داخلی
»گزارش
دومین جلسه از سلسله نشست‌های سه‌شنبه‌ها با پژوهش برگزار شد
به گزارش لیزنا، دومین جلسه از سلسله نشست‌های سه‌شنبه‌ها با پژوهش توسط معاونت پژوهش و فرهنگی دانشکده ادبیات و علوم‌انسانی دانشگاه‌قم با تدریس دکتر مهدی محمدی عضو هیأت علمی رشته علم‌اطلاعات و دانش‌شناسی دانشگاه‌قم در تاریخ 9 دی ماه 1399 به صورت مجازی برگزار شد. در این جلسه در ابتدا و انتها پرسش و پاسخ بین حاضران در نشست با استاد برگزار شد؛ رئوس مطالب عنوان شده در این جلسه به شرح ذیل است:
مراحل روش علمی:
پی بردن به مساله: پژوهشگر با ملاحظه یک وضعیت غیر قابل انتظار که برای او مبهم یا نا آشناست رو به رو می‌شود.
جستجوی پیشینه: به جستجوی سابقه موضوع می‌پردازد تا بتواند عواملی که باعث بروز مساله شده است را حدس بزند، که باید به پیشینه و سوابق امر درباره مساله و اندیشه‌های تخصصی و نظریات مربوط رجوع کرد.
تدوین فرضیه: به تدوین فرضیه‌ها یا سوالات می‌پردازد.
مشاهده و آزمون فرضیه‌ها: به انجام آزمون‌ها می‌پردازد.
پذیرش یا رد فرضیه‌ها: با توجه به داده‌های حاصل از مشاهده‌ها و آزمون‌ها ممکن است فرضیه تایید یا رد گردد.
مراحل تفصیلی اجرای روش تحقیق علمی:
انتخاب موضوع تحقیق
بیان مساله
پیشینه تحقیق
بیان گزاره‌های مساله (هدف، فرضیه، سوالات تحقیق)
مشخص‌کردن متغیرهای تحقیق و مقیاس سنجش آن‌ها
تعیین ابزار اندازه‌گیری
مشخص‌کردن جامعه مورد بررسی، نمونه و حجم نمونه
انتخاب روش تحقیق
گردآوری داده‌ها
تنظیم و تلخیص داده‌ها
تحلیل داده‌ها و نتیجه‌گیری
تدوین گزارش و اشاعه یافته‌ها
اولین مرحله در نوشتن پژوهش علمی انتخاب موضوع است.
آیا انتخاب موضوع امر دشواری است؟ در این خصوص دو دیدگاه وجود دارد:
انتخاب موضوع یک امر بسیار ساده و راحتی است؛ زیرا هر موضوعی قابلیت انتخاب را دارد.
انتخالب موضوع یک امر دشوار است؛ زیرا باید در انتخاب آن ویژگی‌های یک موضوع انتخابی را دخالت داد.
ویژگی‌های موضوع انتخابی:
متناسب با علاقه پژوهشگر باشد.
بدیع باشد: مشمول دوباره کاری نگردد. منظور از بدیع در تحقیق:
بدیع از نظر موضوع
بدیع از نظر روش
پژوهش‌پذیر بودن: برخی از موضوعات ماهیت فلسفی و سیستم ارزشی دارند که نمی‌توان با روش علمی انجام داد.
اهمیت و اولویت داشته باشد: آیا موضوع تحقیق از نظر اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی قابل توجیه است.
توانایی پژوهشگر: پژوهشگر باید توانایی انجام پژوهش را داشته باشد.
منابع مادی: پژوهشگر ابتدا باید از دسترسی به منابع مادی اطمینان حاصل‌کند.
منابع اطلاعاتی: باید موضوع به گونه‌ای باشد که امکان بازنگری پژوهشهای قبلی مقدور باشد.
