کد خبر: 42083
تاریخ انتشار: یکشنبه, 12 مرداد 1399 - 07:47

داخلی

»

برگ سپید

رویکردی نامتعارف به خوب زیستن؛

کتاب هنر ظریف بی­‌خیالی

منبع : لیزنا
حیدر کریمیان
کتاب هنر ظریف بی­‌خیالی

درباره نویسنده کتاب

مارک مَنسون، نویسنده جوان آمریکایی زاده 1984 و ساکن منهتن است. در رشته مدیریت مالی و در مقطع کارشناسی از دانشگاه بوستون در سال 2007 فارغ­ التحصیل شده است. منسون وبلاگ‌نویس، کارآفرین و نویسنده است ولی بیشتر شهرتش ناشی از کتاب­های موفقی است که در زمینه زندگی بهتر و توسعه فردی نوشته است. علاوه بر کتاب هنر ظریف بی­خیالی می­توان به کتاب­های دیگر ایشان: اوضاع خیلی خراب است، عشق کافی نیست و همه چیز به فنا رفته؛ کتابی درباره امید، اشاره کرد. در این میان کتاب هنر ظریف بی­خیالی برجسته ­ترین اثر وی محسوب می­ شود.

در پشت کتاب آمده: هنر ظریف بی­خیالی رتبه نخست را در کتاب­های پرفروش نشریه نیویورک تایمز داشته و در یک سال بیش از سه میلیون نسخه آن به فروش رسیده و به بیش از بیست و پنج زبان دنیا ترجمه شده است.

درباره کتاب

خوب زیستن نیازمند فراتر رفتن از سطح و گذر از ظواهر و جزئیات کم اهیت زندگی است. تأمل در ارزش­ها و باورهای فکری و ترسیم ارزش­های درست و روش­های مناسب رسیدن به آن است. هنر ظریف بی­خیالی کتابیست در این راستا. مجموعه راهکارهای برای زیستنی ارزشمند در فاصله دو نقطه هستی و نیستی! نویسنده در این کتاب به واکاوی مسائل مختلف پیش روی ما مثل رنج، شادکامی، موفقیت، مسئولیت و مرگ می­ پردازد، و نحوه­ی مواجهه صحیح با مسائل مختلف برای زندگی بهتر و هدفمند را با زبانی ساده و روان بیان می­کند. منسون تلاش می­کند مخاطب از منظری درست به زندگی بنگرد، زندگی را بهتر ببیند و راهی به سوی شادکامی بیابد. منظور از واژه بی‌خیالی در عنوان، بی‌هدفی و بی‌تفاوت بودن نیست، بلکه منظور اهمیت قائل شدن به چیزهای مهم در زندگی و تلاشی هدفمند و آگاهانه در راستای آن و رها کردن ارزش­های سطحی و فاقد اهمیت است.

در واقع هنر ظریف بی­خیالی به هنر زندگی پرداخته است. زندگی که اگر عنان اختیار آن را در دست گیریم تا حد زیادی هدفمند و همراه با آرامش و آسایش خواهد بود و اگر خود را به امواج خروشان آن بسپاریم همواره در تلاش و تقلا و بالا و پایین رفتن با امواج آن خواهیم بود. تا آنکه روزی زندگی ما به سر آید و فلسفه و اهداف خاصی در زندگی خویش نداشته­ایم. به قول اریکسون در پایان دچار بحران بزرگسالی خواهیم شد و به تعبیر ویلیام اروین تنها فرصت زندگی را از دست داده ­ایم (1).

