سومین جلسه شورای علمی همایش «دین، فرهنگ و رسانه های نوین» برگزار شد

به گزارش لیزنا،‌ سومین جلسه شورای علمی همایش «دین، فرهنگ و رسانه های نوین»  برگزار شد. کمال اکبری، رئیس دانشکده دین و رسانه در ابتدای جلسه ضمن خوشامدگویی به اعضای شورای علمی، از ارسال 299 چکیده به دبیرخانه همایش خبر داد و با تقدیر از زحمات دبیران این همایش، تعداد بالای چکیده های ارسالی را یک دستاورد دانست.

وی تصریح کرد: پیش‌نشست‌هایی با عناوین مبانی فقهی تعاملات انسانی در متاورس، طراحی و مدیریت دینی سکوهای فضای مجازی:‌ الزامات و مسائل، فلسفه ارتباطات میان‌فرهنگی از منظر قرآن در نسبت با فضای مجازی، تلویزیون های تعاملی؛ تحول مصرف رسانه ای و گسترش اوقات فراغت، فضای مجازی و سبك زندگي اخلاقی و راهکارهای آموزش دینی با رسانه‌های دیجتال تاکنون برگزار شده است و موضوعاتی همچون مواجهه اجتماعات شیعی با رسانه های نوین، الزامات تقلید یا ابداع در تولید برنامه‌های دینی در فضای مجازی، تعاملات مجازی و بازاندیشی عقیدتی در رسانه‌های نوین، عمومی‌سازی اطلاعات کاربران در شبکه‌های‌ اجتماعی از منظر دینی، هوش مصنوعی؛ فرصت ها و چالش های دینداران در حال برنامه‌ریزی برای برگزاری است.

مدیر پژوهش دانشکده دین و رسانه از برگزاری نشست‌های مشترک با مراکزی همچون پژوهشکده باقرالعلوم، ‌اداره کل پژوهشهای اسلامی، مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه‌ها و دانشگاه سوره خبرداد و تأکید کرد: کتاب «اخلاق در رسانه های نوین» و «راهنمای مطالعاتی دین، فرهنگ و رسانه های نوین» در دست تألیف بوده و کتاب «دین دیجیتال» و «کاربست تفکر نقادانه در رسانه های نوین» نیز در مسیر ترجمه است. وی در پایان از تدوین ویژه نامه برای همایش و برنامه ریزی برای دیدار اعضای شورای علمی همایش با مراجع و علما خبر داد.

در ادامه جلسه، محسن کرمی دبیر علمی همایش به سخن پرداخت و در پیشنهاداتی به عنوان نشست های تخصصی گفت: می توان مباحث رسانه ای vodها، سبک زندگی و رسانه های نوین، اخلاقیات و رسانه های نوین، مناسک و شعائر، بازی های رایانه ای، ارتباط علم و رسانه های نوین، اخلاق علم و همچنین نظریه های علمی را به بحث گذاشت.

حجت الاسلام لیراوی مدیر کل پژوهش های اسلامی رسانه با اشاره به اینکه برگزاری همایش های علمی کار مشکلی است، به همکاری با حوزه علمیه در همایشی مرتبط با هوش مصنوعی توصیه کرد و در پایان خاطرنشان کرد: به داوران توصیه می کنم که در ارزیابی مقالات کیفیت را فدای کمیت نکنند.

حجت الاسلام علی نهاوندی استاد درس خارج حوزه علمیه، یکی از اهداف برگزاری همایش ها را ارائه راهکار های مؤثر برای پیشبرد حوزه های دانشی دانست و تأکید کرد: دانشکده دین و رسانه واسطه ای میان حوزه و رسانه بوده و یکی از اهداف جدی «همایش دین، فرهنگ و رسانه های نوین» طرح مسائل مرتبط به این رسانه ها در بدنه حوزه و حوزویان است؛ باید بستری را فراهم کنیم که به حیطه نقد نظریات رایج به صورت فعالانه وارد شویم و به صورت جدی بدنه حوزه را درگیر موضوع کنیم.

