کد خبر: 47751
تاریخ انتشار: دوشنبه, 03 مهر 1402 - 10:49

داخلی

»

سخن هفته

عصر پسا اطلاعاتی Post- Information Age (PIA)

منبع : لیزنا
حسن اشرفی ریزی
عصر پسا اطلاعاتی Post- Information Age (PIA)

لیزنا؛ حسن اشرفی ریزی، عضو هیأت علمی  گروه کتابداری و اطلاع رسانی پزشکی، مرکز تحقیقات فناوری اطلاعات در امور سلامت، دانشگاه علوم پزشکی اصفهان :

مقدمه

عصرپسا اطلاعاتی، واکنش انتقادی بر افراط های عصراطلاعات در زمینه تولید اطلاعات و نیز اهمیت بی رویه بر شاخص های کمی ارزیابی تولیدات علمی می باشد. در واقع، در جهان پسا اطلاعاتی، اطلاعاتی ارزشمند است که از ابتدا با هدف وسعت بخشی به اندیشه، ایجاد خدمت جدید، نوآوری و ارائه محصول ارزش آفرین تولید شود. 

همچنین در این جهان مفاهیم علم سنجی مانند ضریب تاثیر مجله، نوع مقاله، تعداد مقاله، نوع نمایه مجله، میزان استناد دریافتی و... اهمیت گذشته را ندارد و میزان "اثرگذاری و سودمندی محتوا" مهم تر است. در نتیجه، سطح انديشه ورزی، مهارت آموزی و قدرت خلاقیت از ویژگی های نیروی انسانی موفق در چنین عصری خواهد بود. 

در واقع قلب عصر پسا اطلاعاتی، قدرت اثرگذاری اطلاعات در راستای اهداف تعیین شده با رعایت عزینه سودمندی است.‌ جهت رسیدن به چنین جهانی، نظام آموزشی باید سیال و پویا باشد و فراگیران متناسب با شرایط و نیاز،  آموزش ها و مهارت های مورد نیاز دریافت نمایند و عملکرد نظام آموزشی فراتر از مرزها نمایان شود.‌ در جهان پسا اطلاعاتی، نظام آموزشی و فکری که قدرت تربیت و آموزش در سطح نیازهای جهانی نداشته باشد محکوم به نابودی است و نمی تواند ارزش آفرین و اثرگذار باشد.  در عین حال، سیاست گذاری های پژوهشی نیز  به گونه ای است که عنصر سودمندی یا اثرگذاری جهت تصویب پروژه های تحقیقی حتما مد نظر قرار می گیرد.

نتیجه گیری 

به طور خلاصه، ورود به عصر پسا اطلاعاتی، واکنش طبیعی انسان/ سازمان یا جوامع خردمند امروزی در برابر افراط در زمینه تولید علم (گاها بی هدف) و نیز شاخص های علم سنجی با رویکرد کمی در ارزیابی تولیدات علمی در عصر اطلاعات می باشد. در عصر پسا اطلاعاتی، اتلاف نیروی انسانی، منابع طبیعی و امکانات و تجهیزات خلاف منطق و ضد توسعه پایدار می باشد و کشورها باید از آن پرهیز کنند. عصر پسا اطلاعاتی نویدبخش جهانی مبرهن، شفاف و سودمند در بعد تولید، انتشار، کاربرد و ارزیابی علم می باشد‌. 

از آنجایی که کتابداران و اطلاع رسانان در چرخه تولید اطلاعات حضور دارند لازم است در نظر و عمل بازنگری هایی در سطوح مختلف آموزشی، پژوهشی و عرصه فعالیت انجام دهند تا مسیر رسیدن به عصر پسا اطلاعاتی هموار گردد. یکی از مهم ترین اقدامات کتابداران و اطلاع رسانان باید شفاف سازی و بازبینی مفاهیمی مانند تولید علم، تولید اطلاعات، ارزیابی علم، ارزیابی اطلاعات، اثربخشی تحقیقات، کاربردی بودن اطلاعات، تحقیق و پژوهش و... باشد. ديگر اینکه کتابداران و اطلاع رسانان باید به‌دنبال تعیین شاخص های کیفی تحقیق و نهادینه سازی این نوع تحقیقات در سیاست گذاری پژوهشی باشند. 

کتابداران پسا اطلاعاتی (Post-Information Librarians) به دنبال تولید، ذخیره و انتشار اطلاعاتی هستند که روند زندگی انسان امروزی را تسهیل و بهبود می بخشد. در عین حال، مفاهیم علم سنجی جدید که گسترش دهنده شاخص‌های کیفی در ارزیابی تولیدات علمی است را شناسایی و به کار می گیرند.

اشرفی ریزی، حسن عصر پسا اطلاعاتی Post- Information Age (PIA)». سخن هفته لیزنا، شماره 661،  3مهرماه ۱۴۰۲.