کنکاشی در کتاب

بخش اصلی کتاب با رنج و درد که همزاد همیشگی بشر است شروع شده است. به عبارتی زندگی صرفا شادکامی نیست، بلکه آمیخته­ ای از رنج و شادکامی است. باید با رنج نیز سازگار شد و از آن پلی برای رسیدن به شادکامی ساخت. منسون نیز به زندگی از منظر درهم­تنیدگی تلخی و خوشی می ­پردازد. به باور او اجتناب و رهایی از رنج ممکن نیست و به زندگی بهتری منجر نمی­ شود، بلکه خوب زیستن حاصل زیستن با درد و رنج است. در این زمینه از بودا نقل می ­کند: «رنج و فقدان در زندگی اجتناب­ناپذیر است و ما باید از تلاش برای مقابله با آن دست بکشیم.»(ص 25). زندگی هدفمند در گرو آشتی با رنج و معنا دادن به رنج است. رنج نتیجه تکامل زیستی و ضامن تکامل ماست: «ما رنج می­بریم زیرا رنج بردن از نظر زیستی مفید است. ما به این شکل تکامل پیدا کرده­ایم که دائما قدری ناراضی باشیم و احساس ناامنی روانی کنیم، زیرا معمولا انسان­های ناراضی و نگران هستند که بیشتر کارها را انجام می­دهند و برای بقا و نوآوری تلاش می­کنند. ما برنامه ­ریزی شده ­ایم که همیشه از چیزهایی که داریم ناراضی باشیم و تنها با چیزهایی که نداریم راضی شویم.» (ص 27). بنابراین تصور زندگی بدون رنج و مشکل برای همه غیرممکن است. رنج و مشکلات در تار و پود زندگی ما نهفته و حتی ضروری است.

در حقیقت رنج و مشکل راهی به سوی شادکامی است. کلید شادکامی در حل مشکلات است. «شادکامی حقیقی زمانی رخ می­دهد که مشکلاتی پیدا کنید که از داشتن و حل کردنشان لذت ببرید.» (ص 31). پس این مسئولیت ماست که چطور با رنج و مشکلات­مان مواجه شویم و به آن معنا دهیم. در نتیجه شادکامی پدیده ­ای جدا از مشکلات نیست. به اعتقاد نویسنده شادکامی نتیجه حل مشکلات است. اگر مشکلات­مان را به درستی بشناسیم، آن را بپذیریم و تلاش­مان به حل مشکلات منجر گردد، شادکامی به دست می­آید. اما در نهایت شادکامی نیز پایدار نیست و حل یک مشکل راه باز کردن برای سر برآوردن مشکلی دیگر است. بر هم خوردن مجدد تعادل و این دور پایان‌ناپذیر زندگی است. خصیصه­ی ذاتی زندگی و باز اجتناب‌ناپذیر است: «زندگی توالی بی­پایانی از مشکلات است.» «حل کردن یک مشکل یعنی ایجاد مشکل بعدی، همین.»(ص 29).

در فصلی از کتاب نیز به ارزش رنج می­پردازد. آیا ارزش­هایی که در زندگی برمی­ گزینیم، ارزش­های درست و واقع بینانه­ ای است؟ نویسنده مخاطب را با این سؤال مواجه می­کند که چرا رنج می­کشیم و برای چه هدفی؟ زیرا هدف به رنج­های ما معنا می­دهد. در راستای کدام ارزش و با چه معیاری درباره خود قضاوت می­کنیم؟ این ارزش­ها زیربنای رفتارهای ما و تعیین کننده رنج­های ما هستند. اگر ارزش­ها و معیارهای ما فاقد اعتبار و غیر واقع‌بینانه باشند، رنج‌های ما هم بیهوده خواهد بود. شاید با  واکاوی خودآگاهانه‌ی درونی به درک درستی از ارزش­های درست و غلط خود برسیم و از بسیاری رنج­هایی که ناشی از ارزش­ها و معیارهای غلط است و زندگی ما را آشفته می­کند، رها شویم.  

