مقایسه سه مدل عمده هوش مصنوعی

به گزارش لیزنا، هوش مصنوعی یکی از محورهای اصلی فناوری های نوظهور و از مهمترین و راهبردی ترین بخش های فناوری هر کشور است. با این توصیف، اطلاعات عمومی و تخصصی ما از دانستنی های ضروری از یک چت بات یا ربات هوش مصنوعی در چه حد است؟ وقتی صحبت از عملکرد می شود، تفاوت ها آشکار تر می شوند.  

دکتر جعفر مهراد استاد پیشکسوت دانشگاه شیراز در گفتگو  با لیزنا سه مدل زبانی هوش مصنوعی شامل CharGPT, Bard و Gork  را بررسی و ویژگی ها و عملکرد هرکدام را توضیح می دهد:

هزینه ها و دسترسی:

با شروع چت جی پی تی، به ویژه نسخه های3.5 و 4، این مدل ها در خط مقدم توسعه هوش مصنوعی بوده اند. چت جی پی تی 3.5 که بدون هیچ هزینه ای قابل دسترسی است، زمینه را برای تولید متون پیچیده فراهم آورده است. نسخه پیشرفته تر آن یعنی چت جی پی تی4 ( با هزینه ماهانه خیلی کم در حدود ٢٠ دلار)، در برنامه نویسی های پیچیده و حل مسائل بغرنج کاربردی فراوان دارد. این مدل برای کسانی که نیاز به کمک های پیشرفته و عملکرد سطح بالا دارند، مورد استفاده قرار می گیرد. از طرف دیگر، هوش مصنوعی گورک (Gork) با قیمت سالانه ١۶٠ دلار برای کاربران با الزامات خاص و سخت تر طراحی شده است. این مدل، با ارایه قابلیت های تخصصی برای کاربرانی که استفاده از هوش مصنوعی را در کاربردهای دقیق تر و پیچیده تر لازم می بینند، مناسب تر می باشد. در مقابل، اگر کاربری به دنبال مدل خبره ای است که او را درانجام وظایفش یاری رساند، هوش مصنوعی بارد (Bard) مناسب است. این مدل که به صورت رایگان در دسترس است در کارهای دقیق مانند کد نویسی و ارایه پاسخ های جستجو محور از مهارت های بالا تری برخوردار می باشد. این نکته هم مهم است بدانیم که گوگل، مدل هوش مصنوعی Gemini Ultra را نیز راه اندازی کرده است که در عرصه مدل زبانی بزرگ، انقلاب بیشتری را بوجود آورده، و برای کاربرانی که در تعاملات هوش مصنوعی به کارایی و کیفیت علاقه مند می باشند این مدل ویژگی های پیشرفته تری را براساس حق اشتراک ارایه می دهد.

چت جی پی تی:

چت جی پی تی که توسط OpenAI تولید شده است، به دلیل قابلیت های چشمگیر و طیف گسترده‌ای از برنامه های کاربردی به سرعت به یک ابزار مهم در زمینه های مختلف تبدیل شده است. درک ویژگی ها و مزایای آن برای کاربرانی که به دنبال استفاده از این فناوری قدرتمند هوش مصنوعی هستند، ضروری است.

خلاصه ای از نکات کلیدی حاصل از مقایسه ها:

درک و تولید زبان طبیعی: یکی از نقاط قوت اصلی چت جی پی تی توانایی آن در درک و تولید متن شبیه به انسان است. این مدل می تواند در مکالمات شرکت کند، به سوالات پاسخ دهد و حتی محتوای خلاقانه بنویسد و آن را به یک دارایی ارزشمند برای خدمات مشتری، ایجاد محتوا و اهداف آموزشی تبدیل کند.

آگاهی متنی: برخلاف مدل های قبلی، چت جی پی تی درک قابل توجهی از زمینه را در مکالمات نشان می دهد. این ویژگی باعث می‌شود تا گفتگو های منسجم و مرتبط را در مبادلات متعدد حفظ، و تعاملات را معنی دارتر و کارآمدتر کند.

سفارشی سازی و انعطاف پذیری: چت جی پی تی بسیار سازگار است و می تواند برای وظایف یا صنایع خاص تنظیم شود. در استفاده از این مدل زبانی برای مراقبت های بهداشتی، امور مالی و یا سرگرمی ها می توان آن را برای درک و تولید متن مربوط به یک زمینه خاص سفارشی سازی کرد. 

