کد خبر: 2167
تاریخ انتشار: یکشنبه, 13 تیر 1389 - 11:11

داخلی

»

مطالب کتابداری

»

کتابخانه و کتابداری

مفهوم کتابداری برگرفته از نیاز انسان به بازیابی اطلاعات است

دومين نشست از سلسله نشست هاي علمي انجمن كتابداري و اطلاع رساني استان قم، با عنوان " هويت علم كتابداري و اطلاع رساني" روز پنجشنبه مورخ 10 تیر ماه 1389 و با حضور دکتر غلامرضا فدایی عراقی برگزار شد.

 

به گزارش پایگاه خبری کتابداری و اطلاع رسانی ایران (لیزنا)، نشست هويت علم كتابداري و اطلاع رساني توسط انجمن كتابداري و اطلاع رساني استان قم و در تالار اندیشه دانشگاه قم برگزار شد.

این جلسه از ساعت 18 آغاز شد و سخنران این نشست دكتر غلامرضا فدايي، مدير گروه كتابداري و اطلاع رساني دانشگاه تهران بود.

دکتر غلامرضا فدایی، درباره ضرورت نظریه پردازی در کتابداری و اطلاع رسانی گفت: داشتن پشتوانه نظری موجب دلگرمی در کار می شود و از پوچی و بی خاصیتی جلوگیری می کند، به ذهن انتظام می دهد و سرانجام باعث وحدت فکری انسان می شود.

وی در ادامه در پاسخ به سوال : چرا کتابداری در رابطه با مبانی، فقیر است؟ گفت: پایه های منطقی کتابداری ضعیف است و خاستگاه مشخص نیست همچنین رابطه آن با نیاز درست تبیین نشده است و از طرفی در درخت دانش جایگاه مشخصی ندارد.

عضو هیأت گروه علوم کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاه تهران اظهار کرد: برای تعریف رشته کتابداری چند مدخل مانند کتابخانه به جای نیاز به اطلاعات، طبقه بندی به جای بازیابی، کتاب به جای محتوا و مفهوم و محمل به جای محموله نادرست وارد آن شده اند.

همچنین به جای این که بحث اطلاعات و نیاز به آن مطرح شود ، کتابخانه را در اولویت قرار داده اند. یعنی اول باید کتابخانه به وجود بیاید، بعد اطلاعات. اما توجه نکرده اند که اطلاعات مفهومی نیست که از کتابخانه برخاسته باشد. مفهومی است که با نیاز انسان درآمیخته شده است. مفهوم کتابداری در کنار نیاز به اطلاعات است. به لحاظ اینکه انسان از بدو تولد به اطلاعات نیاز دارد . اگر در زندگی بگویند نیاز به بازیابی اطلاعات نیست ، پس نیازی به حافظه نیست ، اما در مراحل گوناگون زندگی نیاز به بازیابی اطلاعات است.

وی تأکید کرد: پس نیاز انسان به اطلاعات و نیاز به بازیابی آن سبب به وجود آمدن مفهوم کتابداری شده است. از طرف دیگر اگر نیاز به بازیابی اطلاعات نبود با توجه به وجود آمدن کتابخانه های مجازی و دیجیتال نیازی به کتابدار(به معنای سنتی) نبود. اگر بگوییم اول کتابخانه به وجود آمده بعد کتابداری ، با وجود کتابخانه های دیجیتال و کتابخانه های مجازی ، جایی برای کتابداری باقی نمانده است. اما اگر ابتدا سراغ اطلاعات برویم ، متوجه می شویم که کتابداری مفهومی است عمیق.

دکتر فدایی، در ادامه نشست به مقایسه رشته کتابداری با سایر حوزه ها پرداخت و افزود: در مقایسه رشته کتابداری با رشته پزشکی باید گفت: در رشته پزشکی نیاز به سلامت نمود دارد، پس بیمارستان بزرگترین نمود و نماد پزشکی است و نه تبیین کننده ضرورت آن؛ در رشته کتابداری نیز این رشته برخاسته از نیاز انسان به اطلاعات است پس کتابخانه بزرگترین نماد و نمود آن است همچنین حتی قبل از اینکه کتابخانه به وجود بیاید، نیاز به اطلاعات وجود داشته است و باید دانسته ها و اطلاعات جوری طبقه بندی شود که بتوانیم بازیابی کنیم. وقتی جمعیت زیاد باشد و مقدار اطلاعات زیاد باشد، پس باید جایی ساخته شود به نام کتابخانه . اگر جایی به نام کتابخانه تشکیل شد و کسی نیامد و استفاده نکرد ، پس این کتابخانه با توجه به نیاز جامعه استفاده کننده تشکیل نشده است.

