در حوزه رتبه بندی دانشگاه ها و اعتبار سنجی نشریات همکاری شود.