وبینار «خدمات برون کتابخانه ای» برگزار شد

به گزارش لیزنا، وبینار «خدمات برون کتابخانه‌ای» به میزبانی اداره کل کتابخانه های عمومی استان قزوین، با همکاری انجمن علمی ارتقای کتابخانه های عمومی ایران و نهاد کتابخانه های عمومی کشور با حضور احمد شعبانی، محسن نوکاریزی، محسن حاجی زین العابدینی، اعظم صنعت جو، منصور کوهی رستمی و فاطمه محمدبیگی، اساتید رشته علم اطلاعات و دانش شناسی برگزار شد.

کتابخانه های عمومی نهادهایی خدماتی و اجتماعی هستند

در ابتدای این جلسه منصور کوهی رستمی، رئیس انجمن علمی ارتقای کتابخانه های عمومی ایران گفت: کتابخانه های عمومی نهادهایی خدماتی و اجتماعی هستند. خدمات کتابخانه ها در سال های اخیر دچار تغییر و دگرگونی شده و به شکلی نوین درآمده است. طی سال های اخیر مراجعه حضوری به کتابخانه‌ها کاهش یافته، یا در حال کاهش بوده و این امر به دلیل توسعه خدمات و شبکه های  مجازی است؛ این تحولات، متولیان کتابخانه‌های عمومی را به این سمت سوق داده که خدمات خود را متحول کنند، بنابراین خدمات برون کتابخانه ای از روندهایی است که در دستور کار کتابخانه ها در تمام جهان قرار گرفته است.

رستمی تصریح کرد: امروزه کتابخانه‌ها به مراکزی برای خلق و تولید تبدیل شده اند. برگزاری برنامه‌های مشارکتی با سایر نهادها و خدمات برون کتابخانه ای از مهم ترین روندهای کتابخانه ها در سال های اخیر در جهان بوده است.

وی در ادامه گفت: در حال حاضر دو دسته خدمات شامل خدمات برون کتابخانه ای سنتی و خدمات برون کتابخانه ای نوین وجود دارد.

رستمی با اشاره به همایش «طراحی و توسعه خدمات کتابخانه های عمومی»، گفت: هدف از این همایش این است که خدمات جدیدی طراحی کنیم تا جامعه و کتابخانه های پویاتری داشته باشیم.

در ادامه فاطمه محمدبیگی، نایب رئیس انجمن علمی ارتقای کتابخانه های عمومی ضمن تشریح نحوه شرکت در همایش بین المللی «طراحی و توسعه خدمات کتابخانه های عمومی» و ابراز رضایتمندی از آثار ارسال شده، گفت: مستندات ارزشمندی در رابطه با تنوع خدمات و میزان اثرگذاری آن ها، برای ما ارسال شده است.

مدیرکل کتابخانه های عمومی استان قزوین، ضمن ارائه توضیحاتی در خصوص همایش «طراحی و توسعه خدمات کتابخانه های عمومی»، اظهار داشت: علاقه‌مندان می توانند مستندات خود را تا پایان دی ماه به دبیرخانه جشنواره ارسال کنند و در نهایت پس از انجام فرایند داوری از بین 10 اثر  برجسته، به سه نفر اول جوایز نفیسی اهدا خواهد شد.

باید شیوه های جدیدی برای ارائه خدمات پیدا کنیم 

محسن حاج زین العابدینی، دیگر استاد حاضر در این برنامه گفت: اگر ما از مرزهای بسته خود بیرون نرویم در آینده به این نتیجه می رسیم که هیزم در کنار خود جمع کرده ایم؛ زیرا کتاب زمانی ارزشمند است که خوانده شود و مورد بررسی قرار بگیرد. باید بتوانیم مرزهای سنتی کتابخانه ها را تغییر دهیم تا مردم با انگیزه بیشتری به کتابخانه ها مراجعه کنند.

این استاد و پژوهشگر در ادامه گفت: خدمات ما کهنه است و اگر اخلاق خوب، برخورد مناسب و ظاهر مرتبی نداشته باشیم، حتما اعضا خسته و ناامید خواهند شد. کسانی که به این نتیجه رسیده اند مرزهای ظاهری کتابخانه ها را تغییر دهند، حتما موفق تر بوده اند.

اعظم صنعت جو، از دیگر اساتید حاضر در این مراسم گفت: باید ببینیم چه کارهایی انجام دهیم تا سرانه مطالعه بالا رود. در واقع باید به بازاریابی خدمات کتابخانه ها بپردازیم. باید خدمات برون کتابخانه ای را در اولویت قرار دهیم و خدمات ما فقط منحصر به کتابخانه ها نباشد.

وی یادآور شد: در صورت آگاهی رسانی به مردم، بسیاری از آسیب ها و چالش های اجتماعی، بروز و ظهور نخواهد داشت. باید دلایل عدم رغبت به استفاده از کتابخانه ها را شناسایی کنیم.گاهی باید به سمت تغییر باورهای موجود برویم و راهکارهایی پیدا کنیم تا مردم هرچه بیشتر به کتابخانه ها گرایش پیدا کنند. در مرحله دوم باید بدانیم چه خدماتی می توانیم ارائه دهیم. بدین منظور لازم است از جامعه مخاطب خود شناخت کاملی داشته باشیم؛ زیرا ما هنوز الگوی مشخصی در رابطه با خدمات برون کتابخانه ای نداریم و این امر ارائه خوب این خدمات را با مشکل مواجه خواهد کرد.

صنعت جو تصریح کرد: یکی از شرایط لازم این است که نیروی انسانی ما آموزش دیده باشد. همایش «طراحی و توسعه خدمات کتابخانه های عمومی» با این هدف طراحی شده که ببینیم کتابداران چه خدماتی می توانند ارائه دهند. باید بررسی کنیم در هر کتابخانه ای چه مخاطبانی هستند، چه نیازهایی دارند و چه خدماتی می توانیم به افراد ارائه دهیم.

خدمات برون کتابخانه ای ارزش های کتابخانه را به بیرون انتقال می دهد

محسن نوکاریزی، استاد علم اطلاعات و دانش شناسی در ادامه گفت: در ارائه خدمات برون کتابخانه ای باید به تمامی مناطق دورافتاده فکر کنیم.

این استاد دانشگاه با اشاره به ویژگی های مهم یک کتابدار، گفت: کسی که وجدان کاری داشته باشد یک کتابدار خوب خواهد بود، ولی اگر مهارت ارتباطی نداشته باشد، نمی تواند خدمات کتابخانه را آن طور که باید ارائه دهد. همچنین یک کتابدار خوب باید آشنا به آداب و رسوم آن جامعه بوده و خود اهل کتاب و خواندن باشد.

در ادامه این وبینار احمد شعبانی، استاد رشته علم اطلاعات و دانش شناسی گفت: کتابخانه باید خدمت فرانهادی ارائه دهد. در بسیاری از کشورها این الزام وجود دارد که کتابداران با افرادی از رشته ها، گروه های اجتماعی، سطوح مختلف تحصیلی و غیره برخورد داشته باشند و پیام خود را به مخاطبان انتقال دهند. پس باید بتوانیم با تمامی این گروه‌ها ارتباطی موثر و موفق برقرار کنیم.

خبرنگار: اعظم رستگار