وی ادامه داد: رویکرد حل مسأله بسیار مهم است و همه همایش ها باید نگاه به آینده داشته باشند؛ لازم است به مقالات جهت دهیم که از رویکردهای انتزاعی فاصله گرفته و به مسائل میدانی توجه کنند. لازم است در نشست های تخصصی اختتامیه همایش، نقد پشتوانه های نظری رسانه های نوین مد نظر قرار گیرد.

وی همچنین در پیشنهاداتی از ایجاد دبیرخانه دائمی دوسالانه همایش «دین، فرهنگ و رسانه های نوین» سخن گفت و ادامه داد: لازم است کمیته نهادهای حوزوی تشکیل شود تا بتوان این مباحث را به نهادها و بدنه حوزه کشاند. ورود به دانش های نوین نیاز به برگزاری کارگاه ها دارد که می توان در حاشیه این همایش کارگاه و آزمایشگاه های مرتبط را داشته باشیم. در مجله فقه و اجتهاد، آمادگی داریم ویژه نامه فقه رسانه های نوین را برای مجموعه تنظیم کنیم.

سیدمحمدعلی دیباجی دانشیار دانشگاه تهران، در این نشست با تقدیر از تبلیغات صورت گرفته از همایش، به ایجاد ادبیات علمی به واسطه آثار علمی ارائه شده تأکید کرد.

علی اصغر کیا رئیس دانشکده علوم ارتباطات دانشگاه علامه طباطبایی با بیان اینکه همکاری این دانشکده با همایش «دین، فرهنگ و رسانه های نوین» مورد استقبال اساتید و دانشجویان قرار گرفت، گفت: یکی از همایش های معتبر دنیا در حوزه علم ارتباطات که سابقه ای 50 ساله دارد، در همایش سال جاری خود به تأثیرات فرهنگی رسانه های نوین پرداخته است که نشان از اهمیت مباحث این رسانه ها دارد؛ پرداخت به مسائل فرهنگی و دین و رسانه های نوین توسط دانشگاه صداوسیما جای تقدیر دارد. وی در ادامه با تأکید بر ضرورت هم افزایی بین مجموعه های علمی در خصوص مطالعات رسانه های نوین از انجام پژوهش در خصوص هویت بازنمایی هویت نوجوان ایرانی در اینستاگرام خبر داد.

در ادامه طهماسبی،‌ رئیس پژوهشکده سیاست‌گذاری و تنظیم‌گری رسانه گفت: لازم است به حوزه اصلی پلتفرم ها در این همایش توجه شود و به رابطه این سکوها با مؤلفه های برنامه سازی نیز پرداخته شود. امیدوار هستیم بتوان ادبیات محکم و درستی در زمینه رسانه های نوین ایجاد کنیم. وی با بیان اینکه مؤلفه های رسانه های نوین را مطرح نمی کنیم، گفت: باید بدانیم این رسانه های چه مؤلفه هایی دارند که دین می تواند روی آن تأثیر بگذارد؛ لازم است از طریق ساترا با پلتفرم ها ارتباطی داشته باشیم تا بتوانیم قدرت همایش را از منظر مطالعات میدانی بالا ببریم.

علیرضا پویا، عضو هیأت علمی دانشگاه صداوسیما و رئیس سابق دانشکده دین و رسانه، حضور دکتر اسفندیاری در شورای علمی همایش را برای دانشگاه قابل اهمیت دانست و تأکید کرد: در جهان امروز شاهد سرعت تحول فناوری هستیم اما این سرعت نباید فکر ما را درگیر کند و به مسائل بنیادی وحیانی توجه نکنیم؛ سرعت تحول نوعی هوشمندی را احتیاج دارد که از لحاظ محتوا به روز شویم و به دقت پیش برویم. یکی از کمبودهای اساسی ما نظریه ها و راهکارهای مبتنی بر نظریه ها هستند که متأسفانه نظریات موجود مبنای وحیانی ندارند.