افزایش کارایی و بهره وری: با خودکارسازی وظایفی مانند تهیه پیش‌نویس ایمیل ها، تولید گزارش ها و ارایه پاسخ های سریع به پرس و جوها، چت جی پی تی به طور قابل توجهی کارایی و بهره وری را افزایش می دهد. این کاهش در حجم کارهای دستی، اجاره می دهد تا افراد خبره بر روی وظایف پیچیده تر و خلاقانه تمرکز کنند.

پشتیبانی آموزشی و پژوهشی: در قلمرو آموزش و پژوهش، چت جی پی تی به عنوان یک منبع ارزشمند عمل می کند. چت جی پی تی می تواند به انجام تکالیف درسی کمک کند، توضیحاتی را در مورد طیف گسترده‌ای از موضوعات ارایه دهد و حتی در پیش نویس مقاله های تحقیقاتی پیشقدم شود. 

زبان و قابلیت های ترجمه: چت جی پی تی با قابلیت های چشمگیر زبانی خود می تواند بین چندین زبان ارتباط برقرار کرده و ترجمه کند. چت جی پی تی با این ویژگی، نه تنها قابلیت استفاده خود را در میان گروه های زبانی مختلف گسترش می دهد، بلکه موانع زبانی گوناگون را نیز در ارتباطات جهانی برطرف می سازد.

یادگیری و بهبود مستمر: چت جی پی تی طوری طراحی شده است که در تعاملات و ارتباطات یاد می گیرد و در طول زمان کیفیت کار خود را ارتقاء می دهد. این جنبه از یادگیری مداوم تضمین می کند که این مدل زبانی در پاسخ های خود موثرتر و دقیق تر عمل می کند و با اطلاعات جدید و الگوی های استفاده سازگار تر می شود.

سهولت ادغام: چت جی پی تی را می توان به راحتی در سیستم ها و برنامه های موجود ادغام کرد. به لطف رابط برنامه نویسی کاربردی (API)، این قابلیت ادغام به کسب و کارها و توسعه دهندگان اجازه می دهد تا ویژگیهای پیشرفته هوش مصنوعی را به طور یکپارچه در محصولات و خدمات خود جاسازی کنند.

بارد:

بارد در کمپانی گوگل توسط تیم توسعه بوجود آمده و در حال حاضر با آخرین مدل هوش مصنوعی Gemini Pro مجهز شده است. بارد مجموعه ای منحصر به فرد از ویژگی ها و مزایایی را ارایه می دهد که آن را در «چشم انداز به طور فزاینده ای شلوغ از ابزارهای هوش مصنوعی»،  برجسته می کند.

خلاصه ای از نکات کلیدی حاصل از مقایسه ها:

تولید متن ظریف: ویژگی اصلی بارد، توانایی آن برای تولید متن با درجه بالایی از ظرایف و دقایق است. این رویکرد، بارد را به ویژه برای برنامه های کاربردی در نوشتن خلاق، شعر و سایر زمینه های هنری که در آن آهنگ و سبک زبان به اندازه خود محتوا مهم است، مناسب می سازد. 

درک متنی: همانند سایر مدل های پیشرفته هوش مصنوعی، بارد با درک متنی فوق العاده قوی سیب می شود تا گفتگو های منسجم و مرتبط را حفظ کند. این ویژگی، به ویژه در سناریوهایی که تداوم و عمق مکالمه ضروری است (مانند داستانسرایی)، بسیار مفید می باشد.

سازگاری با سبک های مختلف: بارد، برای انطباق با سبک های مختلف نوشتن دارای قابلیتهای منحصر به فرد است. اعم از اینکه ساخت یک گزارش رسمی یا یک داستان عجیب و غریب مورد نظر باشد، بارد می تواند خروجی خود را با توجه به آن سبک تغییر دهد و آن را به یک ابزار همه کاره برای نویسندگان و تولیدکنندگان محتوا مبدل سازد.

