معرفی کتاب جهان هولوگرافیک

درباره نویسنده

مایکل کولمن تالبوت[1] (۱۹۵۳ - ۱۹۹۲) نویسنده آمریکایی چندین کتاب بود که در آن‌ها دست بر روی هم‌راستایی میان عرفان باستان و مکانیک کوانتومی گذاشته و از مدل نظری واقعیت که بر اساس پژوهش‌ها و نتایج دیوید بوهم[2] و کارل اچ. پریبرام[3] جهان فیزیکی را شبیه هولوگرام می‌داند، طرفداری می‌کرد. به عقیده تالبوت، ادراک فراطبیعی، جنبش فراذهنی، تله‌‌پاتی و دیگر پدیده‌های پارانرمال محصول این مدل هولوگرافیک از واقعیت هستند.

تالبوت در گراند رپیدز، میشیگان به دنیا آمد؛ در جوانی به نیویورک سیتی نقل مکان کرد و در آنجا به عنوان نویسنده آزاد به فعالیت پرداخت. مقالات او که اغلب به پیوند علم و معنویت می‌پرداختند، در مجلاتی مانند امنی[4] و ویلج وویس[5] منتشر می‌شد. اولین رمان تالبوت با عنوان «وابستگی ظریف: رمانی از زندگی خون آشام» در سال ۱۹۸۲ به عنوان رمانی اورجینال با جلد شومیز، از انتشارات آون به چاپ رسید. گرچه این اثر هرگز تجدید چاپ نشد، اما به عنوان اثری کلاسیک در ژانر خود شناخته می‌شود و بارها در فهرست بهترین رمان‌های خون آشامی نوشته شده قرار گرفته است. یافتن نسخه‌های دست دوم این کتاب که مدت‌هاست چاپ نشده، دشوار و گران است (گودریدز، بی‌تا). مایکل در اصل نویسنده‌ ژانر علمی- تخیلی بود (نیویورک تایمز، ۱۹۹۲) عناوین دیگر او که ذیل آثار ترسناک قرار می‌گرفتند، هر دو از آثار کالت و عامه‌پسند بودند، که عبارتند از: «باتلاق» (۱۹۸۶) و «چیزهای شبانه» (۱۹۸۸). با وجود محبوبیت داستان‌های تخیلی او در میان طرفداران ژانر وحشت، شهرت اصلی تالبوت به خاطر آثار غیرداستانی اوست که بسیاری از آن‌ها بر مفاهیم عصر نو، عرفان و پدیده‌های فراطبیعی تمرکز دارند. می‌توان گفت که مشهورترین و مهم‌ترین اثر او، همین کتاب، یعنی «جهان هولوگرافیک» (۱۹۹۱)، ترجمه داریوش مهرجویی (۱۳۱۸-۱۴۰۲) است. او در این کتاب به بررسی نظریه‌ای می‌پردازد که پذیرش آن روز به روز آسان‌تر می‌شود؛ و آن این‌که کل جهان یک هولوگرام است. این کتاب همچنان تجدید چاپ می‌شود و تا امروز مورد بحث قرار گرفته است.

از سال ۱۹۷۱ تا ۱۹۷۴ در دانشگاه ایالتی میشیگان تحصیل کرد و در آنجا به دنبال آموزش‌های متنوعی بود. نواختن پیانو را به تنهایی و با پشتکار یاد گرفت؛ او طرفدار پر و پا قرص الکساندر اسکریابین بود. زمان زیادی را صرف نقاشی کرد و با اعضای هیئت علمی تاریخ هنر برای بحث در مورد هنر و فرهنگ دوست شد (ویکی‌پدیا، بی‌تا). او در جوانی علاقه زیادی به علوم غریبه داشت و بحث‌ او با دوستان نزدیکش، همیشه پیرامون داستان‌های مربوط به جن‌زدگی و یوفوها بود. تالبوت تلاش کرد تا معنویت، دین و علم را برای روشن کردن سوالات عمیق با هم ادغام کند. از دیگر کتاب‌های غیرداستانی او می‌توان به «عرفان و فیزیک جدید» و «فراسوی کوانتوم» اشاره کرد. مایکل تالبوت در سال ۱۹۹۲ در سن ۳۸ سالگی بر اثر سرطان خون درگذشت.

