داخلی
»باشگاه اطلاعات سبز
(لیزنا: باشگاه اطلاعات سبز): ظهر یک روز بهاری بود. در تاکسی نشسته بودم و غرق در افکار خودم شده بودم. رادیو پیام روشن بود و بعد از پخش یک موسیقی حالا زمان اخبار رسیده بود. بعد از چند خبر سیاسی و اقتصادی، گوینده خبری در مورد بحران بی‌آبی و کاهش باران در کشور گفت. راننده تاکسی که از ظاهر و نحوه حرف زدنش برمی‌آمد که تحصیل‌کرده هم باشد بعد از پخش این خبر صدای رادیو را کم کرد تا طبق معمول همه تاکسی‌ها بحثی را شروع کند؛ اما جالب آن بود که برخلاف تصور من، بحث مدنظر راننده تاکسی نه در مورد سیاست بود و نه وضعیت اقتصادی کشور و یا حتی ورزش، او در مورد محیط‌زیست صحبت کرد و گفت: «در اخبار دروغ زیاد می‌گویند! اما ظاهراً در مورد بی‌آبی دروغ نمی‌گویند چون همین عید که به روستایمان رفته بودم، فامیل‌هایمان از وضعیت بی‌آبی و خشک‌سالی می‌گفتند و اینکه بی‌آبی کشاورزی منطقه را با مشکل مواجه کرده است. ظاهراً این مشکل خشک‌سالی جدی است!»
مرد دیگری که جلو و در کنار راننده نشسته بود هم او را تائید کرد و از تجربه خودش در این زمینه گفت که شهر او هم با بحران کم‌آبی مواجه شده است. کمی سکوت برقرار شد و سپس راننده تاکسی دوباره سکوت را شکست و گفت: «ولی خدایی همه‌اش هم تقصیر دولت نیست، مردم هم خیلی اسراف می‌کنند. آب چیزی نیست که بگوییم درست مصرف نکنیم به ما چه! دودش توی چشم دولت نمی‌رود این ما هستیم که ضرر می‌کنیم، آن‌ها که برایشان فرقی نمی‌کند!»
«مگر دلار که بالا می‌رود دودش به چشم دولتی‌ها می‌رود؟ این ما مردم هستیم که در همه‌چیز ضرر می‌کنیم!» این را پسر جوانی که عقب تاکسی و کنار من نشسته بود گفت و با بدبینی خاصی اضافه کرد «همه این بحران کم‌آبی و خشک‌سالی هم زیر سرخودشان است! من شنیده‌ام همه‌اش به خاطر برنامه نظامی است و...»
اینکه برای اولین بار در یک مکان عمومی می‌دیدم که مردم از محیط‌زیست می‌گویند از سویی خبر خوبی بود، چراکه همین بحث‌ها می‌توانست باعث آگاهی و درنهایت منجر به اقدامی عملی درزمینه محیط‌زیست شود و از سویی دیگر خبر بدی بود چراکه نشان می‌داد وضعیت آب کشور در شرایطی است که حالا همه مردم خطر آن را احساس می‌کنند.
متأسفانه بحران کم‌آبی جدی است و این روزها کمتر می‌شود که خبری پیرامون آن نشنویم. شاید اگر کسی ده سال پیش به ما می‌گفت زمانی در ایران مردم فریاد آب سر می‌دهند و بی‌آبی به یک بحران امنیتی تبدیل می‌شود، باور نمی‌کردیم اما در چند روز اخیر فریاد آب، آب در اصفهان توسط مردم شنیده شد. این در حالی است که همین چند ماه پیش بود که حسینعلی حاجی دلیگانی نماینده مردم شاهین‌شهر اصفهان گفته بود که «از مردادماه آب شرب برای ۵ میلیون نفر در اصفهان وجود ندارد». علاوه بر اصفهان، شهرهای دیگری مانند یزد، زاهدان، تهران و بسیاری از شهرهای کشور با مشکل کم‌آبی مواجه هستند. در همین رابطه، گفته‌های وزیر نیرو پیرامون کاهش 44 درصدی میزان بارش امسال در مقایسه با پارسال نیز این موضوع را تائید می‌کند.
شاید فاجعه بزرگ امروز محیط‌زیست ما این است که متخصصان محیط‌زیست کشور بر سر اینکه آب بحرانی‌تر است یا خاک نزاع دارند. ایران اکنون کشوری است که بالاترین میزان نشست زمین در جهان را دارد که بدترین اتفاق در بیابان‌زایی نیز محسوب می‌شود. این در حالی است که مشکلات دیگری مانند آلودگی پلاستیکی، آلودگی هوا،، کاهش حجم جنگل‌ها و تخریب لایه ازون نیز محیط‌زیست ما را تهدید می‌کنند.