وی ادامه داد: باید به این رویکردها توجه کنیم و مبانی خود را با نگاه دینی تقویت کنیم. منابع کاربردی در این زمینه برای اداره حوزه های حاکمیتی ضعیف است و این همایش در کنار توجه به عرصه های دیگر می تواند کارساز باشد. لازم است به نیازهای روز و عملیاتی توجه کنیم؛ در دیدار اخیر رهبری با ائمه جمعه مبحثی بسیار مهم مطرح شد که ائمه جمعه باید مخاطب شناسی، نیازسنجی و فهم و ادراک مخاطب را در مواجهه با مردم مورد توجه قرار دهند. وقتی بدون در نظر گرفتن شرایط ادراکی مخاطبان در قالب نماز جمعه نمی توان ارتباط برقرار کرد، به طریق اولی در رسانه هایی با جمعیت 20 میلیونی به مخاطب شناسی احتیاج است.

اصغر فهیمی فر استاد دانشگاه تربیت مدرس با بیان اینکه لازم است بین مدیوم تلویزیون و مدیوم رادیو با رسانه های نوین ارتباط برقرار کرد و از بعد زیبایی شناسی مطلب ارائه داد، تصریح کرد: در حوزه تولید برنامه های مذهبی ابداعات زیبایی شناختانه نداریم؛ اروپایی ها در مصرف خودشان پلتفرم های جدید می آورند اما چرا تلویزیون هنوز یک ژانر مذهبی ابداعی وجود ندارد. متأسفانه رادیو چیزی ندارد و لازم است رادیو و تلویزیون را در کانون مطالعات خود قرار دهیم.

وی از پیگیری مطالعات علمی غرب بر روی تکنولوژی دیجیتال و مطالعات انتقادی خبر داد و تأکید کرد: تکنولوژی با مفاهیم خود و بستر فرهنگی غرب صاحب هویت شده است و باید پرسش شود این جریان جدید چه نسبتی با دین ما دارد و چگونه در قالب زیبایی شناختی ما ظهور پیدا می کند؛ آیا می توانیم قالب های غربی را به دین پیوند بزنیم.

کریم خان محمدی، هیأت علمی دانشگاه باقرالعلوم با بیان اینکه تبلیغات همایش به لحاظ رسانه ای قابل قبول بوده است، تصریح کرد: در همایش ها مقالات علمی-پژوهشی عمیقی ارائه نمی شود بلکه مقالاتی ارائه و سپس به یافته علمی تبدیل می شود. همایش ها ماهیت ترویجی دارند. بسیار شایسته است همایش ملی «دین، فرهنگ و رسانه های نوین» در سال های آینده نیز پیگیری شود.

حجت الاسلام بهرامی، رئیس مرکز تحقیقات کامپیوتری نور در ادامه به همکاری با مراکز حوزوی حوزوی مانند انجمن مطالعات فضای مجازی، کارگروه حمایت از پژوهش های فضای مجازی، کمیته تصویب پایان نامه های مرتبط، ستاد راهبری رسانه در حوزه و... تأکید کرد.

حجت الاسلام رازی زاده عضو هیأت علمی دانشکده دین و رسانه پیشنهاد داد به مقالات دانشجویان که بیشتر جنبه آموزشی دارد در روز همایش به عنوان یک بخش تخصصی توجه شود.

صادق مرکبی عضو هیأت علمی دانشگاه صدا و سیما، از ضرورت پرداخت به مباحث حکمرانی رسانه ای، صنایع فرهنگی و مباحث کلی تر مرتبط به رسانه های مدرن و رسانه های نوین سخن گفت.