راه‌های انتخاب موضوع:
انتخاب موضوع بر اساس دانش تخصصی، تجربه و علایق شخص
مشورت با صاحب‌نظران و متخصصان
مراجعه به متون( پایان نامه‌ها، مجلات تخصصی رشته، چکیده‌ها یا متن مقالات همایش‌ها و نشست‌ها و کنفرانس‌ها)
مراجعه به پایگاه‌های اطلاعاتی
دستاوردهای مشاوره با متخصصان موضوعی:
اساتید به علت آشنایی و تجربه‌ای که دارند ممکن است مسئله‌ای را در ذهن داشته باشند که به دلایلی نتوانسته‌اند آن را انجام دهند از این‌رو می‌توانند انجام آن را به پژوهشگر محول کنند.
اساتید چون از نظر حرفه‌ای از منابع با خبر هستند ممکن است از منابعی که پژوهشگر در جستجوهای خود از آن‌ها آگاه نبوده‌است به او معرفی کنند.
مهمترین دستاورد مشورت با اساتید آن است که اساتید پژوهشگر را در جریان کارهایی که در حال حاضر در حال انجام هستند نیز قرار می‌دهند.
سوال: به کدام استاد باید مراجعه کرد؟
بر طبق قانون پارتو یا 80/20 در عرصه علمی:
20 درصد استادان 80 درصد علم یک حوزه را تولید می‌کنند.
20 درصد باقیمانده علم آن حوزه را 80 درصد دیگر استادان تولید می‌کنند.
نکته کلیدی در هنگام مشورت با استادان:
بسیار مهم است که به خاطر داشته باشید که برای شما شاید یکبار فرصت پیش بیاید که با استادی مشورت کنید.
از این‌رو باید قبل از حضور در جلسه مشورت با آن استاد تمام موارد و جنبه‌های مربوط به حوزه مورد نظر خود را مطالعه کرده باشید و بدان مسلط باشید.
چرا کتاب‌ها جزء منابع در نظر گرفته نشده‌اند؟
راهکار شناسایی نشریات معتبر:
با مراجعه به سامانه دفتر برنامه‌ریزی و سیاستگذاری پژوهشی به آدرس: https://rpp.msrt.ir/fa می‌توان به
فهرست نشریات معتبر داخلی، فهرست نشریات معتبر خارجی و فهرست نشریات نا‌معتبر خارجی دست‌یافت.
چگونه پایان‌نامه‌ها و مقاله‌های نشریات در انتخاب موضوع کمک می‌کنند؟
پیشنهاد برای پژوهشهای آتی
الهام گرفتن از این‌گونه منابع
بومی سازی آثار منتشر شده ( بدین معنی که نوشته‌هایی که گروه‌ها، سازمان‌ها، نهادها، کشورها، شهرها و... در یک منطقه یا موقعیت خاصی مطالعه می‌کنند پژوهشگر می‌تواند در چنین پژوهشی با توجه به منطقه و یا موضوع مورد نظر خود تغییراتی ایجاد کند و نتیجه را بررسی کند).
البته این نتایج زمانی ایجاد می‌شود که محقق ذهنی خلاق داشته‌باشد.
گزارش: زهرا نحوی، دانشجوی کارشناسی ارشد علم‌اطلاعات و دانش‌شناسی گرایش مدیریت‌اطلاعات دانشگاه‌قم
۱. از توهین به افراد، قومیت‌ها و نژاد‌ها خودداری کرده و از تمسخر دیگران بپرهیزید و از اتهام‌زنی به دیگران خودداری نمائید.
۲.از آنجا که پیام‌ها با نام شما منتشر خواهد شد، بهتر است با ارسال نام واقعی و ایمیل خود لیزنا را در شکل دهی بهتر بحث یاری نمایید.
۳. از به کار بردن نام افراد (حقیقی یا حقوقی)، سازمان‌ها، نهادهای عمومی و خصوصی خودداری فرمائید.
۴. از ارسال پیام های تکراری که دیگر مخاطبان آن را ارسال کرده اند خودداری نمائید.
۵. حتی الامکان از ارسال مطالب با زبانی غیر از فارسی خودداری نمائید.