درباره کتاب

آیا معجزه، نوعی پردازش اطلاعات است؟ در تعریف ساده هولوگرام می‌توان گفت که این مفهوم تلقی تصاویری سه بعدی است، که با کمک لیزر به فضا تابانده می‌شوند. دیوید بوهم، شاگرد اینشتین و فیزیکدان کوانتومی در کنار کارل پریبرام، عصب شناس دانشگاه استنفورد، از مولفان حوزه درک مدرن از مغز، ادعا می‌کنند که جهان توسط ذهن انسان ساخته شده است. آن‌ها روشی جدید برای مشاهده جهان ارائه کرده‌اند که اگر توسط علم تصدیق شوند، بسیاری از معماهای حل نشده فیزیک، رویدادهایی مانند تجربیات خارج از بدن و نزدیک به مرگ، رویاهای شفاف و حتی تجربیات عرفانی مانند مفهوم وحدت وجود تبیین می‌شوند. از یک جنبه، ربط مباحث متافیزیکی و شواهد موجود در این اثر به مثل افلاطون، طعم مرموزی را به خواننده هدیه می‌دهد.

البته در کنار گروهی که شیفته‌ی این کتاب و نظریات بدیع مطرح‌شده در آن هستند گروهی دیگر، زبان به انتقاد از نویسنده گشودند و از کتاب با صفاتی چون «شبه‌علمی» و «سرشار از خرافات» یاد کردند (کتابراه، بی‌تا).

تالبوت این ایده شگفت‌انگیز را با زبانی قابل فهم برای مخاطبان عام می‌شکافد و مفاهیم پیچیده فیزیک کوانتوم، مکانیک کوانتومی و نظریه ریسمان را به هم پیوند می‌دهد تا عاقبت استدلال کند که جهان ما ممکن است یک فرافکنی از اطلاعات باشد، درست مانند تصویری که از تداخل امواج نور بر روی یک صفحه هولوگرافیک ایجاد می‌شود.

این اثر، خواننده را به سفری ذهنی، مغزی و آگاهی‌بخش می‌برد تا ماهیت فضا-زمان و رابطه انسان با جهان هستی را از منظری نو تشریح کند. کتاب جهان هولوگرافیک، با وجود ارائه مباحث علمی عمیق، لحنی جذاب و خواندنی دارد و به همین دلیل، مورد استقبال بسیاری از خوانندگان در سراسر جهان قرار گرفته است.

برخی از مضامین کلیدی این کتاب عبارتند از:

• اصل هولوگرافیک: ایده بنیادی این کتاب که بر اساس آن، هر نقطه از فضا، اطلاعات کامل کل جهان را در خود ذخیره کرده است. چنین مقوله‌ای از ربط و درهم تنیدگی ذرات زیر اتمی (اسپکت[6]، ۱۹۸۲) با سرعتی بالاتر از سرعت نور مطرح شد.
• ارتباط ذهن و ماده: تالبوت در این کتاب استدلال می‌کند که ذهن و ماده دو جنبه جدایی ناپذیر از یک واقعیت یگانه هستند.
• ماهیت واقعیت: نویسنده به بررسی ایده‌های مختلفی در مورد ماهیت واقعیت، از جمله ایده شبیه‌سازی رایانه‌ای جهان، می‌پردازد.

کتاب جهان هولوگرافیک برای کسانی که به مفاهیم عمیق علمی و فلسفی، به ویژه در رابطه با ماهیت جهان و جایگاه انسان در آن، علاقه دارند، می‌تواند بسیار جذاب و خواندنی باشد. لازم به ذکر است که ایده ی جهان هولوگرافیک هنوز در مراحل اولیه بررسی علمی قرار دارد و به طور کامل اثبات نشده است. اگر به دنبال یک کتاب علمی-فلسفی جذاب و تامل برانگیز هستید، کتاب جهان هولوگرافیک می‌تواند انتخاب مناسبی برای شما باشد.

نقد و بررسی کتاب

واقعیت، چه ماهیتی دارد؟ یا شاید بهتر است اینگونه بپرسیم که آیا اصلا واقعیتی وجود دارد؟ اگر پاسخ مثبت باشد، آیا این مفهوم مطلق است یا نسبی؟ این‌ سوالات، قلب تپنده کاوش‌های علمی و فلسفی را زنده نگه می‌دارند. یکی از جدیدترین، پربحث‌ترین، جذاب ترین و شاید ترسناک‌ترین نظریه‌های مطرح در این عرصه، که موجب نوعی پارادوکس هستی‌شناسانه هم می‌شود، اظهار دارد که جهان یک هولوگرام غول پیکر است. درحالی‌که این ایده بواسطه مزین شدن به شکل و ریختی عامیانه و مدرن، در ابتدا شوکه کننده و غریب به نظر می‌رسد، خواننده جدی با لمس این موضوع، درک می‌کند که در عصر عدم سازگاری فیزیک کلاسیک و مکانیک کوانتومی، این بدیع چگونه می‌تواند در مقام تنها توجیه‌کننده پدیده‌های زیادی که قبلا مجهول باقی‌ مانده‌اند، دربیاید.

در کتاب جهان هولوگرافیک، نویسنده اهل علم و قلم، ما را به هزارتوی ذهنی برخی از بااستعدادترین نظریه‌پردازان علمی دعوت می‌کند و تعریف آن‌ها از واقعیت که مبتنی بر آخرین تحقیقات و اکتشافات قلمرو فیزیک کوانتوم هستند را منعکس می‌کند. از الفبای فیزیک کوانتوم خبر ندارید؟ نگران نباشید. نکته ستودنی در مورد کتاب هم همین است؛ برای درک مطالب ارائه شده، فقط باید یک انسان پرسشگر باشید که گاه با کالبد خود بیگانه می‌شود و در درنگی بدیهی به عطفی باشکوه می‌رسد: «پرسش چیستی از وجود». نویسنده مهارت فوق العاده‌ای در ارائه موضوعات پیچیده و گیج کننده دارد. گویی او به اصل دسترس‌پذیری، به معنای درک‌پذیری، متعهد است. اما برای آن دسته از مخاطبانی که ذره‌ای در عالم فیزیک کاوش داشته‌اند، داستان فراتر از صرفا قابل دسترس بودن است؛ طوری که آنان با خوانشی جذاب و گیرا مواجه خواهند شد. علاقه‌مندان به سینمای علمی-تخیلی و روانشناختی، در نظر اول متوجه خواهند شد که ایده‌های مطرح شده در این رسانه‌ هنری، بر ذات عالمانه و مکاشفه‌گر انسانی بنا شده‌اند.

اگر جهان باستان را یکی دیگر از مجهولات معادلات کیهانی بدانید، یکی از زیباترین برداشت‌هایی که با آن مواجه خواهید شد، این است که نظریه های مدرن آن‌قدرها هم نو نیستند؛ حداقل در پشت پرده عناوین جدیدشان. خواستگاه این ایده جهان باستان است. حکیمان هندو، استادان ذن و آن عارفان خاموش همگی به نوعی ناشران این ایده هستند. در یک حالت، جهان رو به گسترش است و در حالتی دیگر با کاهش شتاب کیهان، جهان فشرده خواهد شد، آینده به گذشته خواهد رسید و در لایه‌های زیرین این اثر هم می‌توان دریافت که علم مدرن، سرانجام در حال رسیدن به تفکرات باستانی است. این وضعیت گاهی این

تالبوت می نویسد: «در تفکر شمن‌ها نیز مصداق‌های هولوگرافیکی زیادی وجود دارد». همه چیز در جهان به هم مرتبط است و نویسنده از این ارتباط با عنوان نظم مستتر یاد می‌کند. مفهوم به‌هم‌ پیوستگی همه چیز، در قلب نظریه جهان هولوگرافیک قرار دارد؛ شبیه به یک تار عنکبوت و یا تداخل الگوهای حاصل از پرتاب سنگ به سطح دریا. ایده اصلی این اصل به گونه‌ای است که هر بخشی از هولوگرام حاوی تمام اطلاعات کل آن است. طبق گفته تالبوت، دنیای ما و محتویات آن «تنها تصاویری روح‌گونه هستند؛ بازتاب‌های یک سطح از واقعیت، چنان فراتر از جهان‌بینی ما، که به معنای واقعی کلمه ورای فضا و زمان قرار دارد». او با نثری اغراق‌آمیز، در مورد جهان به عنوان یک هولوگرام صحبت می‌کند؛ یعنی نمایشی سه بعدی از یک واقعیت والاتر. کار این ایده را می‌توان به برون‌فکنی یک واقعیت درون‌فکنی‌شده توصیف کرد. تالبوت می‌گوید این امر نشان می‌دهد که ممکن است حتی جهان عینی اصلا وجود نداشته باشد.

تا اینجا همه‌چیز خوب پیش می‌رود، اگرچه اثر کمی بی‌محتوا بنظر می‌رسد، اما تالبوت سپس به شکار شواهدی می‌رود تا الگوهای جدید در تله‌پاتی، اسکیزوفرنی، همزمانی، اثر دارونما، استیگماتا، طب سوزنی، جنبش فراروانی (تأثیر ذهن بر ماده)، ارواح خانه‌خراب‌کن، پیش‌آگاهی، یوفوها، باستان‌شناسی روانی و موارد دیگر را بررسی کند. گاهی رویکرد نویسنده ساده‌لوحانه ساده‌لوحانه است، مثلا صبت از سطوح بالاتر به میان می‌آید، محصولی سطحی به سبک تئوری‌های توطئه عصر مدرن؛ اما در اوج همین نگرش سطحی، نویسنده به خواننده نزدیک شده و درباره ماجراجویی‌های روانی خودش صحبت می‌کند.

بدون شک دروازه ورود به فهم یکی از گیج کننده‌ترین و جذاب‌ترین پدیده‌های انسانی، در پس تورق این ایده نهفته است؛ کارل یونگ، پدیده «همزمانی[7]» را به ما معرفی کرد، چیزی که به عنوان «تصادف معنی‌دار» شناخته می‌شود. با این حال، تصادف را نباید با شانس یکی دانست. هنگامی که یک همزمانی واقعی رخ می دهد، گویی چیزی بسیار عمیق در حال وقوع است. لحظه ای فریبنده و کوتاه، که پنجره آگاهی‌ما را با حیات هولوگرامی آشنا می‌کند. از این موارد می‌توان چنین برداشت کرد که در ساختار واقعیت ایراداتی نهفته است. تالبوت با قلقلک دادن افکار خواننده، گامی جلوتر می‌رود و بیان می‌کند که این پدیده‌ها نشان می‌دهند که فرآیندهای فکری ما، بسیار بیشتر از آنچه تا به حال تصور می‌شد به دنیای فیزیکی مرتبط هستند؛ نخ آگاهی، در تار و پود محمل واقعیت بافته شده و هیاهو می‌کند.

جهان هولوگرافیک کتابی است ضروری، برای هر کسی که به فهم ماهیت جهان علاقه دارد. کتابی خواندنی و تأمل برانگیز که به خواننده دیدگاهی جدید از واقعیت ارائه می‌دهد. با این حال، مهم است به خاطر داشته باشیم که این کتاب یک اثر علمی نیست و ایده‌های ارائه شده در آن هنوز به طور کامل مورد تایید علم قرار نگرفته‌اند، پس پیشنهاد می‌شود تا این کتاب با نگاه انتقادی و مستقلانه خوانده شود. این کتاب به دلیل اتکا به شواهد غیرعلمی و همچنین به دلیل ارائه تفسیری غیرعلمی از پدیده‌های علمی، مورد انتقاد برخی از دانشمندان و فیلسوفان قرار گرفته است.

در کل نقاط قوت این کتاب عبارتند از: ارائه ایده‌ای جذاب و نوآورانه؛ استفاده از زبانی روشن و قابل فهم؛ گردآوری شواهد از طیف وسیعی از حوزه‌های علمی، از جمله فیزیک، روانشناسی، و عرفان. نقاط ضعف آن: اتکا به شواهد غیرعلمی؛ ارائه تفسیری غیرعلمی از پدیده‌های علمی و ترویج آن بدون درنظر گرفتن عقاید مخالف؛ عدم ارائه توضیحی روشن از اینکه چگونه ایده هولوگرافیک بودن جهان می‌تواند با علم مدرن آشتی داده شود و آگاهی از این موضوع در صورت تایید شدن، چه عواقبی خواهد داشت.