در ادامه جلسه، شهاب اسفندیاری رئیس دانشگاه صداوسیما با تشکر از اقدامات صورت گرفته و با بیان اینکه هم افزایی حوزه و دانشگاه در همایش «دین فرهنگ و رسانه های نوین» توسط دانشکده دین و رسانه اتفاق خوبی است، گفت: هم در همایش های خارج از کشور شرکت کردم و هم مقالاتی برای همایش های داخل ایران ارسال و در آن ارائه کردم؛ گاهی اوقات در ایران برای همایش ها کارکردهای نمایشی و حضور مسؤولین بیش از مباحث علمی مورد توجه قرار می گیرد و برخی از این همایش ها کاملا معکوس با همایش های جهانی است.

این استاد دانشگاه ادامه داد: در همایش های جهانی عالی ترین و بهترین مقالات برای چاپ در یک ویژه نامه قرار می گیرند اما در کشور ما مقالاتی که فرصت ارائه پیدا نکردند چاپ می شوند؛ مهم ترین وظیفه همایش باید گفتگو باشد و حول ارائه نویسنده نقدهایی ارائه می شود که به نتیجه های علمی ختم شود؛ فلسفه همایش ها این است که پژوهش علمی قبل از چاپ ارائه شود و پس از بازخوردگیری به یک متن علمی جدید تبدیل شود.

وی با تأکید بر اینکه هر همایش باید سؤال و مسأله داشته باشد، تصریح کرد: مقالات سفارشی می تواند مسأله های بسیار لازمی را حل کند و در تجربه های پیشین خروجی های خوبی داریم.

اسفندیاری با بیان اینکه لایحه های جدید دولت در سخنرانی پادشاه انگلستان قرائت می شود که در لایحه امسال افزایش قدرت دولت در تنظیم گری رسانه های نوینی مثل نتفلیکس مطرح شده است، گفت: فراهم کردن حمایت ها، تسهیلات و بودجه هایی برای رسانه های عمومی و حاکمیتی از مباحث طرح شده در قانون جدید انگلستان است؛ گفتگوی چالشی را دیده ایم در خصوص پیام رسان هایی که با استفاده از رمز نگاری کار می کنند و هیچ صورت رصدی ندارند و قبلا می توان رصد کرد اما امروز نمی توان رصد کرد؛ مباحث مهم دنیا به این سمت رفته است.

وی با بیان اینکه تنظیم گیری ساترا یکی از مسائل کشور است، تصریح کرد: دعواهای بخشی فرصت تنظیم گری را گرفته است و گاه فرصت هایی را مثل سیاست گذاری برای یک سکوی درحال رشد از ما گرفته است. مباحث مرتبط به حکمرانی، سیاست گذاری و تنظیم گری باید پررنگ تر شود و صرف مباحث نظری انتزاعی برای چنین همایشی توسط دانشکده دین و رسانه کافی نخواهد شد؛ توجه به این مقوله ها نیز ضروری است

وی در پاسخ به سخنانی که رسانه ملی را رقیب پلتفرم ها می داند تصریح کرد: رسانه ملی نهاد حکمرانی رسانه ای در کشور است؛ وزارت بهداشت نهاد تخصصی حکمرانی سلامت است و کسی نمی گوید که چون بیمارستان دارد نمی تواند در مورد بیمارستان های خصوصی تنظیم گری کند. چنین شبهه ای ذهن بسیاری از مسؤولین در سطوح بالا را درگیر می کند.

رئیس دانشگاه صداوسیما در پایان تصریح کرد: امیدواریم ادبیاتی تولید شود که بسیاری از شبهاتی که گروه های ذی نفع مطرح می کنند حل شود؛ مشکلی نیست که از فرهنگ کسب سود شود اما باید در میدان فرهنگ، منطق فرهنگ حاکم باشد نه منطق سود؛ اگر قرار بود که در عرصه فرهنگی فقط سود مهم باشد لازم نبود که سکوهای بومی فعالیت کنند بلکه همان نتفلیکس می توانست ارائه خدمت کند.