محیط‌زیست امروز یک مشکل ملی است و بسیاری از ما با آن درگیر هستیم. روز جهانی محیط‌زیست روزی است که از سوی سازمان ملل برای افزایش آگاهی مردم برای نگهداری محیط‌زیست در نظر گرفته‌شده است.
نشست امسال روز جهانی محیط‌زیست در هند برگزار می‌شود. موضوع امسال روز جهانی محیط‌زیست «غلبه بر آلودگی پلاستیکی» تعیین‌شده است و از دولت‌ها، صنایع و مردم می‌خواهد تا با اتحاد به دنبال جایگزین، کاهش تولید و استفاده بیش‌ازحد پلاستیک‌های تک‌نفره باشند، چراکه منجر به آلودگی اقیانوس‌ها و آسیب به زندگی دریایی و سلامتی انسان می‌شوند. همچنین در بخشی از شعارهای برنامه امسال محیط‌زیست سازمان ملل آمده است «استفاده نکنید، اگر بازیافتی نیست»
برای اینکه متوجه اهمیت موضوع امسال روز جهانی محیط‌زیست شویم تنها کافی است که مروری بر واقعیت‌های اشاره‌شده در زیر داشته باشیم:
· هرسال در جهان بیش از 5 تریلیون کیسه پلاستیکی استفاده می‌شود
· هرسال حداقل 13 میلیون تن پلاستیک در اقیانوس‌ها ریخته می‌شود که معادل یک کامیون زباله کامل در هر دقیقه است.
· در دهه گذشته، پلاستیک بیشتری نسبت به قرن گذشته تولیدشده است.
· پنجاه‌درصد از پلاستیک‌های مصرفی ما یک‌بارمصرف هستند.
· در هر دقیقه یک‌میلیون بطری پلاستیکی خریداری می‌شود.
· ده درصد از کل زباله‌هایی که ما تولید می‌کنیم پلاستیک هستند.
نگاهی به حقایق بالا، اهمیت موضوع امسال روز جهانی محیط‌زیست را آشکار می‌سازد. همچنین به همه آمارهای بالا این را هم اضافه کنید که بازگشت پلاستیک به محیط‌زیست 100 سال زمان می‌برد.
در ایران نیز، بر طبق گزارش گروه آب، محیط‌زیست و اقتصاد اتاق بازرگانی ایران در سال 95، سالانه 2 میلیون و 100 هزار تن مواد پلاستیکی مصرف می‌شود. همچنین محمد درویش، عضو هیئت علمی موسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع ایران، به تازگی اعلام کرده است که ایران پنجمین کشور مصرف کننده پلاستیک در جهان است.
عمده مصرف پلاستیک در بطری‌های آب، کیسه خرید، لیوان پلاستیکی، بسته‌بندی میوه‌ها و جلد سیگار ذکرشده است. در اینجا با توجه به اینکه بیشتر مخاطبان این محمل کتابداران هستند، جا دارد که بازهم نسبت به اهمیت آموزش و ترویج محیط‌زیست در کتابخانه‌ها به‌عنوان نهادی اجتماعی تأکید کنیم. به گفته محمد درویش، کارشناس محیط‌زیست، مهم‌ترین نیاز این روزهای محیط‌زیست ما آگاهی مردم از مسائل محیط‌زیست از طریق ساده‌سازی این مفاهیم است.
این روزها اطلاعات و اینفوگرافی های بسیار خوبی درزمینهٔ محیط‌زیست تولید می‌شوند که می‌توان این اطلاعات را در محیط کتابخانه به‌صورت فیزیکی و یا در وبلاگ، وب‌سایت یا شبکه اجتماعی کتابخانه منتشر نمود. در کنار آن، اقدامات عملی مانند استفاده از کیسه‌های پارچه‌ای به‌جای کیسه‌های پلاستیکی و کاهش یا عدم استفاده از لیوان‌های یک‌بارمصرف می‌تواند تأثیر بسیار بیشتری داشته باشد. به امید جهانی سبزتر.
*دانشجوی کارشناسی ارشد مدیریت اطلاعات دانشگاه خوارزمی
به موضوع بسیار جدی اشاره کرده اید که نه تنها به محیط ریست و سرنوشت کشاورزی ارتباط دارد بلکه بر زندگی تک تک ما تاثیرگذار است. در این شرایط دشوار، باید آموزه های لازم به مردم داده شود و در این زمینه، کتابداران می توانند بسیار پویا و تاثیرگذار باشند. برنامه ها و خدمات متنوعی را در راستای آگاهی بخشی اجتماعی و توسعه راه حل های عملی پیش برند.
از نویسنده صمیمانه سپاسگزارم. بیایید همه ما کمک کنیم تا یک جنبش آگاهی بخشی در این زمینه راه اندازی کنیم.