مدیر گروه علوم کتابداری و اطلاع رسانی تصریح کرد: اگر کتابدار موضوع و محور کارش بازیابی اطلاعات مناسب برای اشخاص مناسب و یا جامعه مخاطب که روی آن شناخت کامل دارد باشد، می تواند کتابخانه ای پویا داشته باشد. باید توجه کرد که مفهوم کتابداری برگرفته از نیاز انسان به بازیابی اطلاعات است و اطلاعات ضروری ترین نیاز انسان است، هیچ چیز ارزشمند تر از اطلاعات و علم و دانش نیست و هیچ چیز مفیدتر از بازیابی علم نیست. اگر با این دید بنگریم ، می بینیم که کتابداری چقدر عزیز می شود.

وی افزود: کتابداری علمی است که متعهد و یا متکفل بازیابی دقیق و سریع اطلاعات مورد لزوم برای متقاضیان مناسب است. اگر اینطور باشد متوجه می شوید که چقدر آموزش در حوزه های روانشناسی، جامعه شناسی ، فرهنگی ، اجتماعی و ... باید به کتابدار داده شود تا کتابدار یک انسان با سواد و دانشمند باشد. اگر کتابخانه شما تجهیزات کامل داشت، یک سری آموزش ها را به کاربران خود دادید ، سراغ علوم دیگر بروید، سراغ اطلاعات دیگری بروید و آن را فرا بگیرید، یک کتابدار باید از یک ماشین فراتر باشد، یک کتابدار با تعاملات انسانی، گفتگوهای انسانی کلی مسائل را روشن می کند که  یک ماشین نمی تواند آن را تقویت کند. کتابخانه بزرگترین نماد و نماینده این ضرورت است. ضرورتی به نام علم کتابداری و ضرورتی به نام بازیابی اطلاعات. وقتی این ضرورت حس شد، پس باید طبقه بندی درست باشد و کاربرمدار باشد.

در ادامه این نشست، کتاب "مقدمه ای بر هویت کتابداری و اطلاع رسانی" معرفی شد که اهم موضوعات این کتاب عبارت است از: تعریف کتابداری-  اخلاق – مدیریت – برنامه های درسی و ...، اهمیت اطلاع رسانی در دنیای امروز و ارتباط آن با کتابداری، سوال محوری و اطلاع محوری، کارایی و اثر بخشی در اطلاعات وارتباطات، نمایه سازی و نمادهای آن، کتابداری و اطلاع رسانی آیا رشته است یا میان  رشته؟، دانش شناسی و اطلاع رسانی، یا کتابداری و اطلاع رسانی منتظر تغییر نام است؟، و آینده کتابداری و اطلاع رسانی.

سپس دکتر فدایی عراقی به پرسشهای حاضرین پاسخ گفت. این نشست در ساعت 20 به کار خود پایان داد.

گزارش از : عیسی زارعی

برچسب ها :
خواهشمند است جهت تسهیل ارتباط خود با لیزنا، در هنگام ارسال پیام نکات ذیل را در نظر داشته باشید:
۱. از توهین به افراد، قومیت‌ها و نژاد‌ها خودداری کرده و از تمسخر دیگران بپرهیزید و از اتهام‌زنی به دیگران خودداری نمائید.
۲.از آنجا که پیام‌ها با نام شما منتشر خواهد شد، بهتر است با ارسال نام واقعی و ایمیل خود لیزنا را در شکل دهی بهتر بحث یاری نمایید.
۳. از به کار بردن نام افراد (حقیقی یا حقوقی)، سازمان‌ها، نهادهای عمومی و خصوصی خودداری فرمائید.
۴. از ارسال پیام های تکراری که دیگر مخاطبان آن را ارسال کرده اند خودداری نمائید.
۵. حتی الامکان از ارسال مطالب با زبانی غیر از فارسی خودداری نمائید.
نام:
ایمیل:
* نظر: