از «فریادهای خاموش» نوشته عماد افروغ رونمایی شد

به گزارش لیزنا بر اساس اعلام پایگاه اطلاع‌رسانی نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور، مراسم رونمایی از جدیدترین اثر عماد افروغ، با عنوان «فریادهای خاموش» (جلد چهارم از مجموعه روزنگاشت تنهایی) دوشنبه، ۵ شهریور با حضور نویسنده اثر، علیرضا مختارپور، رضا امیرخانی، مهدی قزلی، سمیه سادات لوح موسوی، میثم قهوه‌چیان، سید احمد حسینی، محمد آقاسی در مجموعه خانه مهر امام رضا(ع) برگزار شد.

علیرضا مختارپور در این مراسم طی سخنانی درباره این کتاب گفت: آقای دکتر افروغ این کتاب را دو هفته پیش و پیش از برگزاری جلسه شورای فرهنگ عمومی به من هدیه دادند و من بلافاصله ۱۰۰ صفحه از آن را خواندم. وقتی نام این کتاب را دیدم با ترکیبی با عنوان «فریادهای خاموش» مواجه شدم. بواسطه فعالیتی که سال‌ها به آن اشتغال داشتم، این ترکیب بلادرنگ من را به یاد بیتی از حضرت مولانا انداخت.

وی افزود: همان‌طور که استحضار دارید مولانا شاید یکی از تنها و معدود شاعرانی است که تخلص لفظی ندارد. یعنی در بیش از سه‌هزار غزل دیوان کبیر، شما هیچ جا نام مولوی را در انتهای هیچ غزلی نمی‌بینید. در تعداد کمتر از ۷۰۰ غزل تخلص به نام شمس، یعنی مراد مولانا است و در اکثر غزلیات هم یک تخلص معنوی دارد که لفظ خاص نیست و آن تخلص معنوی امر به «خموشی» است.

دبیرکل نهاد با اشاره به اشتراکات عنوان کتاب «فریادهای خاموشی» و سروده مولانا ادامه داد: در میان بیش از ۲ هزار غزلی که با خموشی تمام می‌شود، مولانا یک بیت عجیب دارد که شبیه نامی است که بر روی کتاب جناب آقای دکتر افروغ گذاشته شده که در آن یک پیش‌بینی درباره آثار خود می‌کند. مولانا در این بیت می‌گوید «خمش چندان بنالیدم که تا صد قرن این عالم، در این هیهای من پیچد بر این هیهات من گردد.»

علیرضا مختارپور در ادامه درباره برخی ویژگی‌های این کتاب در مقایسه با آثار روشنفکران، گفت: دقت در جزئیات یکی از ویژگی‌های این کتاب است و همانطور که در صفحه ۴۰۰ کتاب عنوان شده، نویسنده بنا داشته که هیچ اتفاقی را سانسور نکند و در نتیجه از موضوعاتی چون پول گرفتن از عابر بانک، پلو درست کردن و کمردرد ناشی از بازی کردن فوتبال خانوادگی در این کتاب به چشم می‌خورد، تا نقد کتاب دیالکتیک و بررسی مسائل اجتماعی- سیاسی و نقد روحانیت؛ که همه این مسائل در این کتاب با یکدیگر ممزوج هستند و به شناخت بیشتر و بهتر نویسنده کمک می‌کنند.

وی توجه ویژه به حالات روحی و درونی را از دیگر ویژگی‌های این کتاب عنوان کرد و گفت: ما در این اثر خواب‌ها، رویاها و کابوس‌های نویسنده را نیز می‌خوانیم که نویسنده بعضا تفاسیری بر بعضی از این خواب‌ها نیز ارائه می‌کند. اما به هر حال وقتی خواننده با نویسنده‌ای روبه‌رو می‌شود که ناراحت است، دلگیر است، به تنهایی خود فکر می‌کند، موضوعات مختلف را دستمایه تفکر قرار می‌دهد و حتی خود تفکر درباره تنهایی، خدا، انسان، جهان، فقر و عدالت را موضوع تفکری دیگر قرار می‌دهد، به وجد می‌آید. وقتی این موضوعات را در کتاب می‌خواندم به یاد تعبیر مرحوم علامه جعفری افتادم که سیر حیات معقول در سراسر این کتاب به چشم می‌خورد.