فارغ از رنج و مشکلات زندگی و داشته ­ها و نداشته ­هایمان ما مسئول زندگی خویش هستیم. مسئولیت این زندگی کاملا بر عهده ماست و رشد شخصی ناشی از پذیرش مسئولیت تام در زندگی است: «بینشی وجود دارد که تمام رشد و پیشرفت شخصی از آن بروز می­کند. آن بینش این است که هر کدام از ما مسئول هر چیزی هستیم که در زندگی­مان اتفاق می­افتد، بدون در نظر گرفتن شرایط خارجی.» (ص 93). ما در شرایطی معین به زندگی پرتاب شده­ایم (هایدگر) (2)، و کم و بیش از امکانات و توانایی­های خاصی برخورداریم که تا حد زیادی در آن نقشی نداشته­ایم. ولی این ما هستیم که مسائل را تفسیر می­کنیم و بایستی بهترین تصمیم ممکن را برای بهبود زندگی خویش بگیریم و مسئولیت زندگی­مان را بپذیریم: «اتفاقاتی که برای مان رخ می ­دهد همیشه در اختیار ما نیست. اما اینکه آن اتفاقات را چگونه تفسیر کنیم و چه واکنشی به آن نشان دهیم همیشه در اختیار ماست.» (ص 93).

فصل پایانی کتاب به سرنوشت محتوم بشر یعنی مرگ ختم می­ شود. مرگی که زندگی را شکننده و آسیب‌پذیر می‌سازد و تهدید کننده زندگی است. ولی مرگ پدیده ­ای است که زندگی را هم ارزشمند و به آن معنا می­ بخشد. هم تهدید کننده معنای زندگی ماست و هم معنا بخش آن است. مرگ باعث شکنندگی زندگی است و همین شکنندگی است که زندگی را ارزشمند می­کند (تاد می). (3). «مرگ نوری است که سایه زندگی به واسطه آن شکل می­ گیرد. بدون مرگ همه چیز بی­ ربط به نظر می ­رسد، همه تجربه ­ها من درآوردی و برآیند همه ارزش­ها و معیارها ناگهان صفر می­ شود.» (ص 194). و از سویی دیگر مرگ‌اندیشی و مرگ آگاهی می­ تواند اهمیت مسائل زندگی­مان را تعیین کند. یعنی آگاهی از مرگ به انتخاب ارزش­های مهم و ارزشمند در زندگی و کنار گذاشتن ارزش­های سطحی منجر می‌شود: «مواجه شدن با واقعیت فناپذیری خودمان بسیار مهم است، زیرا تمام ارزش­های مزخرف، شکننده و سطحی را در زندگی محو می­ کند». (ص 204).  

سخن آخر

کتاب هنر ظریف بی­خیالی حاوی نکات ظریفی برای زیست بهتر است. کتاب در قالب هشت فصل جامع تنظیم شده و به روایت و برخورد منطقی با پدیده ­های بنیادی زندگی فردی و اجتماعی پرداخته است. نویسنده ما را بر آن می‌دارد تا از نگاه سطحی بپرهیزیم و از زاویه­ای بهتر به زندگی بنگریم. با سوالاتی عمیق ارزش­های شخصی را بررسی کنیم و در باورها و ارزش­های خود بازنگری کنیم. علاوه بر این، محدودیت­ها و مسائل حائز اهمیت را در زندگی خویش بشناسیم و شخصا مسئولیت زندگی­مان را بپذیریم. مجموعه این راهکارها کمکی برای بهبود کیفیت زندگی انسان در دنیای مدرن است.  

-----------------------------------------------------

منابع

(1). اروین، ویلیام. (1394). فلسفه­ای برای زندگی؛ رواقی زیستن در دنیای امروز. ترجمه محمود مقدسی. تهران: گمان.

(2). تامپسون، مل. (1394). من. ترجمه سونا انزابی­نژاد. تهران: گمان.

(3). می، تاد. (1392). مرگ. ترجمه رضا علیزاده. تهران: گمان.

مشخصات اثر

منسون، مارک. هنر ظریف بی‌خیالی؛ رویکردی نامتعارف به خوب زیستن/ ترجمه رشید جعفرپور. تهران: نشر کرگدن 1398. چاپ هشتم.

درباره نویسنده این متن

حیدر کریمیان دانش‌آموخته­‌ی دکترای مدیریت آموزشی از دانشگاه خوارزمی تهران هستم. در آموزش و پرورش استان کردستان و در منطقه تاریخی زیویه خدمت می­ کنم. علاوه بر دنیای تعلیم و تربیت و فلسفه تربیتی به مطالعه فلسفه زندگی نیز علاقه ­مندم. 

 

برچسب ها :