رابط کاربر پسند: بارد در حالی که به صورت قابل دسترسی و کاربر پسند طراحی شده است، این اطمینان وجود دارد که حتی افراد با تخصص های فنی محدود بتوانند از قابلیت‌های آن استفاده کنند. این قابلیت دسترسی، سودمندی خود را به طیف وسیعی از کاربران از جمله استادان/مربیان، دانشجویان/دانش آموزان، و متخصصان خلاق گسترش می دهد.

خلاقیت افزوده: یکی از مزایای قابل توجه بار پتانسیل آن برای افزایش خلاقیت است. با ارایه پیشنهادات، ایده ها و زوایای خلاقانه، بارد می تواند به عنوان یک «الهه شعر و موسیقی» برای هنرمندان، نویسندگان و برای هر کسی که به دنبال خلق نوآوری است، عمل کند.

برنامه‌های آموزشی: در محیط های آموزشی، بارد منبعی ارزشمند برای آموزش و یادگیری است. توانایی بارد در تولید محتوا و پاسخ به سوالات، آن را به عنوان یک دستیار ایده آل برای فراگیران و مدرسان تبدیل کرده است.

انعطاف پذیری زبان: بارد، هنوز هم طیف مناسبی از قابلیت‌های زبان را ارائه می دهد که ان را در زمینه های مختلف زبانی مفید بحساب می آورد. این ویژگی، به خصوص در محیط های چند زبانه و یا برای برنامه های یادگیری زبان مفید است.

مقرون به صرفه بودن: به عنوان یک مدل رایگان، بارد راه حلی بسیار مقرون به‌صرفه برای افراد و سازمان های است که بدون تحمل هزینه های زیاد، آزمایش هوش مصنوعی را دنبال می کنند. این وجه، دسترسی به فناوری پیشرفته هوش مصنوعی را به ویژه برای کسب و کارهای کوچک و کاربران نهایی به طور برابر امکان پذیر می سازد.

گورک:

گورک به عنوان یک مدل زبانی تخصصی به رهبری ایلان ماسک در X AI ایجاد شده است. گورک نام اختصاصی هوش مصنوعی X است. گورک، مجموعه ای از ویژگی ها و مزایای مناسب با کاربران X را که به دنبال قابلیت های پیشرفته هوش مصنوعی هستند، عرضه می دارد. 

خلاصه ای ازنکات کلیدی حاصل از مقایسه ها:

پردازش پیشرفته زبان: ویژگی برجسته گورک، قابلیت پردازش پیشرفته زبان آن است. این مدل برای رسیدگی به وظایف پیچیده زبان که آن را برای مخاطبان حرفه‌ای ایده آل می نمایاند، طراحی شده است. این زبان شامل موضوعات حقوقی، فنی و علمی است که در آن دقت و درستی زبان از اهمیت بالایی برخوردار می باشد. 

درک عمیق متنی: گورک در درک زمینه به گونه ای است که فراتر از یک مکالمه پایه است. توانایی آن برای درک و پردازش سناریو های پیچیده و اطلاعات فنی، گورک را به یک ابزار قدرتمند برای صنایع و متخصصانی که با موضوعات پیچیده سرو کار دارند، تبدیل می کند.

سفارشی سازی سطح بالا: یکی از مزایای کلیدی گورک درجه بالایی از سفارشی سازی است. این رویکرد می تواند با توجه به نیازهای خاص صنعت تنظیم شود و قابلیت های پردازش زبان خود را با اصطلاحات منحصر به فرد و سبک های ارتباطی بخش های مختلف سازگار کند. این حالت، برای برنامه های کاربردی تخصصی فوق‌العاده است. 

کارایی در پردازش اطلاعات: برای کسب و کارها و کسانی که با حجم زیادی از متن یا داده ها سرو کار دارند، گورک یک راه حل کارآمد ارایه می دهد، یعنی  پردازش و تجزیه و تحلیل سریع اطلاعات و صرفه‌جویی در وقت و منابع گرانبها. این خصیصه به ویژه در فعالیتهای تحقیقاتی مفید است.

قابلیت اطمینان و دقت پیشرفته: در محیط هایی که دقت اطلاعات بسیار مهم است، گورک یک راه حل قابل اعتمادی را فراهم می آورد. آلگوریتم های پیچیده آن درجه بالایی از دقت را در خروجی های خود تضمین می کند و خطر خطاهایی را که می تواند در محیط های حرفه ای گران باشد، کاهش می دهد. 