سخن پایانی

کتاب جهان هولوگرافیک نوشته مایکل تالبوت، سفری جذاب و ذهن‌گشا به دنیای ایده‌ها و مفاهیمی است که مرزهای دانش ما را به چالش می‌کشند. تالبوت با زبانی روشن و گیرا، خواننده را به سفری در دنیای فیزیک کوانتوم، عرفان، فلسفه و تجربیات فراطبیعی می‌برد؛ او تصویری را از جهان ارائه می‌دهد که در آن همه چیز به هم پیوسته و به یکدیگر وابسته است.

در این کتاب، ایده هولوگرافیک بودن جهان به عنوان یک نظریه ی علمی نوظهور معرفی و بررسی می‌شود. تالبوت با گردآوری شواهدی از حوزه‌های مختلف علمی، از جمله فیزیک، روانشناسی و عرفان، این ایده را مطرح می‌کند که جهان ما نه یک واقعیت مستقل، بلکه بازتابی از یک واقعیت کلی‌تر و فراتر از زمان و مکان است.

جهان هولوگرافیک فراتر از یک نظریه علمی صرف است. این کتاب به خواننده کمک می‌کند تا به ماهیت واقعیت، آگاهی و جایگاه انسان در جهان هستی به گونه‌ای جدیدتر و عمیق‌تر بیاندیشد. تالبوت با به چالش کشیدن باورهای رایج و ارائه دیدگاهی بدیع از جهان، خواننده را به سفری اکتشافی در درون خود و دنیای پیرامونش دعوت می‌کند.

با این حال، مهم است تا بدانیم که ایده هولوگرافیک بودن جهان هنوز در مراحل اولیه تحقیق و بررسی علمی قرار دارد و هنوز به طور کامل مورد تایید علم قرار نگرفته است. همانطور که در این معرفی اشاره شد، برخی از شواهد ارائه شده توسط تالبوت غیرعلمی هستند و برخی از تفاسیر او از پدیده‌های علمی نیز، مورد انتقاد دانشمندان قرار گرفته است.

با این وجود، کتاب جهان هولوگرافیک اثری ارزشمند، نو و خواندنی است که خواننده را به تامل در ماهیت واقعیت و جایگاه انسان در آن ترغیب می‌کند.

مشخصات اثر

تالبوت، مایکل کولمن/ جهان هولوگرافیک؛ ترجمه داریوش مهرجویی./ انتشارات هرمس، ۱۳۹۶. (۴۴۶ ص)

منابع

گودریدز. (بی‌تا). بیوگرافی مایکل تالبوت. لینک

نیویورک تایمز. (۱۹۹۲). آگهی درگذشت مایکل تالبوت. لینک

دانشنامه ویکی‌پدیا. (بی‌تا). بیوگرافی مایکل تالبوت. لینک

کتابراه. (بی‌تا). معرفی و دانلود کتاب جهان هولوگرافیک. لینک

درباره نویسنده متن

من، پوریا راحت، در آستانه ۲۴ سالگی قرار دارم (در زمان نگارش این متن)، اکنون مشغول به تحصیل در گرایش مدیریت اطلاعات در دانشگاه شهید بهشتی تهران (مقطع کارشناسی ارشد) هستم و دوره کارشناسی خود را در دانشگاه خوارزمی به انجام رساندم. علایق خود را در اطلاعات کوانتومی، داده‌کاوی، نجوم، سینما و پژوهش در این موارد می‌بینم. به صورت پراکنده به نوشتن و نقد آثار سینمایی می‌پردازم، فلسفه و معنایابی برایم عزیز است و از نوشیدن یک فنجان قهوه و مطالعه در سکوت، لذت می‌برم!

 -----------------------------------------

[1]. Michael Coleman Talbot

[2].  David Bohm

[3]. Karl H. Pribram

[4]. Omni

[5]. The Village Voice

[6]. Alain Aspect

[7]. Synchronicity