دبیرکل نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور، توجه به دین و دینداری را یکی دیگر از ویژگی‌های این اثر عنوان کرد و گفت: نویسنده به هیچ وجه ابایی ندارد که تعلق و انس خود را با دین و عبادت و قرآن نشان دهد. قرآنی که می‌خواند بحث می‌کند و نکاتی به ذهنش می‌رسد در این کتاب به روشنی بیان شده است. یکی دیگر از ویژگی‌های این کتاب، اشتغالات علمی نویسنده و کتاب‌هایی است که خوانده؛ در نمایه این کتاب نام ۲۱ اثر آورده شده که البته این نمایه ناقص است، چرا که بسیاری از مقالات و کتاب‌هایی که در این اثر مورد بحث واقع شده در این نمایه ارائه نشده است که البته این بررسی‌ها هم بررسی‌های سطحی نیست. چرا که نویسنده مرحله به مرحله دقت، معنی شناسی، رابطه این کتاب با کتاب‌های قبلی و اثر متفکر در حوادث سیاسی اجتماعی را مورد بحث قرار می‌دهد.

مختارپور ادامه داد: آقای دکتر افروغ استاد دانشگاه هستند، نماینده مجلس بوده‌اند و در شوراهای مختلف عضو هستند. بنابر این کتاب تنها یک کتاب انتقادی به مسائل سیاسی و اجتماعی نیست، بلکه راهکار، ارائه نظر و پیشنهاد نیز در این کتاب وجود دارد. این یعنی یک روشنفکر مسئول و متعهد. کسی که اگر نگرانی دارد، بر راه حل، پیشنهاد و مسائل قابل اصلاح را هم تأکید می‌کند.

دبیرکل نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور در ادامه به بخش‌هایی از این کتاب اشاره کرد و گفت: مسئله بعدی آن حدیث نفسی است که در این کتاب زیاد دیده می‌شود. نویسنده تمام اندیشه‌ها، مناجات‌ها و تنهایی‌های و همچنین مرگ‌اندیشی، خانواده، قوت و ضعف‌های خود و سایر موارد را مطرح می‌کند. افرادی که دکتر افروغ را می‌شناسند می‌دانند که ایشان یک جمله معروف دارد که بسیار آن را استفاده می‌کنند و آن هم «وحدت در کثرت و کثرت در وحدت» است. کسی که این روزنگاشت‌های را می‌خواند متوجه می‌شود که مصداق انسانی این وضعیت خود دکتر افروغ هستند.

علیرضا مختارپور با اشاره به گرایش‌های مختلف روشنفکری در کشور گفت: ما روشنفکران بسیاری داریم که به هر دلیلی نظر خاصی درباره تعهد و مسئولیت اجتماعی روشنفکری دارند. روشنفکرانی که معتقدند دین به معنی تعهد و روشنفکری به معنی آزاد اندیشی اصلا قابل جمع نیستند؛ و همچنین سایر روشنفکران دیگر. اما در این کتابِ سراسر سوال، مسئله و پرسش، نویسنده این کتاب خودش پاسخ به یک سوال است. اگر سوال کنیم که آیا امکان وقوع روشنفکر متدین، متعهد، مسئول، آگاه دارای نظر، دارای راه حل، پاکدامن و پاکدست، وجود دارد یاخیر، در حکمت نظری می‌گویند بهترین دلیل برای امکان چیزی، وقوع آن چیز است. بر این اساس آقای دکتر افروغ نمونه وقوع چنین روشنفکران متدین و مسئول هستند.

در ادامه این مراسم رضا امیرخانی، مهدی قزلی، سمیه سادات لوح موسوی، میثم قهوه‌چیان، سید احمد حسینی، محمد آقاسی نیز به بیان مطالبی با محوریت کتاب «فریادهای خاموش» پرداختند.

همچنین عماد افروغ نیز پس از شنیدن نظر حاضران، اظهار داشت: احساس می‌کنم هدفی که از این جلسه داشتم حاصل شد چرا که می‌خواستم برای بحث‌های بعدی سرنخ‌هایی حاصل شود. من هر زمان که دلم می‌گیرد می‌نویسم، این نوشتن باعث می‌شود اعجاز صورت گیرد و از آن دل گرفتگی خارج شوم. در زمان نوشتن فکر نمی‌کردم کتاب را چاپ کنم. ما انقلاب را یک گفتمان می‌دانیم و با آن ایده به نقد سیاست‌ها و رفتارها رسیدم. معتقدم اگر نقد نبود معلوم نبود چه می‌شد. نقد مربوط به قدرت مدنی است. اگر ما نقد و گفتمان نداشته باشیم باید به نقد مقابل تن دهیم.