مقیاس پذیری برای استفاده سازمانی: با در نظر گرفتن این موضوع، گورک برای برنامه های کاربردی در سطح سازمانی مناسب است. این که از این مدل یک تیم کوچک باریک شرکت بزرگ استفاده کند، گورک می تواند با خواسته های مختلف متناسب با ابعاد و پیچیدگی های گوناگون آن تیم یا شرکت سازگار شود.

قابلیت های ادغام: یکی دیگر از مزایای قابل توجه گورک توانایی آن در ادغام یکپارچه با سایر سیستم ها و نرم افزارها است. این خصیصه، گورک را به یک ابزار ارزشمند برای افزایش گردش کار و فرآیندهای موجود با ویژگیهای پیشرفته هوش مصنوعی تبدیل می کند.

دسترسی مبتنی بر اشتراک: در حالی که گورک براساس اشتراک عمل می کند (با هزینه سالانه ١۶٠ دلار در سال)، این مدل نشان دهنده قابلیت های پیشرفته و ارزش آن برای کاربران متخصص است. هزینه کرد کاربران بر روی این سیستم، اغلب با سطح پیچیدگی و سفارشی سازی آن توجیه می شود.

همان طوری که فناوری هوش مصنوعی پیشرفت می کند، آگاهی از پیشرفت های جدید نیز حیاتی است. این مدل ها که به اختصار به توصیف آن ها پرداخته شد، فقط نوک کوه یخ را در آنچه هوش مصنوعی می تواند انجام دهد، نشان می دهد. با درک نقاط قوت، هزینه ها و دسترسی منحصر به فرد به هردمدل، می توانید یک انتخاب آگاهانه انجام دهید که با نیاز ها و بودجه شما سازگاری داشته باشد. به یاد داشته باشید که دنیای هوش مصنوعی دنیایی پویا است و همگامی با این تغییرات به شما اطمینان خواهد داد که همیشه در خط مقدم پیشرفت های تکنولوژیکی قرار دارید.

صرفنظر از انتخاب شما، هردمدل به طوری که دیدیم ترکیب منحصر به فردی از قابلیت هایی است که می تواند به طور قابل توجهی کار یا پروژه های شخصی شما را افزایش دهد. این که آیا شما در حال نوشتن خلاقانه، به دنبال پشتیبانی فنی ژثیا بررسی سایر برنامه های هوش مصنوعی هستید، این مدل ها طیف وسیعی از گزینه ها را با توجه به نیازهای مختلف ارایه می دهند.

دکتر جعفر مهراد در پایان افزود: نکته ای را هم برای گروه های آموزشی علم اطلاعات و دانش شناسی کشور یادآوری می کنم و آن اینکه امروزه با توجه به روند افزایشی فناوری های نوظهور و امکان استفاده از آن ها در دروس مختلف و محیط های حرفه ای، رسالت و نحوه فعالیت گروه های آموزشی متنوع تر و در عین حال تخصصی تر شده است. در دهه ١٣٨٠ و اوایل دهه ١٣٩٠، تغییرات عمیق و گسترده ای در برنامه‌های درسی این رشته اعمال شد. در حال حاضر، تقریبا بیش از دو دهه از توسعه برنامه های درسی سپری شده است. ضروری است که گروه های آموزشی برای تربیت دانشجویانی با کیفیت علمی و عملی مطلوب مبتنی بر نیازهای جامعه، باید تغییرات بنیادی دیگری را در برنامه های درسی بوجود آورند. اکنون، در فرایند دانش افزایی با محوریت تولید علم و مهارت، طراحی، برنامه ریزی و نیز اصلاح زیرساخت ها با رویکرد فناورانه امری اجتناب‌ناپذیر است. باید تا دیر نشده، گروه های آموزشی برای موفقیت شغلی دانشجویان صدای فناوری های تحول آفرین را بشنوند. این فناوری ها، فرصت های شغلی را به سرعت تغییر داده و از این رو سازمان ها و کسب و کارها، شامل کتابخانه ها و مراکز اطلاعات علمی، در برابر محیط پررقابت، تمرکز خود را بر استفاده  از نیروهایی گذاشته اند که خلاق، نواور، ماهر و کارآمد باشند.